به گزارش روز جمعه اگزیم نیوز، پیش از دولت یازدهم به دلیل پایین بودن قیمت‌ها و تأخیر در اعلام نرخ خرید تضمینی، علاوه بر سطح زیر کشت، میزان خرید تضمینی این محصول کاهش یافته بود و کشاورزان انگیزه چندانی برای تولید این محصول استراتژیک نداشتند به طوری که در ابتدای شروع فعالیت دولت تدبیر و امید دیگر کشور با کمبود گندم در انبارهای برخی استان‌ها روبرو شده بود و این امر می‌توانست امنیت غذایی کشور را با خطر جدی روبرو کند.

اما با شروع فعالیت دولت تدبیر و امید و احساس خطر در خصوص تامین امنیت غذایی کشور، اقدامات موثری علیرغم اعمال تشدید تحریم‌ها علیه ایران و وضع نامناسب اقتصادی، در راستای حمایت از تولیدکنندگان داخلی و خرید تضمینی گندم که یکی از کالاهای اساسی و قوت اصلی مردم ایران است، انجام شد.

با وجود تغییر اقلیم، خشکسالی‌های پی در پی، کاهش بارندگی‌ها، افت آبخوان‌ها و نشست دشت‌ها دولت تلاش کرد تا با بکارگیری مصادیق اقتصاد مقاومتی، اعلام به موقع نرخ خرید تضمینی، تعیین قیمت مناسب خریدتضمینی، اجرای برنامه افزایش تولید،  تامین نهاده‌های مورد نیاز تولید، تامین اعتبار لازم برای پشتیبانی از کشاورزان، پرداخت به موقع مطالبات گندم‌کاران، توسعه سیستم‌های نوین آبیاری،  ارتقای مکانیزاسیون، تنوع بخشی و توزیع مناسب نهاده‌های اولیه تولید در مسیر خودکفایی این محصول گام بردارد.

به طوری که ایران به عنوان یکی از واردکنندگان گندم با تلاش دولت و ترغیب کشاورزان، به خودکفایی در تولید این محصول دست یافت و واردات را به صفر رساند.

همچنین طی این مدت، توسعه همکاری‌های سازمان‌ها و موسسه‌های بین‌المللی تحقیقات سیمیت و ایکاردا با ایران برای استفاده از ارقام و بذور جدید توانست تاثیر بسزایی در افزایش روند تولید ایجاد کند که فعالیت‌های بین‌المللی همچنان ادامه دارد.

برابر گزارش‌های سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، ایران جزو پرمصرف‌ترین‌های گندم در جهان به شمار می‌رود؛ به طوری که سرانه مصرف گندم در ایران ۲.۵ برابر کشورهای در حال توسعه و بیشتر از کشورهای توسعه یافته جهان است.

طبق آمارهای موجود سال ۸۸، ایران با سرانه مصرف ۱۹۴ کیلوگرم در سال به عنوان هفتمین مصرف کننده بزرگ گندم در سطح جهان شناخته شده بود.

براساس آمار سال ۹۳، مصرف گندم هر ایرانی حدود ۱۶۷.۶ کیلوگرم بود؛ در حالی که سرانه مصرف این محصول در جهان ۶۷.۱ کیلوگرم، متوسط سرانه مصرف گندم در کشورهای در حال توسعه ۶۰ کیلوگرم و برای کشورهای توسعه یافته ۹۶.۵ کیلوگرم بود.

همچنین سرانه مصرف گندم در برخی کشورها همچون چین ۶۲.۸ کیلوگرم، هند ۶۰ کیلوگرم، عراق ۱۴۳ کیلوگرم، ژاپن ۴۳.۳  کیلوگرم، ترکیه ۲۱۱ کیلوگرم، مصر ۱۹۸ کیلوگرم، آمریکا ۸۱.۵ کیلوگرم، روسیه ۱۲۳ کیلوگرم و اتحادیه اروپا ۱۱۱ کیلوگرم بوده است.

بنابراین خودکفایی در تولید یک محصول استراتژیک و پرمصرف در کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است به نحوی که طبق برنامه پنج ساله ششم توسعه برای تامین امنیت غذایی،  سلامت و غنی‌سازی محصولات کشاورزی، در بخش زراعی اهدافی مهم و تعیین کننده‌ای تدوین شد.

بنابراین دولت برای حمایت از تولید گندم و گندم‌کاران در سال ۹۲، اعتباری به ارزش حدود ۷۵۰ میلیارد تومان با هدف توسعه مکانیزاسیون برای خرید تراکتور و کمباین تامین کرد که این رقم در سال ۹۳ به ۸۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت و در همان زمان قرار شد دولت این مبلغ را تا سقف هزار میلیارد تومان افزایش دهد.

