در شرایطی که بانک جهانی روز گذشته رتبه شاخص کسب و کار کشورمان را از بین 190 کشور جهان در سال 2017 120 اعلام کرده است اما مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی ارائه اطلاعات نادرست، ناقص و خطاهای گسترده در ارسال اطلاعات برای بانک جهانی را دلیل اعلام رتبه غیرواقعی وضعیت کسب و کار ایران اعلام کرد‌.

در جدیدترین گزارش سهولت انجام کسب و کار رتبه ایران سه رتبه تنزل یافته به طوری که رتبه کشورمان از ۱۱۷ به ۱۲۰ در بین ۱۹۰ کشور دنیا رسیده که بر این اساس در واقع وضعیت واقعی کسب و کار ایران طبق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۷ تفاوت محسوسی با سال ۲۰۱۶ نداشته است.

بر اساس این گزارش در نهایت می توان نتیجه گرفت از سال ۲۰۱۴ تا سال ۲۰۱۷ جایگاه ایران ۳۲ رتبه بهبود یافته که به دلیل اصلاح اطلاعات توسط بانک جهانی بوده است. علاوه بر این ۳۲ رتبه بهبود، رتبه واقعی ایران به دلایلی طی سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ سه رتبه بهتر و درسال ۲۰۱۷ نیز سه رتبه تنزل داشته است. در این بین به گزارش اگزیم نیوز در گزارش سال جاری شاخص شروع کسب و کار در کشور ما که در سال 2014 عدد 107 بود به 102 رسیده است و حال آن که این شاخص در سال گذشته به 97 رسیده بود.

در عین حال در مقایسه با آمارهای سال گذشته رتبه اخذ مجوز ساخت و ساز بدون تغییر و در عدد 27 باقی ماند اما شاخص ثبت مالکیت یک رتبه بدتر شده و به 86 رسید. در زمینه اخذ اعتبارات نیز شرایط بدتر از سال گذشته شده و با 4 رتبه تنزل به 101 رسید. این گزارش می افزاید کشور ما در زمینه پرداخت مالیات با یک رتبه تنزل به 100 رسید و از منظر تجارت فرامرزی وضعیت تنها یک پله بهبود یافت. در زمینه دو شاخص دیگر نیز یعنی اجرای قراردادها و ورشکستگی، رتبه کشور ما در مقایسه با سال گذشته هر کدام یک واحد بدتر شده است و به 70 و 156 رسیده است.

در این بین بررسی گزارش‌های سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ بانک جهانی نشان می دهد در این دوره تنها سه مورد اصلاح در گزارش های انجام کسب و کار برای ایران ثبت شده و بخش عمده تغییر رتبه ایران در این سال ها به دلیل بازنگری در داده ها اتفاق افتاده است. در بخشی از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است: در سال ۱۳۹۳ مرکز پژوهش های مجلس طی تحقیقی نشان داد که در ارسال اطلاعات توسط پاسخ دهندگان به پرسشنامه های بانک جهانی، خطای گسترده در هر ۱۰ نماگر رخ داده است که به دلیل ارسال این اطلاعات نادرست رتبه ایران نسبت به وضع واقعی فاصله زیادی داردو چنانچه در هر نماگر و مولفه اطلاعات درست به بانک جهانی، اعلام شود رتبه ایران باید در سال ۲۰۱۴ بجای رتبه ۱۵۲ در حدود رتبه ۸۰ تایید و اعلام می شد.

نتایج تحقیق مرکز پژوهش ها در اختیار وزارت اقتصاد و امور دارایی قرار گرفت و مسئولان این وزارتخانه در مکاتبه با بانک جهانی تلاش کردند آنها به استفاده از اطلاعات درست از ایران متقاعد کنند. در بازنگری های انجام شده بانک جهانی در مورد ایران، طی سه سال اخیر بخشی از خطاهای فاحش سال های گذشته در ارسال اطلاعات تعدیل شدند و رتبه ایران هر سال با اصلاح اطلاعات بهبود پیدا کرده است.

در این رابطه باید گفت از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ رتبه ایران مجموعا در عمل ۳۲ رتبه بهتر شده که همگی به دلیل اصلاح اطلاعات اشتباه ارسال شده در سال‌های گذشته بوده است‌. علاوه بر این ۳۲ رتبه بهبود، رتبه واقعی ایران به دلایلی جز اصلاح اطلاعات ارسالی سهل شدن واقعی مقررات و رویه‌های کسب و کار در ایران یا بدتر شدن وضع نسبی کشورهای دیگر یا تغییر روش محاسبه نماگرهای دهگانه در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، سه رتبه بهتر و در سال ۲۰۱۷، سه رتبه بدتر شده است‌.

در واقع سه رتبه بهتر شدن (احتمالا) واقعی سهولت کسب و کار در ایران طی این سه سال، بر اثر پس رفت سه رتبه‌ای در سال ۲۰۱۷ خنثی شده است‌. همچنین بانک جهانی معیاری با عنوان فاصله از پیشرو که فاصله کشورها از بهترین کشور در هر نماگر را نشان می‌دهد تعریف کرده است که تغییرات این معیار، پیشرفت کشورها نسبت به خودشان فارغ از تغییرات رتبه را نشان می‌دهد‌.