به گزارش روز یکشنبه اگزیم‌نیوز، مشکل نقدینگی یکی از معضلات اساسی در اقتصاد ایران است که سال‌هاست همه بر ضرورت یافتن راهکارهایی برای رفع آن تاکید دارند و به دنبال راهی هستند تا برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی نه تورم زا باشد و نه محدود و پیچیده. برهمین اساس دی ماه سال ۱۴۰۰، بانک مرکزی با همکاری وزارت صمت طرحی نو درانداختند تا تامین مالی زنجیره‌ای را با کمک بانک‌ها برای واحدهای تولیدی اجرایی کنند تا نیاز به نقدینگی بنگاه‌ها و همچنین فشار بر بانک‌ها را کاهش دهد و همین هم شد. طرح تامین مالی زنجیره‌ای و ابزارهای اعتباری آن نظیر اوراق گام و برات الکترونیک دارای مزایایی است که می‌تواند سود همه جانبه برای اقتصاد و فعالانش داشته باشد.
در همین باره حمید آذرمند، مدیر اداره تامین مالی زنجیره تولید بانک مرکزی گفت: ضمن تشریح ارتباط تامین مالی زنجیره‌ای و شاخص‌های مهم اقتصادی اعم از تورم و نقدینگی، نقش تامین مالی زنجیره‌ای را در رفع ناترازی بانک‌ها موثر دانست و گفت: روش‌های تامین مالی زنجیره‌ای عمدتا مبتنی بر پلتفرم‌های SCF هستند که این پلتفرم‌ها سازکاری را ایجاد می‌کنند که تا حد زیادی می‌تواند شفافیت در تخصیص منابع را تضمین کند؛ بنابراین می‌توان گفت شفافیت و سلامت روش‌های تامین مالی در روش‌های زنجیره‌ای تا حد زیادی نسبت به روش‌های سنتی بیشتر است. مشروح گفتگو با آذرمند را در ادامه می‌خوانید:
ارتباط تامین مالی زنجیره‌ای و تورم چیست؟
تورم ریشه‌های مختلف دارد که عموما ناشی از ناترازی مالی شکل گرفته در اقتصاد است که بخشی از آن مربوط به ناترازی بانکهاست. در برخی از روش‌های تامین مالی زنجیره‌ای، بانک‌ها از روش‌ها و ابزارهای اعتباری استفاده می‌کنند که در این صورت منابع بانک درگیر نیست و بانک صرفا از اقلام زیرخط خود استفاده می‌کند و بازپرداخت این تعهد را در سررسید تضمین می‌کند. به میزانی که بانک‌ها بتوانند از ابزارهای اعتباری و اقلام زیر خط خود استفاده کنند، می‌تواند کمک به رفع و کاهش ناترازیی کند.
عمده این خدمات مبتنی بر کارمزد است و به میزانی که بانک‌ها بتوانند به ازای خدماتی که ارائه می‌کنند، کارمزد بگیرند به جریان درآمدی بانک‌ها کمک می‌کند؛ بنابراین تامین مالی زنجیره‌ای با ابزارهای اعتباری می‌تواند به رفع ناترازی بانک‌ها کمک کند.
در روش‌های سنتی که بنگاه‌ها برای تامین مالی سرمایه در گردش خود به بانک مراجعه و تسهیلات دربافت می‌کنند، این موضوع را شاهد هستیم که در زنجیره تامین و برای تولید محصول نهایی به دفعات و به طور موازی حلقه‌های مختلف تولید و بنگاه‌ها به بانک‌ها مراجعه می‌کنند و تسهیلات دریافت می‌کنند؛ اما در روش تامین مالی زنجیره‌ای به ویژه با ابزارهای اعتباری، کل زنجیره با هم تامین مالی می‌شود که در این صورت فشار بر بانک‌ها و تقاضا برای دریافت تسهیلات کاهش پیدا می‌کند و به تعادل بخشی و توزان بخشی منابع و مصارف بانک‌ها نیز کمک خواهد کرد.
