به‌ گزارش روز شنبه اگزیم نیوز، در اکثر کشورهای جهان بیش از ۹۰‌ درصد هزینه تولید برق نیروگاه‌های حرارتی اختصاص به هزینه سوخت دارد. بنابراین تعرفه‌های برق به تناسب قیمت‌های جهانی سوخت تغییر می‌کند. به همین جهت عمده فعالیت‌های تحقیقاتی در جهت توسعه تجهیزات تولید برق در شرکت‌های سازنده این نوع تجهیزات بر افزایش کارآیی و راندمان عملکرد آنها متمرکز می‌شود.

روند تحول وارتقا راندمان نیروگاه‌های حرارتی طی قرن گذشته و قرن حاضر، گواه این مطلب است. در حال حاضر با توسعه دانش ساخت توربین گاز با کاربرد آلیاژهای مقاوم درمقابل دما؛ طراحی سیستم خنک‌کن پره و استفاده از پوشش مناسب برای سطح پره‌ها تولید این نوع توربین با ظرفیت ۵۷۰ مگاوات وراندمان ۴۴‌درصد در دست اقدام است که درحالت سیکل ترکیبی راندمان آن به۶۴‌ درصد می‌رسد.

با وجود فرسودگی وتکنولوژی قدیمی بخش قابل‌توجهی از ناوگان تولید برق کشورکه حدود ۱۶۰۰۰مگاوات آن بیش از ۳۰سال و حدود۱۰۰۰۰ مگاوات بیش از۴۰ سال عمر دارند و راندمان بخش قابل‌توجهی از آنها بسیار پایین است به دلیل نبود ذخیره تولید درشبکه، بهره‌برداری از همه این ظرفیت در فصل پیک اجتناب‌ناپذیراست، چرا که امروزه به دلیل وابستگی شدید زندگی مردم به برق و نقش مهم برق در تولیدات صنعتی، هزینه اعمال یک کیلووات‌ساعت خاموشی چند برابر و بلکه ده‌ها برابر هزینه تولید یک کیلووات‌ساعت برق در پرهزینه‌ترین وکم‌راندمان‌ترین نیروگاه حتی با احتساب قیمت‌های واقعی سوخت است و این موضوع البته در تمام دنیا به‌خصوص در کشورهای پیشرفته صنعتی به مراتب شدیدتر است.

همین امر باعث شده که به‌رغم وجود نیروگاه‌هایی با راندمان ۵۰‌ درصد درشبکه، متوسط راندمان نیروگاه‌ها براساس گزارش‌ها درسال ۱۴۰۰ حدود ۳۹‌ درصد باشد. باوجود قوانین متنوع حمایتی متاسفانه آنگونه که باید و شاید استقبال مناسبی ازجانب بخش دولتی و خصوصی برای سرمایه‌گذاری نه در زمینه افزایش متناسب ظرفیت تولید و نه افزایش راندمان حرارتی صورت نگرفته است که کاهش مستمر ضریب ذخیره تولید شبکه طی سال‌های گذشته و وجود حدود ۱۴‌هزار مگاوات واحد گازی تبدیل نشده به سیکل ترکیبی که عمر بهره‌برداری برخی از آنها به بیش از ۱۵سال می‌رسد و بیشترین تاثیر را می‌توانند در افزایش راندمان حرارتی شبکه برق کشور داشته باشند.

آنطور که غلامرضا مهرداد رئیس هیئت مدیره شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران اعلام کرده راهکار اصلی که جهت‌گیری فعالیت‌های بخش تولید صنعت برق را به سمت بهبود راندمان وکاهش مصرف سوخت سوق دهد، بسترسازی لازم برای واقعی‌ترکردن قیمت تمام حامل‌های انرژی و ازجمله هزینه سوخت مصرفی نیروگاه‌ها است تا به این‌وسیله به‌طور نظام‌مند رشد مصرف بی‌رویه کنترل‌شده و همزمان جاذبه لازم رابرای مشارکت بخش خصوصی چه در جهت افزایش ظرفیت تولید برق و چه اجرای پروژه‌های موثر در کاهش مصرف سوخت ایجاد شود.

