محمود جام ساز اقتصاددان در گفت وگو با «اگزیم نیوز»، از الزامات رشد اقتصادی غیرنفتی و جهش تولید در سال ۹۹ می گوید.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه هم اکنون شاهد رشد منفی اقتصادی در کشور هستیم، عنوان کرد: بر اساس گزارش دولت رشد اقتصادی کشور در سال 98 منفی 8 درصد بوده و گزارش رویترز حاکی از آن است این نسبت در سال جدید به منفی 9 درصد خواهد رسید، که با توجه به وضعیت پیش‌آمده ناشی از کرونا به نظر می‌رسد این وضعیت بدتر شود. حال براساس این وضعیت چگونه می توان انتظار داشت که جهش تولید رخ دهد.

جام ساز به بیان اینکه جهش تولید به دنبال رونق اقتصادی رخ می دهد، عنوان کرد:‌ متاسفانه ما در سال های رونق اقتصادی، به جای اینک شاهد رونق تولید باشیم، بیشتر شاهد رونق رانت، توزیع فساد و اختلاس بودیم. همه این موارد باعث افزایش تورم و نقدینگی شد که به دنبال خود کاهش درآمد ملی،  افزایش بیکاری، شکاف طبقاتی  وکاهش رفاه را به همراه داشت.

این اقتصاددان با بیان اینکه در سال رونق اقتصادی، ما میتوانستیم با تلاش و کوشش یک اقتصاد پویا داشته باشیم و به رشد مثبت اقتصادی دست پیدا کنیم، اما از دو جنبه عملی نشده، یکی به دلیل برخی سوء مدیریت ها و یکی هم به خاطر عدم مطلوبیت در دیپلماسی خارجی که موجب شد فواید برجام از دست برود.

به گفته او، با عدم امضای کنوانسیون های بین المللی چون «اف ای تی اف، سی اف تی،  پالرمو و پولشویی» شرایط سختی بر ممکلت تحمیل شد.  

جام ساز همچنین با اشاره به اینکه تجارت خارجی کشور در سال ۹۸ با ثبت تراز تجاری منفی بسته شد ، عنوان کرد:  کسری تجاری ۲ میلیارد و ۳۶۵ میلیون دلاری حاصل عملکرد تجار ایرانی در دوازده ماه منتهی به اسفند سال گذشته است. ارزش مبادلات تجاری سال ۹۸ یعنی مجموع صادرات و واردات ۸۴ میلیارد و ۸۹۷ میلیون دلار است که از این رقم، میزان صادرات ایران در ۱۲ ماه سال ۹۸ ارزشی معادل ۴۱ میلیارد و ۳۷۰ میلیون دلار داشته و در مقابل واردات کالا در سال گذشته به ۴۳ میلیارد و ۷۳۵ میلیون دلار رسیده است.

این اقتصاددان با بیان اینکه امسال شرایط وخیم تری را شاهد خواهیم بود، عنوان کرد: مادامی که در لیست سیاه قرار گرفتیم، قاعدتا تحریم های اروپا هم بر می گردد و بر تحریم های آمریکا نیز افزوده می شود. حتی شاهد بودیم با پیش آمدن مساله ایی چون کرونا،  آمریکا تحریم های جدیدی بر برخی مقامات کشور وضع  کرد.

حال به گفته جام ساز برای اینکه بتوانیم اقتصاد را بر روی ریل رونق قرار دهیم، باید  اقدام به جذب سرمایه خارجی و داخلی کنیم، البته جذب سرمایه های خارجی به دلیل مشکلاتی که وجود دارد، امکانپذیر نیست. سرمایه های داخلی هم که در اختیار عده ای خاص قرار دارد، هیچ گاه وارد چرخه تولید نشده است.

او ادامه داد: هزاران میلیارد  تومان انباشت سرمایه  وجود دارد که این انباشت سرمایه  در اخیتار ۷ تا ۸ درصد افرا در جامعه است، که  مالیات پرداخت نمی کنند و گردش مالی آنها در سال هزاران میلیارد تومان است. این در حالی است که  دولت در این مدت باید با قاطعیت به سراغ آنها می رفت و مالیات حقه خود را از آنها دریافت می کرد و بخشی از هزینه های خود را ا از این طریق جبران می کرد؛ چراکه گفته می شود ۷۵ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی  در اقتصاد وجود دارد.

جام ساز همچنین با اشاره به اینکه شاهد نقدینگی بیش از ۲۲۰۰ هزار میلیارد تومان در اقتصاد  هستیم ، گفت: این نقدینگی در مسیر تولید قرار ندارد و برای اینکه در مسیر تولید قرار گیرد، نیازمند به برنامه ریزی قاطع و همکاری موثر سه قوه با هم و جلوگیری از اختلاس و فساد است که بتواند سرمایه های که در اختیار افراد خاصی هستند، به سمت تولید هدایت کند. تنها از این طریق است که می توان تولید را تحریک کرد.

البته به گفته این اقتصاددان، وقتی صحبت از تولید می شود، منظور تولید در بخش واقعی اقتصاد است که همان بخش خصوصی را در بر می گیرد. بنابراین این بخش از اقتصاد  را باید تقویت و در شرایط امن قرار دارد.

او در پاسخ به اینکه چه راهی پیش روی دولت است، عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین راه‌هایی که دولت می‌تواند به آن امید داشته باشد، «مالیات ستانی» است . یعنی چنانچه دولت می‌خواهد، قدری به شرایط اقتصادی ایران سامان دهد باید از نهادهای بزرگ مالیات بگیرد؛ زیرا آنها هزاران میلیارد درآمد دارند. حتی اگر نمی‌تواند از آنها مالیات هم بگیرد استقراض کند زیرا آنها اندوخته قابل توجهی دارند. «افزایش بهای خدمات دولتی» دیگر کاری است که دولت می تواند انجام دهد، البته این ممکن است مثل مساله افزایش نرخ بنزین نارضایتی عمومی را به همراه داشته باشه که البته آن مثل اعتراضاتی بنزینی نخواهد بود، بلکه در یک بازه زمانی طولانی تری رخ خواهد داد. راه دیگر، این است که «اوراق قرضه اسلامی» به فروش بفروشد که البته در این شرایط، توفیق چندانی نصیب دولت نخواهد شد. راه دیگر این است که دولت از دیگر کشورهای دوست استقراض کند. اما دلیل اینکه بیشتر کشورهایی که ما ارتباط خوبی دارند، خودشان در وضعیت خوبی به سر نمی برند، مثل «ونزوئلا، مالی بورکینافاسو» چندان امیدی نیست؛ می ماند کشورهایی چون «روسیه و چین»  که این کشورها هم سیاست های خاص خودشان را دارند و منافع خودشان در درجه نخست است.