به گزارش روز یکشنبه اگزیم نیوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، «مجید پیره» به اصلی‌ترین اقدامات انجام شده در اداره مطالعات اسلامی در سال ١٤٠٢ اشاره کرد و افزود: پیگیری‌های انجام شده از سوی دبیرخانه کمیته تخصصی را می‌توان در سه دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد که یکی از این محورها، استفاده از سازوکار انتشار اوراق تامین مالی و توسعه انجام شده درباره این اوراق است.

پیره به جمع‌بندی سازوکار اوراق سلف قابل معامله در دوره تحویل معین اشاره کرد و گفت: این طرح از سوی بورس کالا پیشنهاد شد و این امکان را فراهم کرد تا این اوراق با کارکردی شبیه به گواهی‌های سپرده کالایی منتشر شود.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این که کمیته فقهی استفاده از این ابزار را مورد تایید قرار داد، افزود: این ابزار می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بازار گواهی سپرده کالایی باشد. در سالی که گذشت، بحث تامین مالی شرکت‌های پیمانکاری از محل اوراق مرابحه که در قالب انواع اوراق تامین مالی قرار می‌گیرد، به جمع‌بندی رسید.

تایید سازوکار «رسید برگ قابل معامله» توسط کمیته فقهی سازمان بورس

پیره بر تایید سازوکار «رسید برگ قابل معامله» توسط کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و افزود: این ابزار ظرفیتی را برای فعالان بازار فراهم می‌کند تا بتوانند از محل بازدهی مرتبط با دارایی پایه رسید برگ‌ها منتفع شوند.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این که اوراق منفعت مبتنی بر نرم‌افزارها موضوع دیگری است که سال گذشته درحوزه تامین مالی مورد تایید قرار گرفت، گفت: شرکت‌ها می‌توانند از اوراق منفعت برای توسعه نرم‌افزار و برنامه‌های کاربردی خود استفاده کنند.

وی معتقد است: از نظر بازارهای اسلامی با در نظر گرفتن برخی محصولات مالی اسلامی، بازار سرمایه ایران پیشرو در سطح بین‌الملل است.

استفاده از ظرفیت قرارداد سوآپ برای تهاتر حامل‌های انرژی

پیره با بیان این که ساز و کار پوشش ریسک موضوع دیگری است که در سال ١٤٠٢ در دستور کار حوزه مطالعات مالی اسلامی قرار گرفت، افزود: در سال ١٤٠٢ به جمع بندی ابعاد فقهی قرارداد سوآپ رسیدیم و برای تهاتر حامل‌های انرژی می‌توان از ظرفیت این قرارداد استفاده کرد. در حقیقت این قرارداد می‌تواند نوسانات مربوط به قیمت برخی از کالاها را برای طرفین قرارداد در حوزه انرژی پوشش دهد.

پوشش نوسانات نرخ‌های سود در بازار

وی به قرارداد مبتنی بر سبد اسناد خزانه اسلامی اشاره کرد و افزود: این ابزار در سال ١٤٠٢ و در حوزه پوشش ریسک به جمع‌بندی رسید و ابزاری جدید به بازار سرمایه ایران معرفی شد.

پیره با اعلام این که از ظرفیت این ابزار می‌توان برای پوشش نوسانات نرخ‌های سود در بازار استفاده کرد، گفت: بر این مبنا صندوق‌هایی که با درآمد ثابت هستند و دارایی آنها تحت تاثیر نوسانات نرخ سود تغییر می‌کند، می‌توانند از ظرفیت این ابزار برای پوشش ریسک استفاده کنند.

توسعه قراردادها در بازار سرمایه ایران با رعایت ملاحظات فقهی

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر توسعه قراردادها در بازار سرمایه ایران با رعایت ملاحظات فقهی اظهار داشت: در سال ١٤٠٢، بار دیگر ساز و کار تامین مالی جمعی در بازار سرمایه مطرح شد و در این زمینه به جمع‌بندی‌ رسیدیم. تامین مالی جمعی می‌تواند برای مشارکت افراد با سرمایه‌های خرد در طرح‌های نوآورانه و دانش بنیان کاربرد داشته باشد.

پیره ادامه داد: در گذشته تامین مالی جمعی در بازار سرمایه ایران عملیاتی شد اما در کمیته تخصصی فقهی ملاحظاتی درخصوص مباحث فعلی آن مطرح شد که این مسایل در سال ١٤٠٢ جمع بندی و برخی از راهکارها برای رفع مشکلات در نظر گرفته شد.

