به گزارش روز چهارشنبه اگزیم‌نیوز از وزارت نفت، خوزستان بیش از ۱۱۰ سال است که رنگ و بوی نفت به خود گرفته است. غلبه رنگ نفت آنچنان در این بخش از ایران زیاد است که در هر گوشه‌ای یا مشعلی می‌سوزد، یا دکل حفاری راه به مخازن نفتی در دل سنگ‌ها می‌گشاید.

حتی زمانی که بزرگ‌ترین جبهه ایران در هشت سال دفاع مقدس نیز در این استان قرار داشت، هیچ‌گاه شعله نفت در دل خوزستان خاموش نشد.

با این حال، اگرچه توسعه صنعت نفت در خوزستان در دهه‌های پیش بیشتر بر میدان‌هایی مانند اهواز، مارون، منصوری و ... که میدان‌های مستقل نفتی هستند متمرکز بود، اما از دهه ۸۰ بهره‌برداری از میدان‌های مشترک غرب کارون به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مخازن مشترک نفتی جهان در دستور کار قرار گرفت. میدان‌هایی که درست روی خاکی قرار گرفته‌اند که روزی فاتحان غیرت این سرزمین روی آن از وجب به وجب ایران دفاع کردند و حالا فتح دیگری در قلب زمین در جریان است.

افزایش ۶۵ هزار بشکه‌ای تولید نفت از میدان مشترک آزادگان در دولت سیزدهم

در این میان میدان‌های آزادگان شمالی و جنوبی، یاران شمالی و جنوبی و یادآوران در اولویت توسعه قرار گرفتند؛ توسعه‌ای که همچنان ادامه دارد و حتی برای میدان آزادگان که بزرگ‌ترین میدان مشترک نفتی ایران است، طرح توسعه یکپارچه با حضور کنسرسیومی از بانک‌ها و شرکت‌های ایرانی تشکیل شده است.

البته توسعه میدان‌های مشترک غرب کارون منتظر این کنسرسیوم نمانده است و فقط در ۲ سالی که از دولت سیزدهم می‌گذرد، ۶۰ حلقه چاه جدید به چاه‌های میدان آزادگان اضافه شده که افزایش ۶۵ هزار بشکه‌ای تولید نفت را به‌دنبال داشته است.

این در حالی است که در ۲ دهه گذشته ۱۰۰ حلقه چاه حفاری شده بود و در دولت سیزدهم ۶۰ حلقه چاه حفاری و تولیدی شده است. ۳۸ حلقه چاه نیز باقی مانده است که با تکمیل آنها بخش عمده‌ای از توسعه فاز نخست تا پایان امسال بسته خواهد شد.

در مجموع، میدان آزادگان جنوبی دارای ۲۰۶ حلقه چاه شامل ۲۰۱ حلقه چاه تولید و پنج حلقه چاه دفع پساب است که نفت تولید شده از این چاه‌ها، در ۱۰ چندراهه جمع‌آوری شده و در ۲ واحد تفکیک گاز از نفت جداسازی می‌شود.

تولید نفت از این میدان از لایه‌های فهلیان، کژدمی و سروک انجام می‌شود که شامل نفت سبک و سنگین است.

توسعه سپهر و جفیر؛ دست و پنجه نرم کردن با لایه‌های ناشناخته نفت خام

اگرچه تولید از میدان‌های مشترک غرب کارون اهمیت ویژه‌ای دارد، اما در کنار آنها، ۲ میدان مستقل سپهر و جفیر قرار دارد که تا چند سال گذشته هیچ فعالیت توسعه‌ای روی آنها انجام نشده بود. با تدوین قراردادهای جدید نفتی در سال‌های قبل، توسعه میدان‌های سپهر و جفیر در قالب این الگوی قراردادی به یک شرکت اکتشاف و تولید ایرانی واگذار شد.

اگرچه چند سال از تولید نفت در میدان‌های آزادگان و یادآوران می‌گذشت، اما ناشناخته‌ بودن میدان‌های سپهر و جفیر کار توسعه را پیچیده‌تر می‌کرد.

با این حال شرکت «گسترش انرژی پاسارگاد» قراردادی به ارزش ۲.۸ میلیارد دلار برای توسعه این میدان‌ها در سه فاز امضا کرد؛ قراردادی که به‌واسطه الگوهای جدید قراردادهای نفتی ایران اگر در هر مرحله‌ای اهداف تولیدی محق نشود، سرمایه‌گذار با وجود هزینه بالا اما بهره‌ای نخواهد برد.

