ناصر ذاکری، پژوهشگر اقتصادی، در گفت‌وگو با "اگزیم نیوز" با اشاره به شروط جدایی اقتصاد ایران از درآمدهای نفتی گفت: به هر حوزه‌ای که می‌نگریم، متاسفانه وابستگی شدیدی به نفت به چشم می‌خورد؛ لذا اگر بخواهیم کاری انجام شود، بدون تردید به یک جراحی بزرگ نیاز داریم که این جراحی، محال نیست، اما مردم را هم نباید فراموش کرد.

ذاکری ابراز داشت: از زمانی که بحث درآمدهای نفتی در اقتصاد کشور مطرح شد، به تدریج اقتصاد در همه حوزه‌ها به درآمدهای نفتی وابسته گردید؛ به گونه‌ای که حتی زنبورداران هم خواهان دریافت پول نفت جهت واردات شکر و در نهایت تولید عسل از این مسیر بودند.

به گفته وی در بسیاری از مواقع سیاست‌مداران و متولیان امر، تلاششان این بود که این وابستگی را کاهش دهند. اما هیچ وقت این کار را جدی نگرفتند؛ چرا که کار مشکلی بود. البته در مواقعی که محدودیت‌هایی در رابطه با درآمدهای نفتی داشتیم و فروش نفت کم می‌شد، پیگیری‌هایی نیز صورت می‌گرفت. در حال حاضر نیز اگر از کاهش وابستگی به درآمدهای نفت صحبت می‌شود، از آن جهت نیست که بخواهیم فی‌الواقع از درآمدهای نفتی خلاص شویم؛ بلکه به این جهت است که می‌خواهیم بر اساس شرایط امروزی تصمیم صحیح را انتخاب کنیم.

او تصریح کرد: در حال حاضر مسئولان کشور اعلام می‌کنند میزان صادرات غیرنفتی کشور، بیش از ۴۰ میلیارد دلار است. اما وقتی همان اقلام صادرات غیرنفتی را بررسی می‌کنیم، بخش مهمی از این صادرات غیرنفتی، وابسته به درآمدهای نفتی است.

 این پژوهشگر اقتصادی گفت: می‌توان گفت بسیاری از اقلام صادراتی کشور نه تنها به سود ما نیست، بلکه حتی ضررده تلقی می‌گردد. به عنوان نمونه محصولات کشاورزی صادراتی، آب فراوانی را جهت به بار نشستن، مصرف می‌کنند. این در حالی است که این محصولات بدون هیچ فرآوری و با ارزش افزوده کمتری صادر می‌شوند.

ذاکری افزود: با آماده شدن افکار عمومی و ضمن جریان‌سازی برای مردم، به گونه‌ای که مردم پذیرای این موضوع باشند، می‌توان به آینده این تصمیم بزرگ خوشبین باشیم. اگر در قالب یک همه‌پرسی از مردم بخواهیم که از درآمدهای نفتی جدا شویم و مردم هم موافق این مسئله باشند، آینده این تصمیم روشن است. اکنون بزرگترین ذخیره ارزی را کشور نروژ در اختیار دارد که این ذخیره ارزی به فروش نفت باز می‌گردد. ما هم می‌توانیم به چنین جایگاهی برسیم.

وی ابراز داشت: در اقتصاد ایران ظرفیت‎های فراوانی برای بهره‌برداری در اختیار داریم. اینگونه نیست که به غیر از نفت هیچ منبع دیگری در اختیار نداشته باشیم. ولی متاسفانه به این موارد کم اهمیت داده می‌شود.

وی با اشاره به این که کشور ما در مسیر ارتباط ریلی و هواییِ شرق آسیا با غرب اروپا است گفت: ما می‌توانیم فرودگاه‌های خودمان را گسترش بدهیم. اکنون فرودگاه دبی، روزانه بیش از ۱۰۰۰ پرواز دارد. می‌توانستیم ضمن تاسیس فرودگاهی بزرگ و معتبر در داخل کشور، چنین جایگاهی را از آن خود کنیم و طی آن خدمات گسترده‎ی بین المللی ارائه دهیم. درآمد فراوانی از این مسیر کسب می‌شد. در حوزه‌های کشاورزی و فرآوریِ محصولات دریایی هم درآمد زیادی قابل دسترسی است. اما اقتصاد نفتی، تمام بخش‌های اقتصاد ایران را به خود وابسته کرد.

او ادامه داد: تصمیم بزرگ باید با مشورت مردم صورت بگیرد. با افزایش نرخ بنزین این فرصت را برای فرصت‌طلبان بین‌المللی فراهم کردیم تا بتوانند از اعتراضاتِ به وجود آمده، سوء استفاده کنند. برای چنین تصمیمات بزرگی لازم است به مردم مراجعه کنیم. اگر مردم از جزئیات کامل این تصمیم اطلاع پیدا می‌کردند، مشخصا با این روند، همراه می‌شدند. هر چند که این مسئله تبعاتی دارد. رهایی از درآمدهای نفتی، بدون تردید مشکلاتی را در پیش خواهد داشت. اما این راه می‌تواند روشن باشد.

این محقق اقتصادی، در پاسخ به این سوال که برای موفق شدن در حذف درآمدهای نفتی و عدم تزریق این درآمدها به بخش جاری کشور، چه سیاست‌هایی را باید اندیشید، تصریح کرد: همانطور که گفته شد این کار مشکلی است؛ چراکه وابستگی ما به درآمدهای نفتی بسیار زیاد است. پیشتر این موضوع مطرح می‌شد که به جای نفت، به سمت فروش فرآورده‌های نفتی برویم. البته در این زمینه سرمایه‌گذاری‌هایی نیز صورت گرفت و موقعیت‌هایی هم فراهم شد.

وی ادامه داد: ما می‌توانیم در حوزه پتروشیمی فعالیت داشته باشیم. لازمه‌ تمامی این امور تعامل با جهان خارج است تا بتوانیم در حوزه‌ی خارجی بهتر عمل کنیم. به نظر من این کار هر چند در بلند مدت مسیر روشنی است، ولی در کوتاه مدت می‌تواند مشکلات فراوانی را فراهم کند. این کار به اراده‌ی سیاسی نیاز دارد تا در دوره‌ای ده ساله به تدریج به نتایج مطلوب برسیم.