به گزارش خبرنگار اگزیم‌نیوز، معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی به روند ۵ ساله تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا پرداخته و نوشته است: تجارت کالایی بدون نفت خام ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۱۳۹۹ به ۲.۱ میلیارد دلار رسید که حدود یک میلیارد دلار آن واردات ایران از این اتحادیه و ۱.۱ میلیارد دلار آن نیز صادرات ایران به این کشورها بوده است.

تجارت ایران با این اتحادیه در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ با کاهش ۱۱ درصدی همراه بود که حدود ۲ واحد درصد آن ناشی از افت صادرات (۴ درصدی) و ۹ واحد درصد آن ناشی از افت واردات ( ۱۶.۵ درصدی) بوده است.

کاهش توام صادرات و واردات در این سال ناشی از شیوع کرونا بوده است.

بیشترین حجم تجارت ایران با کشورهای عضو اوراسیا طی ۵ سال اخیر مربوط به سال ۱۳۹۸ و بیشترین کسری تجاری ایران هم مربوط به سال ۱۳۹۵ است که معادل ۱.۲ میلیارد محاسبه شده است. کمترین کسری تراز تجاری ایران با این اتحادیه نیز مربوط به سال ۱۳۹۹ بوده که دلیل عمده آن نیز ناشی از افت بیشتری واردات در مقابل صادرات بوده است.

براساس این گزارش پس از امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اوراسیا، واردات ایران از این اتحادیه کاهش یافته اما صادرات در سطح بالاتری نسبت به سال‌های قبل قرار گرفته است.

ارزش صادرات ایران به اوراسیا در فهرست اقلام موافقتنامه، بیش از ۲۵۶ میلیون دلار بوده که حدود ۲۵ درصد از کل صادرات ایران را به این اتحادیه در سال ۹۹ تشکیل داده است.

در بین کشورهای اوراسیا، به لحاظ تعداد، ارمنستان بیشترین تعداد از اقلام مندرج در فهرست ۸۹۰ قلم کالایی تجارت ترجیحی را از ایران وارد کرده است. در واقع در سال ۱۳۹۹، ایران در ۴۹ مورد از ۳۶۹ کد تعرفه مشمول در فهرست موافقتنامه صادرات به ارمنستان داشته است.

این در حالی است که این تعداد برای روسیه ۳۶ مورد، قزاقستان ۴۰ مورد، قرقیزستان ۲۵ مورد و بلاروس ۱۵ مورد بوده است.

با این حال لحاظ سهم از ارزش کل صادرات، بیشترین سهم اقلام مندرج در فهرست از صادرات ایران، مربوط به قرقیزستان بوده است. در سال ۱۳۹۹، ۵۹ درصد از صادرات ایران به قرقیزستان مشمول اقلام مندرج در موافقتنامه بوده است. در عین حال این سهم برای قزاقستان ۴۴ درصد، بلاروس و روسیه ۲۷ درصد و برای ارمنستان تنها ۴ درصد بوده است.

روند ۵ ساله صادرات بدون نفت ایران به اوراسیا

براساس آمارهای گمرک ایران، طی ۵ سال اخیر در بین مقاصد صادراتی ایران در کشورهای این اتحادیه، روسیه بالاترین سهم را داشته و سهم آن طی دو سال اخیر با افزایش نیز همراه بوده است. بیشترین صادرات کالایی بدون نفت خام ایران به روسیه طی ۵ سال اخیر به سال ۱۳۹۹ با ۵۰۱ میلیون دلار اختصاص داشته که بیش از ۴۸ درصد از ارزش کل صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا در این سال را به خود اختصاص داده و نسبت به سال‌های ۱۳۹۸ رشد ۹ درصدی را تجربه کرده است.

