اداره تحلیلهای اقتصادی آمریکا چند روز پیش اعلام کرد اقتصاد این کشور در سه ماهه دوم سال جاری 4/1 درصد رشد داشته است. این رقم اگرچه نسبت به گزارش اولیه این اداره کمی بهتر است، اما به طور کلی رشد خوبی محسوب نمیشود. چنین الگویی در سالهای اخیر ثابت بوده و به جز چند فصل عملکرد خوب، رشد اقتصادی آمریکا بعد از پایان رکود اقتصادی در اواسط سال 2009 ناامیدکننده بوده است. میانگین رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) آمریکا در یک دوره شش ساله بعد از رکورد 1/2 درصد ثبت شده که اگر بخواهیم مقایسه کنیم، در شش سال نخست بعد از رکود سالهای دهه 80 این رقم 6/4 درصد بود.
این مشکل فراتر از روند رونق اقتصادی فعلی است و به جز آمریکا، اکثر کشورهای ثروتمند مانند ژاپن و اروپای غربی را درگیر یک الگوی رشد اقتصادی کند کرده است. در آمریکا، شکوفایی اقتصادی اواخر دهه 90 با ترکیدن حباب داتکام پایان یافت و رکودی که به واسطه آن پیش آمد اگرچه ملایم بود، اما رونق پس از آن هم ضعیف بود و بلافاصله با بحران مسکن همراه شد.
با این حال، اقتصاددانان دنیا هنوز مطمئن نیستند عامل این رکود چیست. میتوان گفت پیری جمعیت تا حدی نقش مهمی دارد. تعداد بازنشستههای بیشتر به معنی نیروی کار کمتر است و این موضوع به رشد اقتصادی پایین منجر میشود. البته این کل داستان نیست. حتی اگر بازنشستهها را کنار بگذاریم، اشتغال برای جوانان نیز به اندازه کافی نیست. افرادی که کار میکنند هم با عدم رشد بهرهوری مواجه هستند.
از سوی دیگر، برخی اقتصاددانان میگویند اینترنت و پیشرفتهای اخیر تکنولوژیکی نتوانسته به اندازه دیگر نوآوریهای متحولکننده مثل اختراع برق و سفرهای هوایی، به رشد اقتصادی کمک کند. به هر حال، هر توضیحی وجود داشته باشد، اکثر اقتصاددانان اتفاق نظر دارند که این روند فعلا ادامه خواهد داشت.
با وجود این مشکلات، مساله رشد اقتصادی در کمپینهای انتخاباتی امسال آمریکا چندان مورد توجه قرار نگرفته و با این که دو نامزد نهایی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام کردهاند مسائل اقتصادی را اولویت خود قرار میدهند، اما ظاهرا برنامه اجرایی مشخصی برای آن ندارند.
هیلاری کلینتون در مورد افزایش هزینه زیرساختها، سرمایهگذاری در تحقیقات علمی و افزایش امکان دسترسی به تحصیلات عالی صحبت کرده است؛ سیاستهایی که برخی اقتصاددانان معتقدند میتواند به رشد اقتصادی در بلند مدت کمک کند. اما او به ندرت در مورد برنامههای دقیقی در این باره صحبت کرده است.
برنامه دونالد ترامپ برای افزایش رشد نیز مورد تمسخر اقتصاددانان، حتی اقتصاددانان راستگرا قرار گرفته است. از جمله برنامههای ترامپ، کاهش قابل توجه کسری تجاری آمریکا است.
اما دلیل اصلی عدم تمایل نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به صحبت در مورد افزایش رشد اقتصادی این است که در اصل آنها در کوتاه مدت نمیتوانند کاری در این مورد انجام دهند و سیاستهای مفید در بلند مدت نیز در حال حاضر از نظر سیاسی به آنها کمکی نمیکند. به هر حال، پیروز نهایی انتخابات نوامبر هر کسی باشد، با عواقب دنیایی با رشد کند اقتصادی مواجه خواهد شد.
نظر شما