به گزارش روز جمعه اگزیم نیوز، ایران چند سالی است که به دنبال ایجاد تنوع در پایانه‌های صادراتی نفت خود است. این موضوع از سال‌های دفاع مقدس و زمانی که پایانه خارک بیش از ۴۰۰ بار مورد حمله ارتش بعثی عراق قرار گرفت، مورد توجه بود.

در سال‌های گذشته نیز، با توجه به اهمیت این موضوع، رهبر معظم انقلاب بارها بر توسعه سواحل ایران در دریای عمان تاکید کرد و حتی قرار بود برای افزایش نقش ایران در دیپلماسی انرژی منطقه خط لوله‌ای از نکا در سواحل دریای خزر تا جاسک در سواحل مکران کشیده شود تا سوآپ نفت و فرآورده‌های نفتی افزایش پیدا کند.

اگر چه احداث آن خط لوله هنوز انجام نشده، اما از سال ۹۷، ساخت خط لوله‌ای در کشور آغاز شد که علاوه بر تنوع‌بخشی به پایانه‌های صادراتی نفت ایران، توسعه سواحل مکران را نیز ایجاد خواهد کرد.

خط لوله هزار کیلومتری از گوره در غرب استان بوشهر تا ۸۰ کیلومتری بندر جاسک که قرار است روزانه یک میلیون بشکه نفت صادراتی ایران را انتقال دهد.

صرفه‌جویی ۵۰۰ میلیون یورویی در احداث خط لوله گوره-جاسک

بیش از ۹۱ درصد از تجهیزات مورد نیاز در ساخت این طرح ۲ میلیارد دلاری که از اسفند سال ۹۷ آغاز شده در داخل کشور تامین شده است و این اقدام باعث صرفه‌جویی ۵۰۰ میلیون یورویی بوده است.

این خط لوله و پایانه صادراتی آن، اکنون در مرحله اول بهره‌برداری قرار دارد و قرار است آنگونه که وزیر نفت تاکید کرده، اولین محموله نفت صادراتی از آن تا پایان خرداد ماه بارگیری شود.

پیش از این نیز مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از آغاز تزریق نفت به خط لوله گوره- جاسک خبر داده بود.

این خط لوله و پایانه صادراتی آن اما علاوه بر آنکه تنوع پایانه‌های صادراتی ایران را ایجاد می‌کند، همچنین به دلیل آنکه در خارج از خلیج فارس و تنگه هرمز قرار دارد، امنیت انرژی را برای کشور ایجاد می‌کند.

فاصله بندر جاسک تا جزیره خارک حدود ۵۰۰ کیلومتر است. همچنین در حالی که بندر جاسک در سواحل دریای عمان و نزدیک به آب‌های اقیانوسی است، برای دسترسی به پایانه نفتی ایران در خارک، نفتکش‌ها باید از تنگه هرمز عبور کنند و وارد خلیج فارس شوند.

همچنین مشتریان نفت ایران، به دلیل کوتاه‌ترشدن مسیر بارگیری و کاهش چشمگیر هزینه‌های حمل و بیمه‌های دریایی، استقبال بیشتری از این پایانه خواهند داشت.

این موضوع در صورتی که خلیج فارس با تنش همراه باشد، برای ایران فرصتی بی‌نظیر فراهم خواهد کرد.

اگرچه کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس نیز در این سال‌ها به دنبال ایجاد پایانه‌های صادرات نفت در خارج از خلیج فارس بوده‌اند، اما پایانه جدید صادرات نفت ایران، نزدیکترین پایانه به بازارهای مهمی مانند هند و چین خواهد بود.

اهمیت این موضوع آنجا است که آمریکا  در سال‌های اخیر، صادرات نفت خود از اعضای اوپک و به ویژه کشورهای خاورمیانه را به شدت کاهش داده و بازارهای اصلی نفت خاورمیانه در آسیا متمرکز شده است. بنابراین نزدیک‌بودن به بازارهای بزرگی مانند چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت جهان و هند به عنوان چهارمین واردکننده طلای سیاه در ترسیم آینده بازار نفت اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت.

اوپک پلاس در انتظار بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی

در این رابطه «حسن مرادی» استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران، امروز جمعه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با تاکید بر اینکه بهره‌برداری از خط لوله گوره-جاسک در شرایطی که ایران به دنبال بازگشت به بازار نفت بعد از رفع تحریم‌ها است، قطعا تسهیل‌کننده است، گفت: افتتاح این خط لوله و پایانه جاسک می‌تواند به بازپس گیری بازار نفت ایران از کشورهای رقیب کمک کند زیرا ترجیح خریداران این است که به جای اینکه نفت را در خلیج فارس تحول بگیرند در نزدیکی آب‌های اقیانوسی خرید نفت خود را انجام دهند.  

وی با اشاره به اینکه مذاکرات وین به خوبی پیش رفته، ادامه داد: اوپک پلاس نیز در نشست هفته گذشته خود، سقف سهمیه‌ها را بالا نبرد زیرا در انتظار ورود ایران به بازارهای جهانی نفت بدون تحریم است.

