به گزارش اگزیم نیوز، سید مجتبی خیام نکویی روز سه شنبه در نخستین کنگره ملی فنی و مهندسی کشاورزی که با محوریت «ابعاد بهره وری آب در بخش های مختلف کشاورزی» در سالن همایش های موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور مستقر در کرج برگزار شد، افزود: میزان مصرف آب کشاورزی کشور در دهه های گذشته ، ۹۶ میلیارد متر مکعب در سال بود که اکنون به ۷۲ میلیارد متر مکعب رسیده است.

وی با بیان اینکه محدودیت منابع آبی بزرگترین چالش در حوزه کشاورزی و شرب کشور است ، گفت: طبق برنامه ریزی های در تلاش هستیم تا سالانه سه میلیارد مترمکعب مصرف آب کشاورزی را کاهش دهیم و در یک برنامه چهارساله میزان مصرف آب کشاورزی را به ۶۰ میلیارد مترمکعب

در سال کاهش دهیم.

خیام نکویی گفت: با توجه به کثرت جمعیت شاهد افزایش تقاضا برای غذا و تامین امنیت غذایی پایدار هستیم که باید سالانه ۲۰ میلیون تن بر تولید محصولات کشاورزی کشور بیفزاییم.

رییس سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به وجود موانع اصلی در بهره وری اصولی از آب اظهار کرد:اجرای طرح الگوی کشت یکی از مهمترین برنامه ها برای بهره وری اصولی از آب کشاورزی است.

وی اولویت های سرمایه گذاری بهره وری آب و طرح های آبیاری را از جمله انتظارات از کنگره ملی فنی و مهندسی کشاورزی دانست و اظهار کرد: عناصر موثر در برنامه های کلان پژوهشی برای رفع نیازها شناسایی شده و راهکارهای بهره وری از آب کشاورزی ارائه شده است.

خیام نکویی ادامه داد: از دستاوردهای کنگره های علمی ارایه برنامه به مسوولان اجرایی کشور در حوزه آب و اتخاذ سیاست های اصلاحی دراین بخش است.

وی با بیان اینکه ممکن است بعضی از سیاست ها اشتباه باشد که باید جامعه علمی پیشنهاد تغییر را بدهد، اضافه کرد: امروز شرایط برای این تغییرات فراهم است زیرا محدودیت ها جدی است و یافتن راه حل های مناسب هنگام بروز بحران ها از دیگر این دستاوردها است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: ایران از جمله کشورهایی است که استفاده از ظرفیت های پایین است به طوریکه باید گفت آیا در بارش های اخیر بهترین بهره وری از منابع آب موجود و بارندگی ها داشته ایم؟ که پاسخ منفی است.

وی افزود: کشوری هستیم که در معرض چالش های عمده ای مثل گرد و غبار، ریزگردها هستیم که یکی از بهترین شرایط موجود که قابلیت کشت یک میلیارد نهال مهیا می کند را همین استفاده از ظرفیت های موجود بارش ها و بارندگی های اخیر است که به عنوان یکی از ظرفیت هایی بود که می توانستیم استفاده کنیم.

کمتر از ۳۵ میلیون هکتار طرح های آبخیزداری در کشور انجام شده است

خیام نکویی گفت: ازسطح ۱۳۵ میلیون هکتار زمین های دارای شرایط مناسب آبخیزداری کشور کمتر از ۳۵ میلیون هکتار آن در این بخش مورد استفاده قرار گرفته است و اگر بخواهیم با همین روند سالی یک میلیون هکتار به آبخیزداری بپردازیم ۹۰ سال طول می کشد که این طرح ها پایان یابد.

وی با بیان اینکه برای کشوری در شرایط ما ادامه در این شرایط ممکن نیست و باید تغییراتی در این حوزه بدهیم، افزود: بایستی زمان اجرای طرح آبخیزداری را کوتاه کنیم.

ایران در فرسایش خاک جزو اولین ها است

رییس سازمان تات تصریح کرد: ایران با ۱۶.۷ تن در هکتار فرسایش خاک جزو اولین های دنیا است که بخشی از آن به دلیل این است که نمی توانیم از منابع آبی به طور مناسب استفاده کرد و پوشش گیاهی مراتع را از بین می بریم که دچار چالش های عمده ای در این حوزه شده ایم.

وی گفت: صرفه جویی و مدیریت منابع آبی مهترین نیاز کنونی کشور برای برون رفت از چالش کم آبی است که به امنیت غذایی پایدار کمک می کند ضمن آنکه بهره گیری از فناوری در استفاده منابع آبی ضروری است.

خیام نکویی با اشاره به اینکه امروزه در هر سال بین ۲ تا سه فناوری بالا و پیشرفته در دنیا متولد می شود، اذعان داشت: یکی از اتفاقات بزرگی که بایستی در کنگره های علمی کشاوری بیافتد این است که یک جایگاه ویژه برای استفاده از فناوری های نوین در آبیاری کشاورزی در نظر بگیریم.

