گسترش بانکداری اسلامی در دهه های اخیر، ضرورت تدوین شاخص های ارزیابی میزان تحقق آرمان های آن را دو چندان کرده است. رعایت موازین فقهی اسلام و تحقق اهداف شریعت، دو بُعد محوری در بانکداری اسلامی را تشکیل می دهند. مؤلفه های بُعد اول، حذف ربا، جهالت، فساد و رعایت فقه قراردادها و مؤلفه های بُعد دوم، کارایی، همگرایی بخش بانکی و حقیقی، عدالت، ایفای مسئولیت اجتماعی، تکریم مشتری و ترویج قرض الحسنه می باشند. برای ارزیابی تحقق اهداف شریعت نیز نماگرهای کارایی، حاشیه سود بانکی، برابری فرصت، تسهیلات غیررانتی، امهال معسر، توازن منطقه ای تسهیلات، کارمزد عادلانه، تخصیص تسهیلات تکلیفی، تأمین مالی طیب، پرداخت به موقع تسهیلات، و تخصیص قرض الحسنه مطرح شده اند. شاخص پیشنهادی بانکداری اسلامی، میانگین ساده نماگرهای رعایت موازین فقهی و تحقق اهداف شریعت است.

کسب سه رتبه بین ده بانک برتر اسلامی توسط سه  بانک ایرانی در میان فهرست برترین موسسات مالی اسلامی در جهان، بیانگر چشم انداز روشن استقرار کامل بانکداری اسلامی در کشور است؛بر اساس آخرین رتبه بندی اعلام شده از سوی نشریه بين‌المللي بنکر در سال 2018، بانک قرض الحسنه مهرايران، بانک توسعه صادرات ایران و بانک گردشگری به ترتیب رتبه اول، چهارم و سوم را بین موسسات مالی اسلامی در جهان به خود اختصاص داده اند.

نشریه بین المللی بنکر وضعیت بانک های اسلامی در جهان را بر اساس شاخص هایی چون حجم رشد دارایی های منطبق بر شریعت، وضعیت سود ناخالص و نرخ بازده دارایی (ROA)ارزیابی کرده است.

بر اساس آن بانک قرض الحسنه مهرايران به عنوان بانک كاملا اسلامي با ۶۱.۱ درصد رشد و ۳ هزار و ۸۷۸ ميليون دلار دارايي منطبق بر شريعت، در رتبه اول بانك هاي ايران و رتبه برتر موسسات كاملا اسلامي دنيا قرار گرفت.

بانک مهرایران از بدو تاسیس تا کنون بالغ بر ۵ میلیون و ۱۴۲ هزار فقره تسهيلات قرض الحسنه به ارزش ۴۱۲ هزار و ۸۱۵ ميليارد ريال به متقاضيان پرداخت کرده است که نزديك به ۲ ميليون فقره اين تسهيلات به اعتبار ۱۸۹ هزار ميليارد ريال در سال ۱۳۹۷ و پنج ماه نخست سال ۱۳۹۸ پرداخت شده است.
نسبت مطالبات به مصارف بانک قرض الحسنه مهرایران در طول مدت فعالیت آن حدود یک درصد  و مانده منابع آن با اعتماد و استقبال مردم از خدمات و طرح های تسهيلاتي متنوع بانک بالغ بر ۲۱۴ هزار و ۳۶۲ ميليارد ريال است.
با توجه به شرایط اقتصادی حال حاضر جامعه، این بانک در سال ۹۶ از ۸۲ درصد و در سال ۹۷ از ۵۵ درصد رشد منابع قرض الحسنه بهره مند شده است و منابع بانک در ۵ ماه نخست سال جاری نيز بالغ بر ۲۶ درصد رشد داشته است.

بانک توسعه صادرات نیز با 60 درصد رشد و 6 هزار و 856 میلیون دلار دارایی منطبق بر شریعت در رتبه چهارم  این فهرست نشست.