در نتیجه با اجرا و توسعه تامین مالی زنجیره‌ای ناترازی بانک‌ها نیز به تدریج کاهش پیدا کند که از این جهت می‌توان گفت تامین مالی زنجیره‌ای به ویژه با ابزارهای اعتباری می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
تاثیر اجرای تامین مالی زنجیره‌ای بر مقوله نقدینگی چیست؟
ابزارهای اعتباری تامین مالی زنجیره‌ای هرچند جزئی از اقلام نقدینگی است، اما یک تفاوتی با دیگر اقلام دارد؛ ممکن است در روش سنتی پیشین خلق پول و نقدینگی شکل بگیرد، اما لزوما منجر به تولید نشود. این در حالی است که در روش تامین مالی زنجیره‌ای به ویژه به صورت اعتباری، هیچ خلق پولی پیش از اینکه تولید ایجاد شود، رخ نمی‌دهد.
ممکن است بنگاهی تسهیلات را دریافت کند، اما صرف تولید نشود و وارد بازار دارایی‌ها شود و قیمت‌ها را منبسط کند. به لحاظ اقتصاد کلان اگر ظرفیت‌های بخش واقعی و مولد ما کمتر از بخش اعتباری یا خلق اعتبار بیش از ایجاد ظرفیت‌های بخش واقعی رشد کند، اثر قیمتی دارد و تورم ایجاد می‌شود. اما در تامین مالی زنجیره‌ای ابتدا یک رویداد در بخش واقعی رخ می‌دهد؛ یعنی خریدار و فروشنده توافق می‌کنند و جریان تجاری رخ می‌دهد و بعد جریان اعتباری شکل می‌گیرد.
در نتیجه، در روش‌های تامین مالی زنجیره‌ای هیچ خلق پولی پیش از اینکه تولید اتفاق بیفتد، رخ نمی‌دهد بنابراین نقدینگی ایجاد شده در تامین مالی زنجیره‌ای اگرچه جزئی از اقلام نقدینگی محسوب می‌شود، اما آثار تورمی و بی‌ثباتی قیمت‌ها را به دنبال ندارد.
سازکار هدایت اعتبار و جلوگیری از انحراف منابع در طرح تامین مالی زنجیره‌ای چگونه است؟
تامین مالی زنجیره‌ای از جمله روش‌هایی است که مبتنی بر فناوری‌های جدید است که می‌تواند رصد پذیری و شفافیت را افزایش دهند. به عنوان نمونه در بسیاری از این روش‌ها، روش‌ها مبتنی بر صورت حساب الکترونیکی هستند یعنی باید صورت حساب الکترونیکی وجود داشته باشد تا بانک بتواند فرآیند اعتباری را آغاز کند.
صورت حساب الکترونیکی که در سامانه جامع تجارت یا سامانه مودیان ثبت می‌شود، هم شفاف است و هم توسط نهاد ناظر قابلیت رصد دارد. در این شرایط عملا امکان جعل یا تامین مالی مکرر یک بنگاه و یک صورت حساب تا حد زیادی منتفی می‌شود و جریان اعتباری در اقتصاد برای سیاستگذار برای اصلاح سیاست‌های خودش تا حد زیادی امکان پذیر می‌شود.
در همین راستا تجهیز سامانه‌هایی را در دستور کار داریم که امکان تامین مالی مکرر از بنگاه‌ها را می‌گیرد؛ به این معنا که اگر یک صورت حساب الکترونیک نزد یک موسسه اعتباری ارائه و تامین مالی شد، دیگر هیچ بنگاهی نمی‌تواند همان صورت حساب را نزد همان موسسه یا موسسه اعتباری دیگر مجددا ارائه و بابت آن تسهیلاتی دریافت کند؛ این سازکار می‌تواند تا حد زیادی از انحراف منابع بانکی جلوگیری کند.
نظر شما