به گزارش روز یکشنبه اگزیم نیوز، با خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ که با هدف کاهش صادرات و به صفر رساندن فروش نفت ایران انجام شد، تولید نفت کشور به‌صورت تکلیفی کاهش پیدا کرد.

اگرچه صادرات ایران هیچ‌گاه به صفر نرسید، اما در دولت قبل به‌شدت محدود شد. کاهش صادرات باعث شد تا تولید از برخی میادین نفتی کاهش پیدا کند و از سوی دیگر به دلیل عدم سرمایه‌گذاری برای نگهداشت تولید در این مدت، حدود یک میلیون بشکه از ظرفیت تولید نفت کشور از دست رفت.

آن‌گونه که «محسن خجسته مهر» مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران می‌گوید، با روی کار آمدن دولت سیزدهم و سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری، این ظرفیت احیا شد و اکنون ایران توان تولید ۳ میلیون و ۸۳۸ میلیون بشکه نفت در روز را دارد.

موضوعی که با رفع تحریم‌ها می‌تواند صادرات نفت کشور را تا ۲ برابر افزایش دهد.

خجسته مهر همچنین تاکید کرده که در این دولت برخلاف دولت گذشته، پروژه‌های نفتی را معطل حضور شرکت‌های خارجی نمی‌کنیم و با تکیه بر توان داخلی توسعه این صنعت را ادامه می‌دهیم.

بخش اول مصاحبه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران را در ادامه می‌خوانید.

ایران در دولت سیزدهم توانست در کمتر از ۶ ماه و با وجود ادامه تحریم‌ها، ظرفیت تولید نفت خود را به پیش از خروج آمریکا از برجام برساند. این کار چگونه انجام شد؟

خجسته مهر: ظرفیت تولید نفت ایران پیش از خروج آمریکا از برجام ۳ میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه در روز بود. با توجه به تحریم‌ها و کاهش تولید نفت ایران، برای حفظ این ظرفیت باید سرمایه‌گذاری‌هایی انجام می‌شد تا چاه‌های تولیدی از مدار خارج نشوند.

با این حال در دولت قبل این اقدامات انجام نشد و حدود یک میلیون بشکه از ظرفیت تولید نفت کشور از دست رفت. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، احیای این ظرفیت در دستور کار قرار گرفت و با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری، ایران توانست در مدت کوتاهی با اقدامات فنی، ظرفیت تولید نفت را به میزان پیش از تحریم‌ها بازگرداند.

با توجه به اینکه ظرفیت تولید نفت ایران افزایش یافته، در صورت نتیجه‌بخش بودن مذاکرات و رفع تحریم‌ها، صادرات نفت کشور به چه میزان خواهد رسید؟

خجسته مهر: اگر تحریم‌ها برداشته شود، بلافاصله می‌توانیم صادرات نفت کشور را تا دو برابر افزایش دهیم.

توسعه میادین مشترک نفت و گاز و برداشت حداکثری و صیانتی از این میادین، ازجمله اهداف وزارت نفت در دولت سیزدهم بوده است. با توجه به اینکه میادین غرب کارون جزو مهم‌ترین میادین نفتی کشور به شمار می‌روند و میدان آزادگان جنوبی جزو ۱۰ میدان بزرگ نفتی جهان است، برای توسعه آنچه اقداماتی انجام شده است؟  

خجسته مهر: در راستای هم‌افزایی و بهره‌گیری از کلیه مقدورات، پتانسیل‌ها و توانمندی‌های مربوط به تامین سرمایه و منابع مالی موردنیاز جهت توسعه میادین نفت و گاز در کشور در مجموعه وزارت نفت و با هدایتی که وزیر نفت دارد و در هیات مدیره شرکت ملی نفت ایجاد کنسرسیومی از شرکت‌های اکتشاف و تولید و همچنین بانک‌های کشور برای توسعه میادین مشترک غرب کارون به تصویب رسید.