به گفته مرادی، تقریبا تمام کشورهای حوزه خلیج فارس به این فکر هستند که مبادی صادراتی خود را به خارج از خلیج فارس انتقال دهند زیرا این تصمیم ژئوپلتیک است و ارزش اقتصادی بالایی دارد. بنابراین ایران نیز ناگزیر است با توجه به امکانات و موقعیت جغرافیایی، دور زدن تنگه هرمز و در اختیار داشتن سواحل مکران نفت خود را به خارج از خلیج فارس انتقال دهد.

وی به احداث خط لوله گوره- جاسک اشاره کرد و افزود: این اقدام از یک سو برای محیط زیست خلیج فارس مفید است و از سوی دیگر هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: با توجه به مزایای اجرای این طرح، مزیت‌های اقتصادی آن هزینه‌های احداث خط لوله را جبران می‌کند.  

وی احداث خط لوله گوره-جاسک را تصمیم ارزشمندی دانست و گفت: تصمیم درستی بود که از سوی دولتمردان گرفته شد و اگر بتوانیم تمام صادرات نفت خود را به خارج از خلیج فارس منتقل کنیم، می‌توان از فرصت خلیج فارس در توسعه گردشگر، حفظ محیط زیست و ... استفاده کرد.

مرادی با تاکید بر اینکه اصولا هر طرح اقتصادی یک طرح توجیهی دارد، ادامه داد: برای احداث خط لوله گوره-جاسک نیز محاسبات دقیقی انجام گرفته تا چنین خط لوله‌ای را احداث کنیم.

اشتغال‌زایی در سواحل مکران با احداث خط لوله گوره-جاسک

براساس این گزارش، خط لوله گوره – جاسک به طول هزار کیلومتر با تکیه بر توان داخلی احداث شده است.

هدف از احداث این خط لوله، انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت تولیدی در خوزستان به سواحل مکران، ذخیره سازی نفت در کنار سواحل دریای عمان، صادرات نفت ایران از پایانه جدید، تضمین استمرار نفت خام، ارتقا جایگاه ایران در بازارهای بین‌المللی، تمرکززدایی از خارک و توسعه پایدار و اشتغال‌زایی در سواحل مکران عنوان شده است.

در ساخت این خط لوله ۵ هزار نفر اشتغال مستقیم و ۱۰ هزار نفر اشتغال غیرمستقیم ایجاد شده است.

احداث خط لوله گوره - جاسک و پایانه صادراتی نفت خام در بندر جاسک، از طرح‌های اولویت‌دار شرکت ملی نفت ایران است که با استفاده حداکثری از توان پیمانکاران و سازندگان داخلی در دست اجرا قرار دارد. شرکت ملی نفت ایران، حدود پنج هزار هکتار از اراضی سواحل مکران واقع در ۶۵ کیلومتری غرب شهر جاسک، نزدیکی‌های کوه مبارک را به منظور احداث طرح‌های ویژه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تحصیل و جانمایی کرده که با توجه به تصویب احداث خط لوله ۴۲ اینچ انتقال نفت خام گوره - جاسک، بخشی از اراضی تحصیل‌شده غرب جاسک به‌منظور احداث پایانه صادرات نفت خام و احداث مخازن ذخیره‌سازی نفت خام تخصیص یافته‌اند.

این طرح مشتمل بر بخش‌های ساخت حدود هزار کیلومتر خط لوله ۴۲ اینچ، پنج ایستگاه پمپاژ، تجهیزات اندازه‌گیری و پایش، احداث مخازن ذخیره‌سازی و ساخت اسکله صادراتی است و با اجرای آن، امکان انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام از پایانه نفتی گوره در استان بوشهر به منطقه جاسک در ساحل دریای عمان فراهم می‌شود و جاسک به عنوان دومین پایانه صادراتی نفت خام کشور، اهمیت راهبردی می‌یابد.

در مجموع، دریافت روزانه یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین از خط لوله ۴۲ اینچ گوره - جاسک و ارسال به پایانه صادراتی جاسک، ذخیره‌سازی ۱۰میلیون بشکه انواع نفت خام، قابلیت گسترش ظرفیت نگهداری و صادرات با توجه به نیازهای آینده، قابلیت دریافت و ذخیره انواع نفت خام از طریق گوی‌های شناور دریایی، ایجاد شرایط لازم به منظور احداث پایانه صادراتی جدید جاسک و تضمین استمرار صادرات نفت خام کشور، متنوع کردن منابع صادراتی نفت خام، امکان تأمین خوراک پالایشگاه‌های برنامه‌ریزی‌شده برای احداث در بندر جاسک با هدف حضور در بازار جهانی فرآورده‌های نفتی و مهیا کردن زیرساخت‌های لازم در منطقه به منظور ایجاد صنایع وابسته از دستاوردهای طرح توسعه مکران است.