تعرفه، مالیات یا عوارض بر کالاهایی است که میان کشورها دادوستد می شود. دولت ها به دلایل حمایتی، مالی یا ترکیبی از آن ها، از کالاهای ورودی به کشورشان تعرفه دریافت می کنند. دریافت یا پرداخت تعرفه ها اثرات قابل توجهی بر بخش های صادراتی و وارداتی کشورها دارد و می تواند بر مسیر تجارت خارجی اثرات قابل توجهی داشته باشد. در این خصوص خبرنگار پایگاه خبری-تحلیلی اگزیم نیوز گفتگویی با کیومرث فتح الله کرمانشاهی رییس کمیسیون توسعه صادرات خانه اقتصاد داشته است. وی در این خصوص توضیح داد: قطعا تنظیم تعرفه ها در بخش کالاهای مورد نیاز اعم از مواد اولیه، قطعات یدکی، ماشین آلات، مواد واسطه ای، کالاهای سرمایه ای و حتی کالاهای مصرفی تاثیرگذار است و تنظیم دقیق این تعرفه ها می تواند عاملی برای جلوگیری از قاچاق باشد. به نظر بنده، یکی از راه های جلوگیری از واردات غیر رسمی در کشور، که رقمی معادل نیمی از واردات رسمی کشور یعنی 20 تا 25 میلیارد دلار سالانه است، تنظیم دقیق تعرفه هاست.

کرمانشاهی ادامه داد: براساس قانون پنجم و ششم توسعه دولت مکلف شده است تا هر ساله تعرفه ها را منطقی کرده و طبقات تعرفه ای را که تا پایان سال 94، 10 طبقه بوده به 8 طبقه کاهش دهد. البته میزان این تعرفه ها برای انواع کالاهای وارداتی متفاوت است مثلا صفر برای کالاهای اولیه و ضروری، 55 درصد برای خودرو و 90 درصد پوشاک تعیین شده است. از سوی دیگر برخی کارشناسان و مسوولین معتقدند با وجود این موانع تعرفه ای بین 5 تا 10 سال زمان نیاز است تا ایران آمادگی الحاق به سازمان تجارت جهانی را پیدا کند. بنابراین می توان گفت تنظیم تعرفه ها که در کمیسیون ماده یک سازمان توسعه تجارت ایران با حضور مسوولین مربوطه از وزارت خانه های کالایی، اتاق بازرگانی، گمرک و سایر دست اندرکاران حوزه بازرگانی کشور، تنظیم می شود کاری بسیار کارشناسانه، فنی و تخصصی است.

رییس کمیسیون توسعه صادرات خانه اقتصاد ایران با اشاره به اینکه تنظیم تعرفه ها در دنیا امری مرسوم است گفت: براساس مقررات گمرکی بروکسل تعرفه های هماهنگ که اصطلاحا به آن HS  می گویند بین همه کشورها برای داد و ستد و ورود کالاها وجود دارد اما بحث تعرفه برای سازمان دهی به مبادلات میان کشورها به تنهایی کارساز نیست و کشورها موانع دیگری مانند دامپینگ، تعرفه های ترجیحی و مواردی از این دست را هم در نظر می گیرند این موارد سبب می شود ورود کالاها به کشورها با تعرفه پایین صورت گیرد. در خصوص کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی نیز باید گفت یا تعرفه میان این کشورها برای تجارت صفر بوده و یا براساس ضوابط سازمان تجارت جهانی و منافع ملی کشورها دادوستد می کنند.

کرمانشاهی با اشاره به این مطلب که تعرفه ها معمولا برای واردات کالاها تنظیم می شوند توضیح داد: درست است تعرفه برای واردات کالا به کشور تنظیم می شود اما برقراری تعرفه ها بر سرنوشت کالاهای صادراتی کشور نیز اثرگذار است چرا که کالاهای صادراتی ما براساس مواد اولیه وارداتی در بخش های تولیدی تبدیل به محصول شده و سپس این محصول صادر می شود بنابراین تعرفه ها در بحث صادرات کالاها در هر بخش اعم از صنعت، معدن، کشاورزی و حتی خدمات اثرات خاص خود را برجای می گذارد. وی ادامه داد: اینکه ما پیوسته می گوییم برای حمایت از صنایع داخلی باید موانع تعرفه ای و غیر تعرفه ای ایجاد کنیم اصولی نیست و نمی تواند در بلندمدت ادامه پیدا کند. تعرفه ها رقابت میان صنایع را در سطح بین الملل از بین می برند. درست است حمایت از صنایع لازم است اما همه حمایت ها با تنظیم تعرفه انجام نمی شود. زمانیکه برای حمایت از یک صنعت نرخ تعرفه ها را بالا برده تا رقابت در کشور از بین رود باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که این حمایت در بلندمدت به معنای تنبلی صنعت و تولید در کشور و پایان رقابت است بنابراین نمی توانیم تا ابد با وضع تعرفه ها از صنایع داخلی حمایت کنیم.

این فعال اقتصادی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: در دنیا کشورها به طور پیوسته با یکدیگر تجارت می کنند و امروزه تجارت به صورت دهکده جهانی شده است بنابراین اگر ما هم قصد داریم در بلندمدت یا میان مدت به سازمان تجارت جهانی بپیوندیم باید این موانع تعرفه ای را از مسیر مبادلات خود حذف کنیم. اگر تعرفه ها در کشور منطقی نباشد کالاهای ایرانی توان رقابتی خود را به دلیل قیمت تمام شده بالاتر از دست خواهند داد. به عبارتی دیگر دو عنصر اصلی کیفیت و قیمت تمام شده کالا از جمله مهمترین عناصری هستند که تکلیف محصولات ایرانی را در عرصه بین الملل مشخص می کنند و تعرفه در تشکیل اجزای قیمت تمام شده تاثیر بسزایی دارد.

وی در پایان سخنان خود با اشاره به آنکه برای گسترش مراودات بین المللی در زمان کنونی که یک نیاز اساسی برای اقتصاد کشور نیز بشمار می رود باید به سمتی حرکت کنیم که نه تنها موانع تعرفه ای بلکه موانع غیر تعرفه ای مانند مقررات، ضوابط، بروکراسی ها و مشکلات کسب و کار به حداقل ممکن کاهش یابد افزود: به اعتقاد بنده باید به طور مستمر به سمتی حرکت کنیم که نه تنها تعداد طبقات تعرفه ای بلکه سقف تعرفه ها بصورت پلکانی کاهش یابد در اینصورت می توانیم در یک دوره 5 تا 10 ساله تعرفه ها به صفر کاهش داده و مسیر را برای الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی هموار تر کنیم.