تشکیل کارگروه آب مجازی

رییس سازمان تات به موضوع استفاده نامناسب از منابع و الگوهای تولید نیز اشاره کرد و گفت: یکی از مهمترین مباحثی که در این کنگره باید پرداخته شود حل چنین چالش هایی است و از طرفی ما باید یک کارگروهی در بحث آب مجازی داشته باشیم که چه میزانی صادر یا وارد می کنیم و یک تراز کاملا معنی داری از آن داشته باشیم ، امروز کشورها روی بحث آب مجازی سیاست های بسیار دقیقی را اتخاذ می کنند و باید تکلیف خود را در بخش کشاورزی با توجه به اینکه به امنیت غذایی پایدار می خواهیم دست یابیم و الگوی کشت را پیاده کنیم باید تکلیف آب مجازی را روشن کنیم.

وی ادامه داد: از حدود ۱۴ میلیون هکتار اراضی کشاورزی کشور ۸۳.۵ درصد آن به کشت های زراعی اختصاص دارد که دراین بخش ۸۲ میلیون تن محصول تولید می شود و با احتساب محصولات باغی ، دامی و آبزیان میزان تولیدات سالانه بخش کشاورزی به ۱۲۵ میلیون تن می رسد.

خیام نکویی اضافه کرد: در طرح الگوی کشت سه برنامه برای این میزان تولید با استفاده از محوریت بهره وری آب پیش بینی شده است که با تاکید بر اینکه در بحث الگوی کشت هر گونه افزایش سطح زیرکشت آبی ممنوع است ضمن اینکه در این طرح چهار دهم درصد سطح زیر کشت آبی کاهش یافته است و تمرکز روی دیمزارها رفته است.

وی گفت: در نگاه نخست طرح الگوی کشت تمرکز بر محصولات زراعی است که ۸۲ میلیون تن به ۸۵ میلیون تن در شرایط نامطلوب برسد اما اگر شرایط خوب ژیش برود باید به ۹۸ میلیون تن افزایش یابد ولی در تمام این سه برنامه محور اصلی بحث بهره وری از منابع آبی است.

وی به موضوع معرفی و گسترش محصولات کم آب بر متناسب با مزیت های منطقه ای و اقلیمی نیز اشاره کرد و افزود: بسیاری از گونه های بومی کشور با آب بسیار کمی می توانند علوفه مورد نیاز را تامین کنند که شامل گونه هایی مثل ارزن، سورگوم و خانواده گراس ها هستند که باید جایگزین علوفه پرآب بر شود.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه هوش مصنوعی، ITICT و مجموعه دانش های حوزه های مختلف از جمله اینترنت اشیاء می تواند حوزه کشاورزی را متحول کند، اظهار کرد: به رغم اینکه امروز چهار میلیون و ۵۰۰ هزار بهره بردار کشاورزی داریم چه میزان ارتباط مستقیم با آن ها برای مدیریت کشاورزی و منابع آبی داریم.

وی یکی از مشکلات تهدید کننده در بخش کشاورزی را بحث قطعه قطعه شدن زمین ها و تغییر کاربری آن ها دانست و گفت: این مشکل روز به روز افزایش می یابد که علاوه بر اینکه کاربری بخش کشاورزی را از بهره وری خارج و تولیدات بخش را کاهش می دهد قطعاتی با تولیدات کاملا غیراقتصادی را فراهم می کند.

۳۰ میلیون تن تولیدات کشاورزی به ضایعات و پسماند تبدیل می شود

خیام نکویی افزود: یکی از مهمترین مسایلی که کنگره ملی فنی و مهندسی کشاورزی باید به آن بپردازد بحث ضایعات و پسماندهای کشاورزی است چرا که از طرفی بر افزایش تولید متمرکز هستیم اما از سوی دیگر هر چقدر تولید افزایش می یابد بحث ضایعات و پسماندها بیشتر می شود.

وی تصریح کرد: طبق آمار حدود ۳۰ درصد تولیدات کشاورزی به ضایعات و پسماند تبدیل می شود در حالیکه شواهد ارقام بیشتری نشان می دهد ؛ بالای ۳۰ میلیون تن از تولیدات کشاورزی از مزرعه تا سفره به ضایعات و پسماندها تبدیل می شود که این ضایعات پیش از کاشت، در مرحله داشت و برداشت و مرحله بعد از برداشت است .

معاون وزیر جهاد کشاورزی ، روی آوردن به کشاورزی حفاظتی و استفاده از آب های نامتعارف را از دیگر راهکارهای بهره وری مناسب از آب کشاورزی عنوان کرد و گفت: استفاده از ظرفیت موجود در پادگان ها و برخی مناطق برای کاشت و تولید چوب در زراعت چوب بخش عمده ای از نیاز کشور را برطرف و از واردات کاغذ بی نیاز می کند.