ایران از نظر ذخایر گازی طبیعی در جهان رتبه دوم و از نظر ذخایر نفت خام اثبات شده در رتبه چهارم قرار دارد. سال های سال است که فعالیت اقتصادی و درآمد دولت به میزان زیادی به درآمد نفت بستگی دارد و بنابراین از نظر درآمدی دارای وضعیتی بی ثبات است.

با این حال، تحریم های آمریکا به شدت به این بخش از درآمدها ضربه زده است. بر اساس اعلام بانک جهانی، پس از رکود شدید اقتصاد در سال های 2018-19، تولید ناخالص داخلی به دلیل رکود بخش نفت و تقاضای ضعیف داخلی، در 9 ماهه اول 2019-20 با 7.6 درصد افت روبرو شده است. این در حالی است که بخش نفت پس از بازگرداندن تحریم های ایالات متحده در ماه مه 2018 با 14.1 درصد افت روبرو شده است که این میزان افت تاثیر تکاثری بر کل اقتصاد به همراه داشته است.

این موضوع باعث شده تا اقتصاد ایران به دنبال تقویت بخش غیرنفتی خود رفته و صادرات را در این بخش تقویت کند هرچند این موضوع نیز با مشکلات عدیده ای روبرو است. در 22 ژوئن سال 2020 ، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور ایران گفت که توسعه صادرات غیرنفتی برای اقتصاد ایران بسیار مهم است زیرا گسترش صادرات غیرنفتی موجب تحریک و رشد تولید، اشتغال و عرضه ارز خواهد شد و به اقتصاد کشور کمک شایانی خواهد کرد.

مطابق اطلاعات بانک جهانی، فعالیت بخش غیرنفتی نیز در سال 2018-19 رقم 2.1 درصد کاهش یافته است اما از آن زمان به بعد نسبتا علائم بهبودی را نشان داده است. بین آوریل و دسامبر 2019 ، کشاورزی و صنایع غیر نفتی 3.2 و 2 درصد رشد داشتند. برای اولین بار در تاریخ ایران، صادرات غیرنفتی از صادرات نفت فراتر رفته است. در آوریل سال 2020، مهدی میراشرفی، رئیس سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران خبر داد که تجارت غیر نفتی ایران در سال مالی 2019-2020  معادل 85 میلیارد دلار بوده است، از این میزان صادرات 41.3 میلیارد دلار و واردات 43 میلیارد دلار بوده است.

وی همچنین اظهار داشت: صادرات از نظر وزن 133.9 میلیون تن بوده که 13.5 درصد بیشتر از حجم سال گذشته بوده است. همچنین حدود نیمی از ارزش کل صادرات غیرنفتی مربوط به کالاهای تولیدی بوده است که نشان می دهد موفقیت هایی در حوزه صادرات کالاهای نهایی در حال ثبت شدن است. در آگوست سال 2019 ، وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت نیز از طرح جامع ارتقاء تولید داخلی و افزایش صادرات پرده برداشته است. این برنامه اقتصادی متمرکز بر توسعه و حمایت از تولید داخلی و همچنین گسترش صادرات به کشورهای همسایه بوده و قرار است كه دولت برای تقویت صادرات غیرنفتی باید از تمام ظرفیت های بخش خصوصی كشور فعال و بهره برداری كند.

این در شرایطی است که ایران در سال گذشته علی رغم تحریم های ایالات متحده، توانسته 135 میلیون تن کالای غیرنفتی صادر کند. همچنین تولید داخلی در سال گذشته باعث شده واردات کشور 3.4 میلیارد دلار کاهش یابد. کارشناسان معتقدند ایران همچنان به افزایش صادرات غیرنفتی خود ادامه می دهد. لذا به عنوان بخشی از تقویت تولید غیر نفتی ایران، وزارت صنعت ، معدن و تجارت ایران در نظر دارد تا پایان سال جاری 1500 واحد بیکار، عمدتا شرکت های کوچک و متوسط ​​(SME) به بهره برداری برسند. سازمان صنایع کوچک و پارک های صنعتی ایران (ISIPO)  نیز اعلام کرده 211 واحد تولید بیکار در سه ماه اول سال جاری احیا شده اند. این در حالی است که نیمه دوم سال گذشته موفق به احیای 529 واحد تولید بیکار شده است.

با توجه به این که تحریم های ایالات متحده بر صادرات نفت ایران تأثیر شدیدی بر جای نهاده، اقتصاد امید خود را به بخش تولیدی نشان داده است که تقریباً یک سوم نیروی کار ایران در حدود 24 میلیون نفر نیروی شاغل را در اختیار دارد.