بررسی سازوکار تملک اهرمی در بازار سرمایه

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تاکید کرد: در سالی که گذشت ساز و کار تملک اهرمی برای نخستین بار در بازار سرمایه ایران و بازار اسلامی دنیا مورد بررسی قرار گرفت و آن را به جمع‌بندی رساندیم.

وی با بیان این که تملک اهرمی برای در اختیار گرفتن یک مجموعه دیگر کاربرد دارد، گفت: برای مثال در این زمینه شرکتی که به دنبال توسعه است، می‌تواند فعالیت‌های شرکت رقیب را در اختیار بگیرد تا به توسعه فعالیت‌های خود دست پیدا کند. بر این مبنا ٢٠ درصد از حجم تامین مالی جهت تملک یک شرکت را بنگاه اول تامین می‌کند و ٨٠ درصد دیگر از طریق اوراق بدهی تامین مالی می‌شود.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه این موضوع در هیچ یک از بازارهای سرمایه اسلامی دنیا جمع بندی نشده و بورس ایران نخستین بازار سرمایه اسلامی است که در این زمینه اظهار نظر می‌کند، افزود: این موضوع در مجموعه دبیرخانه کمیته تخصصی فقهی مطرح و در نهایت تملک اهرمی را با استفاده از سازوکار اوراق مرابحه سهام جمع‌بندی کردیم.

پیره گفت: شرکتی که می‌خواهد یک شرکت دیگر را به تملک خود در آورد سهام شرکت هدف را از طریق اوراق مرابحه سهام خریداری می‌کند و طی یک زمان‌بندی مشخص اصل و سود را به دارندگان اوراق می‌پردازد. همچنین در حوزه قراردادها تامین مالی جعی و تملک اهرمی را در سال ١٤٠٢ به جمع‌بندی رساندیم.

۲ محصول جدید برای شرکت‌های دانش‌بنیان

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این که در سال گذشته ٢ محصول جدید را برای شرکت‌های دانش بنیان عملیاتی کردیم، اظهار داشت: اوراق منفعت نخستین ابزار مورد استفاده برای تامین مالی این شرکت‌ها بود که این ظرفیت جدید به وجود آمد تا شرکت‌های دانش بنیان بتوانند با کمک اوراق مبتنی بر ابزارها اقدام به تامین مالی کنند.

وی درباره ساز و کار تامین مالی جمعی نیز گفت: این روش تامین مالی به بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های دانش بنیان کمک می‌کند تا بتوانند بخشی از نیاز تأمین مالی خود را با توجه به ملاحظات فقهی که در جلسات کمیته تخصصی فقهی در سال ۱۴۰۲ جمع بندی شد، مرتفع کنند.

برنامه‌های پیش‌رو برای سال ۱۴۰۳

پیره با تاکید بر برنامه‌های توسعه ای اداره مطالعات اسلامی در سال ١٤٠٣ اعلام کرد: برای سال جدید چهار برنامه توسعه‌ای را در دستور کار داریم و امیدواریم با انجام اقدامات لازم، شاهد اجرایی شدن آنها در سال ۱۴۰۳ باشیم.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با اعلام اینکه در صدد هستیم تا برای توسعه بازار به جمع‌بندی ابعاد فقهی انتشار اوراق قابل فراخوانی بپردازیم، افزود: این اوراق از جمله محصولاتی است که در بورس‌های دنیا مورد استفاده قرار گرفت و در بازار سرمایه ایران به عنوان یک محصول جدید مالی معرفی می‌شود.

وی ادامه داد: این اوراق این ظرفیت را فراهم می‌آورد تا شرکت‌ها بتوانند برای تامین مالی خود از این ابزار استفاده کنند و در عین حال از ساز و کاری برای مواجهه با نوسانات نرخ‌های سود در بازار مواجهه باشند. ضمن آنکه در ادامه اقدامات انجام شده، توسعه اوراق مرابحه از جمله اقداماتی است که در دستور کار قرار گرفت.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، انتشار اوراق سلف بر حق و منفعت را دیگر برنامه سازمان بورس برای سال ۱۴۰۳ معرفی کرد و گفت: این اوراق ظرفیتی را در بازار فراهم می‌کند تا شرکت‌هایی که محصولات آنها از جنس خدماتی (شرکت پیمانکاری) است بتوانند از ساز و کار اوراق سلف برای تامین مالی استفاده کنند.

