بهرام امیراحمدیان امروز (شنبه) در گفت‌وگو با خبرنگار اگزیم‌نیوز در خصوص انتخاب اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای در تاجیکستان به عنوان یک کشور فارسی‌زبان برای اولین سفر خارجی رییس جمهوری و پذیرش درخواست ایران برای عضویت دائم در این سازمان، گفت: می‌توان این انتخاب را بسیار مثبت و همزمان مهم ارزیابی کرد به ویژه اینکه در منطقه ما و در کشور افغانستان تحولات شگرفی در حال رخ دادن است.

وی حضور در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای را دارای ابعاد متفاوت دانست و افزود: رییس جمهوری برای اولین سفر خارجی خود نه سفر رسمی دو جانبه به یک کشور بلکه یک اجلاس بسیار مهم را انتخاب کرد که این موضوع بسیار ارزشمند است. در این اجلاس موضوع تبدیل عضویت ناظر ایران به عضو دائم این سازمان هم بررسی و تائید شد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: دو کشور روسیه و چین به عنوان دو بازیگر اصلی روابط بین‌الملل از نظر سیاسی و اقتصادی در سازمان همکاری‌های شانگهای عضویت دارند؛ ایران با روسیه در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا و با چین نیز در چارچوب قرارداد همکاری‌های استراتژیک ۲۵ ساله در حال کار است.

امیراحمدیان با بیان اینکه ایران در طول ۲ سال گذشته بخشی از نیازهای خود را در تجارت خارجی از طریق اتحادیه اوراسیا تامین کرده است، افزود: از سوی دیگر ایران در چارچوب ابتکار کمربند- راه نیز که می‌توان آن را جاده ابریشم جدید نامید و بسیاری از کشورهای آسیا و اروپا در آن مشارکت دارند، قرار است با چین همکاری نزدیک داشته باشد.

این کارشناس مسائل اوراسیا با بیان اینکه ایران دارای تجارب مختلف و فراوانی در زمینه مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر است، تصریح کرد: یکی از ارکان اصلی تشکیل سازمان همکاری‌های شانگهای، موضوع مبارزه با مواد مخدر بوده و ایران می‌تواند اطلاعات و تجربیات خود را در این زمینه با کشورهای عضو مبادله کند. مساله دیگر این است که چگونه بتوانیم از امکانات محیطی خود برای ارتباط با سازمان همکاری‌های شانگهای استفاده کنیم.

این استاد دانشگاه در این خصوص توضیح داد: ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای از موقعیت جغرافیایی مناسبی برخوردار است و می‌تواند امکان دسترسی اعضای محصور در خشکی سازمان همکاری‌های شانگهای را در جنوب به راه‌های بین‌المللی فراهم کند. از سوی دیگر زیرساخت‌های ایران از نظر شبکه‌های حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای و فرودگاهی بسیار مناسب است؛ همچنین استفاده اعضا از این زیرساخت‌ها باعث ارتقا جایگاه ایران در منطقه خواهد شد.

امیراحمدیان تصریح کرد: با وجودی که در پیرامون و کشورهای همسایه ایران بحران‌های فراوانی وجود دارد ولی ایران در طول سال‌های گذشته در منطقه جزیره ثبات بوده است.

وی درباره مشکلات و موانع موجود در حوزه نقل و انتقالات بانکی برای توسعه تجارت با کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای نیز گفت: با وجود تحریم‌های ظالمانه‌ای که از سوی آمریکا و متحدانش بر ایران تحمیل شده اما می‌توان با کشورهای عضو این سازمان در قالب یوان چین، روبل روسیه یا استفاده از ارزهای ملی مبادلات بانکی داشت.

افغانستان؛ بحرانی منطقه‌ای

این کارشناس مسائل اوراسیا درباره تحولات افغانستان و روی کار آمدن دولت طالبان و درگیری‌های کنونی در پنجشیر نیز اظهار داشت: کشورهای ایران، چین، ازبکستان، پاکستان و هند در سازمان همکاری‌های شانگهای حضور دارند و رییس جمهوری  در این اجلاس تاکید کرد که افغانستان مساله‌ای داخلی نیست و بحرانی منطقه‌ای است.

وی افزود: هر تحولی در افغانستان، بر کشورهای پیرامون آن نیز تاثیرگذار است؛ در سازمان همکاری‌های شانگهای نه تنها چین و روسیه به عنوان دو بازیگر مهم جهانی بلکه کشورهای هند و پاکستان به همراه ایران به عنوان کشورهای تاثیرگذار در منطقه هم حضور دارند و می‌توان با آنها درباره شرایط با افغانستان گفت‌وگو داشت.

امیراحمدیان ادامه داد: از سوی دیگر ایران با هند در چابهار و کریدور شمال-جنوب و با پاکستان در چارچوب سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) همکاری دارد و ایران باید تاکید کند که برای جلوگیری از نابسامانی‌های افغانستان و سرایت آن به دیگر کشورهای منطقه، چاره‌ای به جز همکاری وجود ندارد.

امیراحمدیان اظهار داشت: از سوی دیگر می‌توان از عضویت دائم در سازمان شانگهای استفاده کرد تا به ویژه با استفاده از کمک روسیه و چین، همکاری‌های امنیتی از جمله در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی را بین اعضا توسعه داد. این موارد به طور کلی نشان می‌دهد که اولین سفر خارجی رییس جمهوری تا چه اندازه دارای اهمیت بود.