ارزیابی های آماری در بانک توسعه صادرات نشان می دهد، در دومین ماه از فصل بهار ۹۸ برابر با ۱۱.۷ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش بازرگانی پرداخت شده، که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که این رقم ۹۷۰۰ میلیارد تومان بوده، رشد ۲۰.۳ درصدی را تجربه کرده است.

اطلاعات منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت از تسهیلات اعطایی و ضمانت های صادره در بخش صادرات از سوی «بانک توسعه صادرات»، نشان از این دارد که ارزش تسهیلات اعطایی ریالی - صادراتی از سوی این بانک تا پایان اردیبهشت ماه سال ۹۸ برابر با ۳ هزار و۸۷۷ میلیارد ریال بوده، که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با رشد ۱۶ درصدی مواجه بوده است.

 به گزارش اگزیم نیوز مجموع تسهیلات اعطایی ریالی « بانک توسعه صادرات» در بخش صادرات به تفکیک بخش های اقتصادی در ۲ ماه ابتدایی سال ۹۸ برابر برابر با ۳ هزار و۸۷۷ میلیارد ریال (۳۸۷ میلیارد تومان)‌ بوده و تا پایان اردیبهشت سال جاری بالغ بر ۱۴۳ میلیارد ریال به بخش «بازرگانی وخدمات» تسهیلات ریالی اعطا شده است

بنابر آمارها، تسهیلات اعطایی ریالی به بخش «صنعت ومعدن» از سوی این این بانک در بازه زمانی یاد شده، برابر با ۳ هزار و ۶۵۳ میلیارد ریال ( ۳۶۵ میلیارد تومان) بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که این رقم برابر با ۳ هزار و۲۹۴ میلیارد ریال (۳۲۹ میلیارد تومان) بوده است؛ رشد بیش از ۱۰ درصدی داشته است. اما تسهیلات اعطایی ریالی «بانک توسعه صادرات» به بخش «کشاورزی» در ۲ ماه ابتدایی سال ۹۸ برابر با ۷۹.۹ میلیارد ریال گزارش شده، که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۲۸ میلیارد ریال بوده، رشد بیش از ۱۸۵ درصدی را تجربه کرده است.

بانک گردشگری نیز با ۵۲ درصد رشد و سرمایه ۶ هزار و ۳۱3 میلیون دلاری در رده هفتم جهانی جای گرفته است.

این بانک در طول سال مالی 97 مبلغ 37 هزار و 343 میلیارد ریال سود و وجه التزام تسهیلات اعطایی در حساب های خود ثبت کرده که در مقایسه با سال مالی ماقبل با رشد 368 درصدی مواجه شده و این حکایت از عملکرد مطلوب بانک در سال مالی 97 دارد.

ضمن اینکه در سال مالی 97 بانک به ازای هر سهم سود 57 ریالی محقق کرده و جمع درآمدهای مشاع بانک با افزایش 260 درصدی به مبلغ 38 هزار و 519 میلیاردریال رسیده است.

همچنین بانک گردشگری از سال گذشته برنامه افزایش سرمایه خود را دنبال می کند و بنابر تصمیماتی که در این بانک گرفته شده ، قرار است سرمایه بانک از 6 هزار میلیارد ریال به مبلغ 15 هزار میلیارد ریال از محل آورده نقدی سهامداران و به منظور اصلاح اجرای اقدامات اصلاحی افزایش یابد.

نگاهی به ترازنامه بانک نشان می دهد که دارایی های نقد در سال مالی 97 با افزایش 270 درصدی همراه شده و به مبلغ 17 هزار و 147 میلیارد ریال رسیده است.ضمن اینکه بانک اعلام کرده که هیچگونه بدهی به بانک مرکزی نداشته و بدهی های خود به سایر بانک ها و موسسات اعتباری دیگر را 4 درصد کاهش داده است.

بر اساس گزارش موسسه بین المللی بنکر، بانک های زراعت ترکیه و السلام الجزایر در رده‌های نخست و دوم جهان جای گرفتند.