دومین مقصد صادراتی ایران در اوراسیا، ارمنستان بوده که در سال ۱۳۹۹ با ارزش صادرات بیش از ۳۰۴ میلیون دلاری، سهم ۲۹ درصدی از ارزش کل صادرات ایران را به این اتحادیه را به خود اختصاص داده است. صادرات ایران به ارمنستان در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۸ افتی ۱۷ درصدی داشته که شاید دلیل آن جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ و کاهش تقاضای جهانی به دلیل شیوع کرونا بوده است.

طی ۵ سال اخیر، قزاقستان نیز به عنوان سومین مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اوراسیا ثبت شده است. در سال ۱۳۹۹، ایران حدود ۱۶۷ میلیون دلار صادرات به قزاقستان (۱۶.۱ درصد از کل) انجام داده که نسبت به سال ۱۳۹۸ حدود ۲ درصد افت داشته است.

همچنین در سال گذشته، صادرات ایران به قرقیزستان، به عنوان چهارمین مقصد صادراتی ایران در این اتحادیه، حدود ۴۶ میلیون دلار بوده که سهم حدود ۴.۵ درصدی از ارزش کل صادرات ایران به اوراسیا را شامل می‌شود. طی ۵ سال اخیر بیشترین ارزش صادرات ایران به قرقیزستان مربوط به سال ۱۳۹۸ با ۶۵ میلیون دلار بوده است.

بلاروس نیز که سهم بسیار کمی از ارزش صادرات ایران به اوراسیا را به خود اختصاص می‌دهد، در سال ۱۳۹۹ رقمی معادل ۲۰.۶ میلیون دلار از ایران واردات داشته است. بیشترین ارزش صادرات به این کشور مربوط به سال ۱۳۹۹ است.

روند ۵ ساله واردات کالایی ایران از اوراسیا

براساس گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، عمده واردات کالایی ایران از اتحادیه اوراسیا از مبدا روسیه انجام شده و سایر کشورها سهم بسیار ناچیزی از واردات ایران را به خود اختصاص داده‌اند. در سال ۱۳۹۹، ایران بیش از یک میلیارد دلار کالا از روسیه وارد کرده که حدود ۹۴ درصد از ارزش کل واردات ایران از اتحادیه اوراسیا را شامل می‌شود. ارزش واردات ایران از روسیه در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ حدود ۱۰ درصد کاهش داشته و بیشترین ارزش آن طی ۵ سال اخیر به سال ۱۳۹۵ اختصاص داشته است.

واردات ایران از قزاقستان اگرچه در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال‌های قبل کاهش قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده، اما همچنان دومین مبدا وارداتی ایران در اتحادیه اوراسیا باقی مانده است. واردات ایران از این کشور در سال ۱۳۹۹ بیش از ۳۷ میلیون دلار بوده که سهم ۳.۴ درصدی از ارزش کل واردات ایران از اتحادیه اوراسیا را به خود اختصاص داده است.

سومین مبدا وارداتی ایران در اتحادیه اوراسیا، در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ ارمنستان بوده است (پیش از آن این کشور در جایگاه چهارم قرار داشت.) در سال ۱۳۹۹ ارزش واردات ایران از این کشور حدود ۱۷.۳ میلیون دلار بوده که سهم ۱.۶درصدی از ارزش کل واردات ایران از اتحادیه اوراسیا را شامل شده است.

بلاروس که پیش از سال ۱۳۹۸ سومین مبدا وارداتی ایران در اتحادیه اوراسیا بود، در دو سال اخیر جایگاه چهارم را به خود اختصاص داده است. ارزش واردات ایران از این کشور در سال ۱۳۹۹ حدود ۹ میلیون دلار بوده و سهم حدود ۰.۸ درصدی از ارزش کل واردات ایران از این اتحادیه را به خود اختصاص داده است.

در نهایت پنجمین مبدا وارداتی ایران در اتحادیه اوراسیا نیز قرقیزستان بوده که ارزش واردات ایران به آن در سال ۱۳۹۹ حدود ۵.۵ میلیون دلار بوده و سهم ۰.۵ درصدی از ارزش کل واردات ایران از اوراسیا را به خود اختصاص داده است.