وی با اشاره به استقبال ایران از حل اختلافات با عربستان با تشکیل کمیته‌ای به کمک دولت عراق، خاطرنشان کرد: سیاست خارجی ایران بدنبال اهمیت دادن به کشورهای منطقه به ویژه از طریق همکاری، تشریک مساعی و ایجاد روابط نزدیک‌تر با کشورهای منطقه است. به نظر می‌رسد با تداوم این روند، ایران بتواند در آینده موفقیت‌های بیشتری را در زمینه سیاست خارجی خود شاهد باشد.

منافع متقابل با عضویت دائم در سازمان همکاری‌های شانگهای

این استاد دانشگاه در خصوص اینکه عضویت دائم در سازمان همکاری‌های شانگهای تا چه اندازه می‌تواند برای منافع ایران مفید باشد، گفت: عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای می‌تواند هم برای ایران و هم برای این سازمان مفید و دارای منافع متقابل باشد. این عضویت می‌تواند جایگاه سیاسی ایران را در عرصه بین‌المللی ارتقا داده و باعث همکاری بیشتر اعضای این سازمان با ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای شود.

امیراحمدیان درباره اینکه چگونه این عضویت به ارتقای جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران کمک خواهد کرد، تصریح کرد: دو عضو دائم شورای امنیت یعنی چین و روسیه با پذیرش عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای در حقیقت تائید می‌کنند که ایران بازیگر باثباتی است و می‌تواند در یک سازمان بین‌المللی ایفای نقش کند. ایران از سال ۲۰۰۸ بدنبال عضویت دائم در سازمان همکاری‌های شانگهای بود و با تمهیدات صورت گرفته عضویت دائم ایران هم در اجلاس اخیر تائید شد.

وی در ادامه موقعیت سیاسی، اقتصادی، ژئوپلیتیکی مهم ایران در منطقه را یادآور شد و افزود: ایران یک قدرت منطقه‌ای است که شرایط اقتصادی و زیرساخت‌های مناسبی در اختیار دارد و همزمان از بنیانگذاران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) و عضو موثر سازمان همکاری اسلامی است.

این کارشناس مسائل اوراسیا ادامه داد: در صورتی که تمام این موضوعات را بدون در نظر گرفتن تضییقاتی که از سوی آمریکا و متحدانش بر ایران تحمیل شده در نظر بگیریم، ایران از نظر جمعیت و ساختار آن، منابع آب و خاک، دسترسی به آب‌های آزاد، شبکه‌های ارتباطی، راه‌آهن، جاده و فرودگاه‌ها کشوری قابل اعتماد در دنیا محسوب می‌شود.

امیراحمدیان به عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا هم اشاره کرد و افزود: مبادلات ایران با کشورهای عضو و طرف قرارداد این اتحادیه نیز روبه رشد است و در صورتی که عضویت ایران در این اتحادیه نیز دائم شود، مبادلات دوجانبه افزایش پیدا خواهد کرد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: ایران نه تنها با هیچ یک از کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای روابط خصمانه ندارد بلکه دارای روابطی نزدیک است.

وی ادامه داد: ایران در بهترین نقطه از نظر ارتباط هوایی بین اروپا و آسیا و اقیانوسیه قرار دارد و می‌تواند شرایط مناسبی را برای ایجاد کریدورهای هوایی به وجود بیاورد کما اینکه در زمان بحران اوکراین شاهد بودیم که تهران نقشی فعال بازی کرد.

توافق مهم با آژانس با درایت دولت

وی همچنین به توافق اخیر بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد و افزود: این توافق با درایت رییس جمهوری حاصل شد و توانست از موقعیت شکننده و روندی که می‌توانست به صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس منجر شود، جلوگیری کند.

امیراحمدیان اظهار داشت: تهران بار دیگر با این توافق نشان داد که در سیاست خارجی خود علاقه‌مند به همکاری با نظم بین‌المللی است هرچند که انتقاداتی صریح هم نسبت به آن دارد. در صورتی که این روند ادامه یابد، می‌توان انتظار تحولات مثبتی را داشت.

ضرورت سهیم شدن در زنجیره ارزش ابتکارکمربند - راه

وی با اشاره به ترسیم کریدورهای مختلف برای ابتکار کمربند- راه اظهار داشت: به نظر می‌رسد که چینی‌ها بدنبال همکاری با ایران در چارچوب کریدور ششم هستند که چین را از طریق آسیای مرکزی به ایران و ترکیه و سپس اروپا متصل می‌کند.

این کارشناس مسائل اوراسیا خاطرنشان کرد: مبادله با ارزهای یوان چین و روبل روسیه می‌تواند قدرت ایران را افزایش داده و از تنگناهای ایجاد شده برای کشور در حوزه مبادلات پولی و بانکی بکاهد.

وی تاکید کرد: ایران علاقه‌مند به مشارکت گسترده‌تر با چین در خصوص ابتکار کمربند- راه است ولی شرط آن این است که ایران در زنجیره ارزش آن سهیم شده و در تله بدهی آن که برخی از کشورهای همکار در این پروژه به آن دچار شده‌اند، گرفتار نشود.