خورشیدی - دکتر فرهاد رجالی مدیرعامل شرکت زیست فناور پیشتاز واریان، فعال حوزه تولید نهاده های زیستی و کشاورزی و نیز فناور برتر موسسه تحقیقات خاک و آب کشور در سال قبل، در گفتگو با اگزیم نیوز به تشریح موانع توسعه شرکت های دانش بنیان پرداخت. رجالی با تاکید بر وجود ظرفیت های مناسب رشد صادراتی در حوزه دانش بنیان کشور گفت: متاسفانه با وجود توانایی مطلوب در این زمینه نتوانسته ایم در بخش صادرات رشد قابل توجهی داشته باشیم. به نظر می رسد مهمترین دلیل عدم توفیق برای حضور در بازارهای بین المللی اختلاف سطح تکنولوژی داخل و خارج در تولیدات فناورانه و دانش بنیان است.

رجالی افزود: تکنولوژی ای که در حال حاضر در داخل کشور داریم در مقایسه با دانش کشورهای توسعه یافته، پاسخگوی نیازهای صادراتی ما نیست. بنابراین محصولات داخلی دانش بنیان نمی توانند استانداردهای مد نظر کشورهای توسعه یافته مانند اتحادیه اروپا یا حتی کشورهایی مانند ترکیه و امارات را نمی توانند کسب کنند.

وی عدم آگاهی دقیق از قوانین استاندارد را از خلا های مهم شرکت های دانش بنیان دانست و گفت: نوپا بودن شرکت های دانش بنیان و بی اطلاعای از مقررات حاکم بر بازار محصولات دانش بنیان از جمله استانداردها مانع توسعه مناسب در این حوزه است. به نظر می رسد باید به این شرکت ها فرصت رشد داد و حمایت بیشتری از آنها انجام داد تا بتوانند در وهله اول جایگاه خود را در کشور تثبیت کرده و سپس به سمت صادرات قدم بردارند. البته موانع بانکی در این میان همواره سد بزرگی بر سر راه صادرات بوده است.

رجالی با اشاره به حمایت های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در قالب کریدور خدمات صادرات محصولات دانش‌بنیان گفت: معاونت علمی فناوری طرح های خوبی را برای حمایت از شرکت های دانش بنیان تدارک دیده است که نقش موثری در  گسترش و توسعه این شرکت ها دارد اما همانطور که قبلا اشاره کردم باید زمان بیشتری در اختیار این طرح ها گذاشت تا به ثمر دهی برسند.

رجالی اذعان داشت: شرکت های دانش بنیان در حال حاضر در زمینه داخلی مشکلات زیادی از قبیل مسائل بیمه و مالیات و مکان یابی و سرمایه اولیه و ... دارند. اخذ تسهیلات چرخه پیچیده و زمانبری دارد  و بانک ها و نهادهایی هم که مسئول پرداخت تسهیلات هستند معمولا به دنبال تضمین های سفت و سخت برای بازگشت تسهیلات هستند. در حالیکه ماهیت فعالیت های دانش بنیان با ریسک همراه است. به عقیده من باید کمی بیشتر به شرکت های دانش بنیان اعتماد کرد و تضامین سهل تری را برای آنها در نظر گرفت.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان گفت: معتقدم ازمیان موانع ذکر شده با توجه به نیروهای متخصصی که در کشور وجود دارند، ضعف تکنولوژیک در آینده نه چندان دور قابل رفع است. ولی در زمینه کسب اطلاعات از بازارهای مقصد باید کار بیشتری صورت بگیرد.

وی با اشاره به روند ارائه تسهیلات بانک توسعه صادرات به شرکت های دانش بنیان گفت: بانک های ارائه دهنده تسهیلات نیز چاره ای جز احتیاط ندارند چون منابع مالی محدودی دارد و باید گردش مالی معینی داشته باشند و به میزان مشخصی از سود دهی برسند. بنا بر این با احتیاط زیادی وارد پروژه های پر ریسک می شوند. اما  ضمانت هایی که از شرکت های دانش بنیان مطالبه می شود غالبا از حد توان آن ها بیشتر است و این موجب کند شدن فرایند اخذ تسهیلات شده است.

رجالی افزود در مورد مدت قراردادهای بانکی نیز باید این نکته را در نظر گرفت که پروژه های دانش بنیان عموما نیازمند تسهیلات با دوره بازپرداخت بلندمدت هستند و قراردادهای کوتاه مدت مناسب آنها نیست.

 فرهاد رجالی با  پر رنگ خواندن نقش شرکت های مدیریت خدمات صادرات در توسعه شرکت های دانش بنیان گفت: نکته مهم در این رابطه این است که اطلاعات دقیق و کاملی در مورد شرکت های مدیریت خدمات صادرات و چگونگی تسهیلگری آنها در امر صادرات محصولات دانش بنیان نداریم. در واقع کاری که این شرکت ها می خواهند بکنند این است که برای محصولات تولید شده کانال صادراتی بیابند و فعالیت هایی از قبیل بازاریابی را انجام دهند.

وی خاطرنشان کرد: اینکه گفته شود که شرکت های مدیریت خدمات  قصد دارند پروژه ها را تحویل گرفته و خودشان به سرانجام برسانند صحیح نیست چون تخصص لازم برای این کار را در اختیار ندارند و البته جزییاتی مثل اینکه این شرکت ها برای خدماتی که ارائه می دهند چقدر هزینه دریافت می کنند و آیا این خدمات برای شرکت های دانش بنیان توجیه اقتصادی دارد یا خیر، از جمله اطلاعاتی است که باید به شرکت های دانش بنیان ارائه شود.

رجالی روند رشد بخش دانش بنیان را مثبت ارزیابی کرد و گفت: این قابلیت درحوزه دانش بنیان وجود دارد که رشد را بیش از پیش تجربه کند. به عقیده من باید به  این بخش کمی زمان داد تا به شکوفایی مورد نظر برسد. فکر می کنم در سه یا چهار سال آینده بتوانیم به طور جدی وارد مرحله صادرات بشویم. در حال حاضر هم نشانه های خوبی از بازارهای صادراتی به دست ما می رسد.