پس از 14 سال مذاکره، اعضای سازمان تجارت جهانی، مذاکرات دوحه را به پایان رساندند. با توجه به بی‌نتیجه بودن این مذاکرات تاکنون، چنین عاقبتی دور از انتظار نبود. رهبران دنیا اکنون باید در مورد نظام تجاری دنیا فکر تازه‌ای داشته باشند.

به گزارش اگزیم نیوز، به نقل از نیویورک تایمز، کشورهای عضو WTO امید داشتند آخرین دور مذاکرات دوحه که در اواخر سال 2001 شروع شده بود، موانع تجاری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و به توسعه در کشورهای فقیر منجر شود و مشکلاتی مثل یارانه‌های کشاورزی را برطرف کند.

اما عدم موفقیت در دستیابی به این دستورالعمل جاه‌طلبانه اعتبار نظام تجاری چندجانبه را تحلیل برده و به کشورهای کمتر توسعه یافته که از صادرات بیشتر کالاهای خود به کشورهای ثروتمند ناامید شده‌اند، آسیب رسانده است.

در نشست WTO در نایروبی که در اواسط دسامبر 2015 برگزار شد، وزرای 160 کشور جهان نتوانستند بر سر ادامه مذاکرات به توافق برسند. در سال‌های اخیر، مشخص شده این مذاکرات که قرار بود در سال 2005 به نتیجه برسد، به بن‌بست رسیده، چون نه اقتصادهای توسعه یافته مانند آمریکا و اتحادیه اروپا و نه کشورهای در حال توسعه مانند چین و هند تمایلی به امتیازدهی‌های اساسی نشان نداده‌اند.

در ابتدای مذاکرات دوحه، مقامات آمریکا و اروپا متعهد شده بودند به یک توافق تجاری دست یابند که توسعه کشورهای فقیرتر را به دنبال داشته باشد، بدون اینکه این کشورها موانع وارداتی خود را به اندازه کشورهای صنعتی شده کاهش دهند. اما از آنجایی که کشورهای در حال توسعه‌ای مانند چین، صادرات خود را بسیار بیشتر از واردات گسترش دادند، کشورهای ثروتمند نیز خواهان کاهش موانع وارداتی و پایین آوردن یارانه‌های کشاورزان خود شدند. تعجبی ندارد که چین و هند با این موضوع مخالفت کردند.

بسیاری از کشورها به قدری از مذاکرات دوحه ناامید شده‌اند که مذاکره برای توافق‌های تجاری دوجانبه و منطقه‌ای را آغاز کرده‌اند. به عنوان مثال، ایالات متحده اخیرا «مشارکت ترانس پاسیفیک» با ژاپن، ویتنام و 9 کشور دیگر منطقه را آغاز کرده است. چین هم که جزو این توافق نیست، چند توافق‌نامه دوجانبه و منطقه‌ای به امضا رسانده و طرح توافق تجاری با حضور 16 کشور، از جمله هند و ژاپن را پیشنهاد کرده است.

این توافق‌های منطقه‌ای در صورت اجرای درست مفید خواهند بود، اما خطر تفکیک‌سازی دنیا به بلوک‌های تجاری همپوش با قوانین مختلف را به دنبال دارند. همچنین بیشتر این توافق‌ها که بر اساس آنها کشورها توافق می‌کنند تعرفه محصولات تولید شده در بلوک تجاری را حذف کنند، کشورهای کمتر توسعه یافته مانند بنگلادش و اتیوپی را شامل نمی‌شوند.