طی سالیان طولانی سطح زیرکشت گندم کشور ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار بود که با برنامه‌ریزی دولت تدبیر و امید کاهش سطح زیرکشت در دستور کار قرار گرفت و میزان آن به حدود ۶ میلیون هکتار رسید که دو میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار آن به اراضی آبی و سه میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار آن به اراضی دیم اختصاص یافت.

بر اساس مصوبه دولت برای سال زراعی ۹۰ - ۸۹  قیمت خرید تضمینی گندم معمولی برای هر کیلوگرم ۳۶۰ تومان - گندم دروم ۳۸۰ تومان و برای سال زراعی ۹۱ -۹۰ این رقم برای گندم معمولی ۳۹۵  - گندم دوروم ۴۱۵ تومان، سال زراعی ۹۲ - ۹۱ نرخ گندم معمولی ۵۵۰ تومان - گندم دوروم ۵۸۰ تومان تعیین شده بود.

اما با اقدامات دولت تدبیر و امید برای سال زراعی ۹۳ - ۹۲ نرخ هر کیلوگرم گندم معمولی ۱۰۵۰ تومان - گندم دوروم ۱۰۸۰ تومان و برای سال زراعی ۹۴ - ۹۳ نرخ گندم معمولی ۱۱۵۵ - گندم دروم ۱۱۸۸ تومان، سال زراعی ۹۴ - ۹۵  نرخ گندم معمولی ۱۲۷۰ تومان - گندم دوروم ۱۳۰۶ تومان، سال زراعی ۹۵ - ۹۶ نرخ گندم معمولی ۱۳۰۰ تومان - گندم دوروم ۱۳۳۰ تومان، سال زراعی ۹۶ - ۹۷ نرخ گندم معمولی ۱۴۳۰ تومان -  گندم دوروم ۱۴۶۰ تومان،  سال زراعی ۹۷ - ۹۸ نرخ هر کیلوگرم گندم معمولی ۲۲۰۰ تومان - گندم دوروم ۲۲۹۰ تومان و سال زراعی ۹۸ - ۹۹ نرخ گندم معمولی  ۲۷۰۰ تومان -  گندم دوروم ۲۷۷۰ تومان تعیین شد.

همچنین دولت برای حمایت و ایجاد انگیزه در تولید کنندگان برای سال ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ قیمت هر کیلوگرم خرید تضمینی گندم را ۴۰۰۰ تومان تعیین کرد.

بنابراین از مجموع ۹۶ میلیون تنی تولیدات کشاورزی در سال ۹۲ نزدیک ۹ میلیون تن آن را گندم تشکیل می داد که از این میزان ۴.۸ میلیون تن توسط دولت خریداری و بخشی در حدود هفت میلیون تن به منظور حفظ ذخایر و تامین نیاز داخلی از  محل واردات تامین شد.

برخی کارشناسان بخش کشاورزی در آن زمان براین باور بودند که نیاز کشور به گندم در سال ۹۲ حدود ۹ میلیون تن بود اما علت کاهش خرید دولت،   پایین بودن قیمت خرید تضمینی بود که در سال‌های بعد این موضوع جبران شد و نرخ خرید تضمینی گندم روند افزایشی به خود گرفت به طوری که در سال ۹۳- ۹۲ تولید گندم به ۱۰.۲ میلیون تن رسید که بیش از هفت میلیون تن آن توسط دولت خریداری شد.

بنابراین با حمایت‌های تشویقی دولت تدبیر و امید و تلاش گندم‌کاران در سال ۹۴  نزدیک ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم در کشور تولید شد که هشت میلیون و ۴۰ هزار تن آن (معادل ۷۰ درصد تولید) به ارزش ۹ هزار و ۳۶۰ میلیارد تومان آن توسط دولت از گندم‌کاران خریداری شد که این میزان نسبت به مدت مشابه سال ۹۳ بیش از  ۲۰.۳ درصد رشد را نشان می داد.

اکنون با وجود مشکلات اقتصادی، دولت توانسته علاوه بر حفظ ذخایر استراتژیک گندم کشور، آرد مورد نیاز واحدهای نانوایی سنتی و صنعتی را تامین کند و با استمرار در خودکفایی تولید، نیازی به واردات گندم نداشته باشد که این مهم را می توان از دستاوردهای ارزشمند دولت تدبیر و امید طی این مدت دانست.

براساس اقدامات حمایتی دولت میزان تولید گندم در سال زراعی ۱۳۹۹- ۱۴۰۰ حدود ۱۴ میلیون تن برآورد شده که رقم قابل توجهی است و نشان می دهد استمرار خودکفایی گندم در کشور پابرجاست.