این قرارداد ۲۰ ساله که با هدف تولید نفت از یکی از عمیق‌ترین و پرفشارترین لایه‌های نفتی ایران امضا شد، سرانجام نخستین قرارداد از قراردادهای جدید نفتی بود که به تولید نفت منجر شده است تا با اجرای کامل آن، ۵۴۰ میلیون بشکه نفت قابل برداشت در اختیار ایران باشد.

تبلور مدیریت، دانش و سرمایه ایرانی

تعداد چاه‌ها تا انتهای طرح ۱۳۵ حلقه چاه خواهد بود که روزانه ۱۱۰ هزار بشکه نفت در پایان اجرای قرارداد از میدان‌های سپهر و جفیر تولید می‌شود.

بر اساس این قرارداد، تولید فاز نخست ۳۶ هزار بشکه در روز با حفر ۱۲ حلقه چاه خواهد بود که تاکنون کار حفاری ۱۱ حلقه چاه به انجام رسیده است و حفاری چاه دوازدهم نیز در گام پایانی خود قرار دارد؛ چاه‌هایی که در لایه فهلیان و در عمق بیش از چهار هزار و ۶۰۰ متر و با فشار بالای ۱۰ هزار پی‌اس‌آی به مخزن نفتی رسیده‌اند. با توجه به فشار بالای این مخزن نفتی، استفاده از تجهیزات سرچاهی معمول امکان‌پذیر نبود و از همین رو در جریان توسعه میدان‌های سپهر و جفیر بومی‌سازی تجهیزات تکمیل چاه با فشار ۱۰ هزار پی‌اس‌آی برای نخستین بار در کشور به انجام رسید.

در مجموع در این میدان‌ها بیش از ۶۰ هزار متر حفاری تاکنون انجام شده و با فعالیت هفت دکل حفاری همزمان، رکورد حفاری ۶ هزار و ۱۰۰ متر در ماه به ثبت رسیده است.

همچنین کاهش مدت زمان حفاری از ۳۳۰ روز به ۹۰ روز در عمیق‌ترین چاه، نصب، اجرا و تکمیل ۵۱ کیلومتر خط لوله جریانی نفت و ساخت بیش از ۳۲ کیلومتر جاده دسترسی و معابر، از دیگر اقدام‌هایی است که در توسعه میدان‌های سپهر و جفیر به انجام رسیده است.

با این اقدام‌ها و با سرمایه‌گذاری ۳۳۰ میلیون دلاری بخش خصوصی در این میدان‌ها تا این جای کار، فتح یکی از عمیق‌ترین و پرچالش‌ترین لایه‌های نفتی ایران با اتکا بر مدیریت، دانش و سرمایه ایرانی محقق شد.

نکته مهم در این میان آن است که میزان تولید نفت از چاه‌ها میدان‌های سپهر و جفیر با تولیدی‌ شدن چاه‌ها افزایش یافته است که می‌تواند در ادامه باعث افزایش پیش‌بینی نفت قابل استحصال از این میدان‌ها باشد.

ارتقای توسعه اجتماعی، دوشادوش توسعه تمدن نفتی

اگرچه تولیدی‌شدن میدان‌های سپهر و جفیر اولویت اصلی این پروژه به شمار می‌آید، اما توجه به ارتقای مسوولیت‌های اجتماعی نیز همواره در دستور کار قرار دارد.

در این زمینه، شرکت گسترش انرژی پاسارگاد در راستای انجام مسوولیت‌های اجتماعی خود مدرسه متوسطه و کاردانش در منطقه غرب کارون در زمینی به مساحت ۶ هزار مترمربع احداث کرده است.

با توجه به نیازسنجی‌های انجام‌شده در منطقه غرب کارون، این مدرسه نخستین هنرستان ابزار دقیقی منطقه به‌شمار می‌رود که می‌تواند در توانمندسازی نیروهای جوان و بومی برای حضور در پروژه‌های نفتی آینده نقش مهمی ایفا کند.

موضوع دیگری که در ساخت این مدرسه بسیار مورد توجه بوده، لزوم حضور دختران دانش‌آموز در شیفت‌های جداگانه است، زیرا بُعد مسافت و نبود دبیرستان در این منطقه باعث می‌شد برخی دختران از تحصیل باز بمانند.

هم‌اکنون ۸۰ دانش آموز در این مدرسه تحصیل می‌کنند که البته هدف اصلی آن مهارت‌آموزی برای کسب شغل در آینده است.