رکود اقتصادی حال حاضر در ایران تمام جوانب بنگاه ها وشرکت ها را تحت تاثیر قرار داده است مسئولیت اجتماعی یکی از این جنبه هاست. به راستی در شرایط رکود که تولید با کمترین ظرفیت دنبال می شود و مشکلات عدیده فعالیت بنگاه ها را متوقف و کند کرده، مسئولیت اجتماعی شرکت ها چگونه دنبال می شود؟ آیا مدیران شرکت ها به اندازه زمانی که رونق در تولید و اقتصاد حاکم بود به انجام مسئولیت های اجتماعی شان پایبندند؟ جواب من به این سوال مثبت است. کنش مدیران در این مسیر از دو منظر قابل بررسی است. منظر اول به این گونه است که مدیران به مسئولیت اجتماعی نگاه حرفه ای دارند و انجام آن را نوعی سرمایه گذاری برای رسیدن به نتیجه آتی تلقی می کنند. این یک واقعیت است که وقتی مدیریت بنگاهی به مسئولیت اجتماعی معتقد است، بازار کارش رونق می گیرد و اعتبار اجتماعی اش بهمراه رضایت کارکنان به تسهیل امور بنگاه می انجامد. در چنین رویکردی مدیر در شرایط رکود نیز سرمایه گذاری آتی را از نظر دور نخواهد داشت.
منظر دوم، نگاه معنوی مدیران به جامعه است. بطور کلی بیشتر مدیران بنگاه های اقتصادی در کشورمان، شخصیت های معتقد به معنویاتند که بیشتر به مسئولیت اجتماعی شرکت ها، به عنوان یک حرکت انسانی نگاه می کنند تا بحث سرمایه گذاری آتی. مدیران ایران در وهله اول در انجام سی.اس. آر آرامش و رضایت درونی ناشی از کمک به همنوعان را دنبال می کنند تا سود آتی آن. به هرحال پرداختن به سی. اس. آر نوعی آرامش درونی را برای شرکت ها فراهم می کند که بر مشتریان و کارکنان اثر مثبت دارد و در نهایت بر افزایش سود نیز اثر می گذارد و از آنجایی که آرامش و رضایت درونی برای مدیران اهمیت بسیار دارد، انجام مسئولیت اجتماعی را، حتی در زمان رکود به دست فراموشی نمی سپارد. به نظر من بیشتر مدیران بنگاه های اقتصادی در ایران از منظر دوم به ادامه مسئولیت اجتماعی حتی در زمان رکود اهتمام دارند. مدیرانی که مسئولیت اجتماعی را صرفا از منظر حرفه ای و برای اثر مثبت بر بازار آتی بنگاه دنبال می کنند فوق العاده کم تعدادند. در بحث تشکل های مردم نهاد، می بینید که با وجود تنگناهای اقتصادی، کمک بنگاه های مورد وثوق و نیکوکار کم نمی شود و این نشان می دهد که در جامعه ما، انجام مسئولیت اجتماعی منبعث از انگیزه ای فراتر از سودآوری است.
مسئولیت اجتماعی شرکت ها به عنوان یک مسئولیت حرفه ای در ایران راه نیفتاده است. می دانید که در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، در بودجه بندی ها و برنامه ریزی ها، بخشی بطور مشخص به سی اس آر در شرکت مربوط است. بطور مشخص مدیران برای مثال پنج درصد از درآمدشان را برای پرداختن به مقوله مسئولیت اجتماعی اختصاص می دهند و اگر مدیری نتواند در سی اس آر توفیق پیدا می کند زیر سوال می رود. این مسئله در شرکت های دنیا یک مسئله جدی است و مسئولیت سازمانی تلقی می شود که متاسفانه هنوز در ایران جا نیفتاده است اما به دودلیل به مورد توجه است. دلیل اول حس نوع دوستی است که در ایرانیان از دیرباز وجود داشته و گواه آن پیام معروف ابوالحسن خرقانی است متن نوشت سردر خانقاهش(هر که در اين سرا درآيد نانش دهيد و از ايمانش ميپرسيد؛ چه آن کس که به درگاه خدا به جان ارزد، البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد) در سال 1383 خورشيدي به سازمان ملل متحد فرستاده شده و در آنجا به عنوان افتخار آزادانديشي و مردمگرايي بزرگان ايران به زبان فارسي و انگليسي درج شده است. این نشان می دهد که مشکلات دیگران از دیرباز از دل مشغولی های مردم ایران بوده است.
نکته دیگر، مسئله عقیدتی و اسلامی مسئولیت اجتماعی است. مردم ایران با وجود گرفتاری های اقتصادی هرگز عمل به تکلیف اجتماعی را فراموش نمی کنند. به دفعات در متون دینی شنیده ایم که وقتی همسایه گرسنه می خوابد، شما نباید آرام بخوابید. این دو دلیل باعث شده مردم تمایل بسیاری به انجام مسئولیت اجتماعی داشته باشند. می بینید که متناسب با این روحیه و عقاید خیرخواهانه مردم ایران، موسسات مختلفی تحت عنوان کمک به نیازمندان شکل گرفته اند ولی نتوانستند اعتماد عمومی را جلب کنند. بیشتر این تشکل ها به بیراهه رفتند و دچار انحراف شدند و البته اثرات مخربی از جمله بدبینی نسبت به ان.جی. اوهای نیکوکاری را در مردم به جای گذاشتند اما با این وجود، می بینیم که مردم ایران، هنوز به موسساتی که عملکرد شفاف دارند و بر سطوح مختلف جامعه اثر می گذارند اعتماد دارند و در عمل به تکلیف و مسئولیت اجتماعی، این موسسات را تنها نگذاشته اند که اگر غیر از این بود، درآمدهای این موسسات در شرایط رکود اقتصادی کاهش می یافت و تداوم فعالیت آن با مشکل مواجه می شد اما دیدیم که خوشبختانه چنین اتفاقی نیفتاده است.
نظر شما