آفریقا به عنوان بزرگترین و پرجمعیت ترین قاره جهان بعد از آسیا از ظرفیت های مناسب سرمایه گذاری و همچنین مبادلات بالای تجاری برخوردار است. آفریقای جنوبی را می توان سرآمد کشورهای آفریقایی دانست که از نظر رشد صنعتی و اقتصادی و استاندارد های زندگی وضعیت بسیار خوبی را دارد. حضور این کشور در گروه اقتصادی G20  و پیمان اقتصادی بریکس (BRICS) در کنار کشورهای روسیه، برزیل، هند و چین را می توان نشانه ای از قدرت اقتصادی این کشور دانست.

کشورهایی دیگر این قاره مانند نیجریه صاحب یکی از بزرگ‌ترین ذخایر ثابت شده نفت در جهان است. آنگولا ، سودان و گینه استوایی با رشد اقتصادی بیش از 10 درصد اخیراً شروع به استخراج ذخایر نفتی خود کرده‌اند. افریقای جنوبی جزو اقتصادهای بزرگ و یك بازار نوظهور با درآمد متوسط است كه بر عرضه فراوان منابع طبیعی متكی می باشد. از یك بعد اقتصادی تولیدی و صنعتی در سطح كشورهای پیشرفته و از بعد دیگر با زیر ساختهای اساسی دارای بسیاری از شاخص های مربوط به كشورهای در حال توسعه می باشد.

اما با توجه به تمام پتانسیل های تجاری ایران نتوانسته است برخلاف سایر رقبا در منطقه از نظر اقتصادی و گردشگری مانند ترکیه، بازارهای تجاری دو کشور را فعال کند.

فرزاد پیلتن مدیرکل دفتر عربی و افریقای سازمان توسعه و تجارت در این خصوص در گفتگو با اگزیم نیوز با بیان اینکه حمایت های صادراتی به ۳۰کشور افریقایی در سال گذشته ۱۰۰درصد افزایش یافته است، اظهار داشت:  از مجموع ۵۴ کشور افریقایی ایران با ۴۰ کشور از این قاره دارای رابطه تجاری است که در این زمینه شیرینی، شکلات، روغن‌های صنعتی، مواد پتروشیمی، قیر و مصالح ساختمانی از عمده مواد صادراتی ایران به این کشورها می باشد.

پیلتن با یادآوری این نکته که سطح فعلی صادارت به قاره افریقا متناسب با ظرفیت صادراتی ایران نیست، عنوان کرد: با توجه به لزوم توسعه روابط تجاری ایران و قاره افریقا و دستور کار سازمان توسعه تجارت در این زمینه، امید است که با اجرای مصوبات جلسه اخیر ستاد افریقا شاهد رشد روزافزون صادرات به این قاره باشیم.

وی از هدفگذاری مبادلات 2 میلیارد دلاری بین ایران و آفریقای جنوبی خبر داد و افزود: این هدف گذاری برای رسیدن به حجم مبادلات 2 میلیارد دلاری برای سال 2020 است که توسط روسای جمهور دو کشور در سفر سال گذشته رئیس جمهوری آفریقای جنوبی به تهران، مورد توافق قرار گرفت که براساس آن مجموعه دستگاه دیپلماسی و سازمان‌های اقتصادی مرتبط بین دو کشور در این زمینه فعالیت می کنند.

مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت مقاصد عمده صادراتی ایران در قاره افریقا را کشورهای مصر، کنیا، سودان، آفریقای جنوبی، موزامبیک، تانزانیا، سومالی، ساحل عاج و تونس عنوان کرد و خاطرنشان ساخت: در جهت توسعه تجارت با قاره افریقا طی سه سال گذشته اقدامات زیادی صورت پذیرفته که از جمله آن را می توان به تصویب بسته 6 ماده‌ای حمایت از توسعه صادرات به این قاره در دی ماه امسال، تدوین طرح راهبردی توسعه صادرات ایران به آفریقا و تشکیل مستمر جلسات کارشناسی کمیسیون اقتصادی ستاد آفریقا نام برد.

وی تصریح کرد: در دولت یازدهم سطح روابط سیاسی و اقتصادی بین ایران و آفریقای جنوبی به بالاترین سطح خود در 50 سال گذشته رسید که بر پایه این گزارش ها به رشد صادراتی سالانه بیش از 75 میلیون دلار کالا از ایران به آفریقای جنوبی رسیده ایم. اما با توجه به چشم انداز برنامه‌ افزایش 20 درصدی سالانه صادرات به قاره آفریقا باید در این زمینه برنامه ریزی بیشتری صورت پذیرد.

مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت از چشم انداز افزایش سالانه 20 درصدی صادرات به قاره افریقا خبر داد و گفت: در این زمینه پیگیری راه اندازی خطوط حمل و نقل دریایی به بنادر افریقایی و اعطای تسهیلات حمل دریایی از جمله مواردی است که در برنامه کلان مبادلات تجاری با افریقا دیده شده است.

پیلتن درخصوص عمده کالاهای صادراتی ایران به قاره افریقا گفت: عمده کالای صادراتی بوتان مایع به ارزش 98 میلیون دلار است. بعد از آن آهن و فولاد با 73 میلیون دلار ، قیر 56 میلیون دلار، پروپان مایع 34 میلیون دلار، متانول 20 میلیون دلار و سیمان 12 میلیون دلار در جایگاه های بعدی قرار دارند. 

وی در ادامه گفت: در این زمینه محصولات پتروشیمی، قیر، مواد پلاستیکی و سایر مشتقات نفتی از عمده واردات آفریقای جنوبی است که ایران می‌تواند بخش عمده‌ای از این کالاها را تامین کند. تولید آهن، فولاد و محصولات وابسته به آن از اهداف استراتژیک دو کشور به حساب می‌آید که بخش‌های خصوصی دو کشور می‌توانند همکاری خوبی را در این خصوص داشته باشند.

پیلتن با اشاره به مجمع تجاری مشترک ایران و آفریقای جنوبی اذعان داشت: دولت ایران و افریقای جنوبی درصدد حل و فصل مشکلات بانکی و بیمه ای بین دو کشور هستند که مانع بزرگی بر سر راه مبادلات تجاری آنها است. برای این منظور درجهت  برقراری ارتباط بانکی ایران و کشورهای آفریقا با توجه به پیگیری و تعامل طرف ایرانی و مذاکرات انجام شده، متاسفانه تا این زمان دستاورد مثبتی در این زمینه محقق نشده است.