بر این اساس، پروژه‌های بزرگ و با اهمیت به‌ویژه میادین مشترک نفت و گاز را با یک هم‌افزایی اثربخش در سرمایه‌گذاری در قالب اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها نهایی می‌کنیم. در بخش صنعت نفت سیاست دولت سیزدهم و وزارت نفت و شرکت ملی نفت، اولویت‌بخشی به توسعه میادین مشترک نفتی و گازی است.

از همین رو، توسعه فاز دوم میدان آزادگان شمالی در غرب کارون، تکمیل طرح فعلی آزادگان جنوبی و توسعه فاز دوم آزادگان جنوبی به ارزش ۷.۵ میلیارد دلار با بهره‌گیری از توان شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی، توان فنی و اجرایی آن‌ها و استفاده از توان تامین مالی بانک‌های متعدد در کشور اجرا خواهد شد. این سرمایه‌گذاری و مدل سرمایه‌گذاری وارد فاز انعقاد تفاهم‌نامه و به دنبال آن انعقاد قرارداد خواهد شد.

در این مدل اختصاص سهم سرمایه‌گذاری به هر یک از ذینفعان انجام خواهد شد. بر اساس این مدل یک شرکت صاحب صلاحیت اکتشاف و تولید ایرانی توسط چند شرکت ایجاد می‌شود و مابقی سهامداران مفروض ذیل این شرکت خواهند بود و سرمایه‌گذاری در قالب این مدل انجام می‌شود. با این هم‌افزایی است که امکان توسعه موفق این میادین وجود دارد.

 سیاست ما این نیست که پروژه‌های بزرگ را به‌صورت انحصاری به مجموعه خاصی بدهیم بلکه مبتنی بر توانمندی، همه ایرانیان می‌توانند در انجام این سرمایه‌گذاری در قالب شرکت‌ها مشارکت داشته باشند. این یکی از روش‌های مفید است که نقدینگی کشور به سمت اقتصاد مولد هدایت شود.

با توجه به بازارهای موازی که در کشور وجود دارد، آیا سرمایه‌گذاران در داخل کشور برای حضور در توسعه میادین نفت و گاز حاضر خواهند شد؟  

خجسته مهر: تمام پروژه‌های نفتی و گازی در ایران از جذابیت ویژه‌ای برخوردارند و بعید می‌دانم به‌جز نفت و گاز جای دیگری وجود داشته باشد که مطلوبیت و جذابیت بیشتری نسبت به این میادین داشته باشد.

قرارداد ۷.۵ میلیارد دلاری برای توسعه میادین غرب کارون که با یک کنسرسیوم ایرانی به امضا خواهد رسید، در قالب کدام یک از قراردادهای نفتی امضا خواهد شد؟

خجسته مهر: در شرکت ملی نفت ایران، محدودیتی در نوع قرارداد نداریم. قراردادها می‌تواند از نوع EPC، بیع ‌متقابل و یا  IPC باشند و تمام قراردادها در شرایط حاضر از جذابیت و مطلوبیت برخوردار هستند.

برای فشارافزایی و نگهداشت تولید در میدان مشترک پارس جنوبی چه اقداماتی انجام خواهد شد؟

خجسته مهر: تمام میادین نفتی و گازی بعد از توسعه اولیه خودشان نیازمند نگهداشت توان تولید هستند. نگهداشت توان تولید یک پروسه مداوم و مستمر است و اگر نتوانیم نگهداشت توان تولید را به‌درستی انجام دهیم به‌طور طبیعی سالیانه آن میادین نفتی و گازی دچار افت طبیعی تولید ناشی از افت فشار مخازن می‌شوند.

میدان گازی پارس جنوبی نیز یکی از میادین بزرگ دنیا است و نصف ذخایر گازی کشور را دارا است و ۷۰ درصد از تولید گاز کشور توسط این میدان انجام می‌شود. در راستای نگهداشت توان تولید و استفاده حداکثری از تولید این میدان، بهره‌برداری حداکثری از ذخایر آن و جلوگیری از مهاجرت گاز به سمت کشور همسایه پروژه فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی آغاز شده است.