بهبود سازوکار تامین مالی مبتنی بر شبه بدهی

وی، توسعه ساز و کار تامین مالی مبتنی بر شبه بدهی از طریق بازار سرمایه را به عنوان دیگر اقدام سال ۱۴۰۳ معرفی کرد و گفت: در بازار سرمایه از ساز و کار شبه بدهی برخوردار بودیم که در این راستا شرکت‌ها می‌توانند اقدام به تامین مالی از محل واگذاری سهام همراه با ٢ اختیار معامله کنند.

پیره با بیان اینکه در صورت توسعه این محصول در سال ١٤٠٣، زمینه رونق ساز و کار تامین مالی بر شبه بدهی و نهادها یا اوراق شبه بدهی در بازار سرمایه ایران فراهم خواهد شد، اضافه کرد:

درصدد هستیم تا در سال ١٤٠٣ با تامین مالی از طریق این اوراق و ضابطه‌مند کردن قیمت‌های در اختیار معامله، زمینه را برای توسعه بازار سرمایه اسلامی در کشور فراهم کنیم.

وی درباره تحقق برنامه‌هایی که اداره مطالعات اسلامی در سال ١٤٠٢ انجام داد و تداوم آن در سال ١٤٠٣ و اینکه تحقق آن نیازمند تعامل میان ارکان مختلف است، به برنامه پنجم توسعه‌ای این اداره در سال ۱۴۰۳ اشاره و ابراز امیدواری کرد: با تقویت تعامل با اساتید داخلی و خارجی در حوزه مالی اسلامی بتوانیم ایده‌های جدیدی را برای توسعه بازار مطرح کنیم و از این طریق، زمینه‌ای برای تنوع سازی محصولات بازار سرمایه فراهم کنیم.

نقش‌آفرینی کمیته تخصصی فقهی برای تحقق شعار سال

سرپرست اداره مطالعات مالی اسلامی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس به نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه های تولیدی اشاره کرد و گفت: در سال ١٤٠٢ اداره مطالعات مالی اسلامی برای تحقق شعار سال، توسعه ساز و کار تامین مالی را در دستور قرار داد و اقداماتی را در این زمینه انجام داد.

وی با بیان اینکه تلاش کردیم تا ساز و کار تامین مالی از محل انواع ابزارها را در بازار سرمایه ایران فراهم کنیم، افزود: برای رونق تولید و نیز تنوع بخشی به انواع روش‌های تامین مالی، نیازمند توسعه ابزارهای مالی در بازار سرمایه هستیم که در این راستا سعی کردیم با مشارکت سایر بخش ها در بازار سرمایه، در تحقق شعار سال نقش‌آفرینی داشته باشیم.

پیره درباره مباحث مربوط به پوشش ریسک‌ها گفت: بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی در انجام کسب و کار خود با مخاطراتی مواجهه هستند که گاهی نیازمند توسعه ابزارها و ساز و کار پوشش ریسک برای این بنگاه‌ها هستیم.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار ابراز امیدواری کرد که توانسته باشیم با تنوع بخشی به سبد محصولات پوشش ریسک، اقداماتی را برای تحقق شعار سال انجام داده باشیم.

اعتماد تولیدکنندگان در برابر نوسانات نرخ‌های سود بانکی

وی با تاکید بر قرارداد آتی سند اسناد خزانه اسلامی افزود: این ابزار چنین امکانی را فراهم می‌کند تا تولیدکنندگان در کشور در برابر نوسانات نرخ‌های سود بانکی اعتماد نسبی داشته باشند و از آمادگی تغییر نرخ تسهیلات در طول یک سال برخوردار باشند.

پیره به رونق تولید با استفاده از ابزار سوآپ کالایی تاکید کرد و اظهار داشت: بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی در حوزه محصولات مبتنی بر انرژی می‌توانند از ظرفیت قراردادسوآپ استفاده کنند.

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان گفت: قرارداد سوآپ کالایی، این امکان را برای فعالان این حوزه فراهم می‌سازد تا بتوانند برخی از مخاطرات مربوط به نوسانات قیمتی مربوط به کالاهای موضوع قراردادسوآپ را پوشش دهند.