به گفته وی در حال حاضر نیز سهم تولید گاز در تولید برق کشور قابل‌توجه است به طوری که حدود ۸۲‌ درصد از برق نیروگاه‌های حرارتی کشور درسال ۱۴۰۰ توسط گاز ومابقی توسط سوخت مایع تولید شده است. به عنوان مقایسه در کشور آمریکا در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۶‌درصد از برق تولیدی نیروگاه‌های حرارتی با گاز طبیعی و یک‌درصد توسط سوخت مایع و مابقی توسط زغال‌سنگ تولید شده است.

رئیس هیئت مدیره شرکت تعمیرات نیروگاهی ایران اظهار داشت: وجود منابع عظیم گاز درکشور ما و ایجاد زیرساخت‌های عظیم و پرهزینه انتقال گاز درتقریبا کل کشور به طوری که قریب به اتفاق نیروگاه‌ها متصل به شبکه انتقال گاز هستند و در هر نقطه از کشور که احداث نیروگاه جدیدی برنامه‌ریزی شود تامین گاز آن با هزینه اندک قابل انجام است این فرصت مغتنم را برای صنعت برق کشور ایجاد کرده است که توسعه ظرفیت نیروگاه‌های کشور را در آینده برمبنای نیروگاه‌های سیکل ترکیبی راندمان بالا برنامه‌ریزی کند و به تدریج با بازنشسته کردن نیروگاه‌های قدیمی‌تر متوسط راندمان شبکه بهبود یابد.

در خصوص راندمان نیروگاه‌ها باید گفت که درحال حاضر متوسط راندمان سالانه نیروگاه های کشور بیش از ۳۹.۶ درصد است. نیروگاه های سیکل ترکیبی با راندمان بیش از ۵۵ درصد در کشور فعال هستند، معمولا ‌در فصل زمستان از نیروگاه های فرسوده با راندمان ۱۷ یا ۱۸ درصد که سهم کوچکی از ظرفیت نیروگاه‌های ایران را دارند، استفاده نمی شود و بهره برداری از این نیروگاه‌ها فقط در زمان اوج مصرف تابستان که تقاضای برق افزایش پیدا می کند جهت کمک به افزایش تولید صورت می‌گیرد.

راندمان نیروگاه ها سالانه ۰.۷ درصد افزایش می یابد

با به مدار آمدن بخش بخار نیروگاه‌های سیکل ترکیبی راندمان نیروگاه‌ها به بالای ۴۰ درصد افزایش می‌یابد. آنطور که اعلام شده قرار است راندمان نیروگاه‌ها سالانه ۰.۷ درصد افزایش پیدا کند. طبق گفته‌های پیش‌آهنگ - مدیرعامل شرکت مادر تخصصی برق حرارتی - در حال حاضر راندمان نیروگاه‌های کشور ۳۹.۶ درصد است که با به مدار آمدن بخش بخار نیروگاه‌های سیکل ترکیبی این عدد به بالای ۴۰ درصد افزایش می‌یابد.

به گفته وی برای افزایش راندمان نیروگاه برنامه ‌ریزی‌های متعددی صورت گرفته و مقرر شده که سالانه ۰.۷ درصد افزایش پیدا کند. دو سال پیش موفق شدیم ۱۰۳۵ مگاوات واحدهای موجود را ارتقاء دهیم، از ۱۳۲ نیروگاه و ۶۴۰ واحد نیروگاهی در کشور ۶۸ درصد مالکیت خصوصی و ۳۲ درصد مالکیت دولتی دارند که با همکاری‌های صورت گرفته موفق شدیم تابستان را به خوبی پشت سر بگذاریم.

مدیرعامل شرکت برق حرارتی اعلام کرد که برنامه های متعددی را برای نیروگاه های با راندمان پایین در دستور کار داریم، به طور مثال در بندرعباس نیروگاه دو کوهه و زرند کرمان و نیروگاه سهند در دستور کار برای افزایش راندمان قرار دارند.

در ایران که جزو بزرگترین دارندگان منابع نفت و گاز جهان است، سیاست‌های کلان کشور در حوزه انرژی و قیمت‌های سوبسیدی سوخت(و البته برق) باعث شده که به موضوع نوسازی و بازسازی نیروگاه‌های فرسوده قدیمی و جایگزینی آن‌ها با نیروگاه‌های جدید کمتر توجه شود. البته در این زمینه کمبود منابع مالی بخصوص طی چند سال اخیر که تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان تشدید شده بی‌تاثیر نبوده است.