مطالعه مفهومی آن انجام شده در حال انجام مطالعه پایه هستیم و به‌محض انجام مطالعه پایه، وارد فاز اجرایی آن خواهیم شد و این ظرفیت بزرگ برای مردم ایران است.

در دولت گذشته نیز قرارداد ۴.۵ میلیارد دلاری برای توسعه فاز ۱۱ و فشارافزایی از این میدان بسته شد که با خرج آمریکا از برجام و ترک قرارداد توسط توتال به نتیجه نرسید. در این دولت چه تغییری در این زمینه ایجادشده که امیدوار به موفقیت در پروژه فشارافزایی در پارس جنوبی هستید؟

خجسته مهر: تفاوت این دولت با گذشته این است که ما فرصت سوزی نمی‌کنیم  و بلافاصله از زمان به شکل مطلوب استفاده خواهیم کرد. همچنین منتظر کشورهای خارجی نمی‌شویم به‌طوری‌که این انتظار باعث هدررفت ذخایر نفتی و گازی کشور و حرکت ثروت زیرزمینی به سمت همسایه شود.

 ما می‌خواهیم با تکیه بر توان داخلی به‌موقع تصمیم بگیریم و اقدام کنیم البته این زمینه همواره وجود داشته که بتوانیم از سرمایه‌گذاران خارجی نیز بهره ببریم اما هیچ‌وقت نمی‌خواهیم پروژه‌های مهم و اولویت‌دار را ۸ سال معطل نگه داریم.

با توجه به نیاز کشور به گاز و افزایش مصرف سالانه‌ای که در این زمینه رقم می‌خورد، چه برنامه‌ای برای توسعه میدان گازی پارس شمالی دارید؟

خجسته مهر: بر اساس برآوردها، گاز استحصال‌شده از میدان پارس شمالی، معادل ۴ فاز پارس جنوبی خواهد بود و برای رسیدن به این میزان از تولید، سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد دلاری نیاز است.

در حال حاضر توسط مشاور کارهای مطالعاتی اولیه در حال انجام است. برنامه توسعه این میدان نیز به‌صورت مدون و زمان‌بندی شده آماده است و با مشخص شدن سرمایه‌گذار وارد مراحل اجرایی می‌شود.

در حاشیه بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، قراردادی به امضا رسید که براساس آن هلدینگ‌های پتروشیمی وارد توسعه بالادست صنعت نفت با هدف تامین خوراک شدند. آیا این ظرفیت در پتروشیمی‌ها وجود دارد تا سرمایه لازم برای توسعه میادین نفتی و گازی را تامین کنند؟

خجسته مهر: اگر به اظهارات شرکت‌های پتروشیمی دقت کنیم یکی از شکوه‌های این شرکت‌ها، خالی بودن ظرفیت این واحدها به دلیل کمبود خوراک است. 

مجموعه هلدینگ‌های پتروشیمی به این باور رسیده‌اند که در سرمایه‌گذاری برای تامین خوراک موردنیاز در بالادست نفت سهیم شوند، زیرا سرمایه‌گذاری برای تامین خوراک موردنیاز واجب‌تر از احداث یک واحد پتروشیمی است که بعد از احداث با کمبود خوراک مواجه شود.

 این سرمایه‌گذاری یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه از سوی هلدینگ‌های پتروشیمی است، زیرا در طولانی‌مدت می‌تواند خوراک موردنیاز را تامین کند تا پتروشیمی‌ها با ظرفیت کامل به فعالیت بپردازند. در حال حاضر، مهم‌ترین مؤلفه جهت استمرار فعالیت‌های اقتصادی پتروشیمی‌ها احراز باثبات، پایدار و مطمئن خوراک موردنیاز خودشان است.