در جمع ۱۰ بانک و موسسه برتر کاملا اسلامی جهان از نظر بیشترین رشد دارایی ها، سه بانک از ایران حضور دارند، از کشورهای ترکیه، کویت، بنگلادش، سودان، عمان و سوریه نیز هر کدام  با یک بانک در شمار برترین قرار گرفته‌اند

به گزارش پایگاه خبری اگزیم نیوز به نقل از ایبنا، بررسی جدیدترین آمار عملکرد بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور در خرداد ۹۸ نشان می‌دهد تسهیلات قرض‌الحسنه ۶.۲ درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری را تشکیل داده و حجم عمده عملکرد تسهیلاتی بانک‌ها مربوط به مشارکت مدنی با ۳۰.۵ درصد و فروش اقساطی با ۲۹.۱ درصد است.

به لحاظ عددی در پایان خردادماه سال جاری ۸۳۱.۷ هزار میلیارد ریال از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور قرض‌الحسنه بوده که این میزان نسبت به اسفند ماه سال ۹۶ که ۷۸۴.۹ هزار میلیارد ریال بوده، ۶ درصد رشد نشان می‌دهد همچنین در پایان خرداد ۹۸  بالغ بر ۸.۴ درصد از وام‌های بانک‌های تجاری قرض‌الحسنه بوده که رقم آن ۱۸۱.۱ هزار میلیارد ریال بود. میزان تسهیلات اعطایی قرض‌الحسنه بانک‌های تجاری در اسفند سال قبل از آن ۱۶۷.۹ هزار میلیارد ریال بوده است.

در بانک‌های تجاری کشور، سهم عمده تسهیلات پرداختی مربوط به فروش اقساطی به میزان ۴۰.۴ درصد است که رقم آن ۸۷۳.۶ هزار میلیارد ریال در پایان خرداد ۹۸ بوده است. این میزان در اسفند سال ۹۷ معادل ۸۵۸.۸ هزار میلیارد ریال بود.

۱۳.۸ درصد تسهیلات بانک‌های تجاری به رقم ۲۹۸.۸ هزار میلیارد ریال در پایان خرداد ماه به صورت مشارکت مدنی پرداخت شده که این رقم در اسفندماه سال قبل از آن ۳۱۴ هزار میلیارد ریال بوده است. به صورت کلی، سهم عمده تسهیلات پرداختی بانک‌های تجاری در پایان خردادماه ۹۸ به فروش اقساطی و مشارکت مدنی اختصاص یافته است.

همچنین بررسی عملکرد بانک‌های تخصصی در پرداخت تسهیلات به بخش‌های مختلف در پایان خرداد ماه ۹۸ نشان می‌دهد که ۳.۱ درصد تسهیلات اعطایی به میزان ۸۶.۷ هزار میلیارد ریال در قالب قرض‌الحسنه پرداخت شده که این رقم در پایان سال قبل از آن ۸۰.۳ هزار میلیارد ریال بود.

بزرگترین بخش تسهیلات پرداخت شده در بانک‌های تخصصی کشور مربوط به فروش اقساطی می‌شود به نحوی که در پایان خرداد ماه سال جاری ۵۳.۱ درصد کل تسهیلات اعطایی این بانک‌ها به رقم ۱۴۶۹.۳ هزار میلیارد ریال در بخش فروش اقساطی بوده و این رقم در اسفندماه سال ۹۷ به میزان ۱۴۷۵.۵ هزار میلیارد ریال بود.

بانک‌های تخصصی نیز در بخش مشارکت مدنی تسهیلات قابل توجهی پرداخت کرده‌اند به نحوی که ۱۳.۸ درصد کل منابع تسهیلاتی این بانک‌ها در پایان خرداد ۹۸ به میزان ۳۸۲.۱ هزار میلیارد ریال در این بخش پرداخت شده است.

در بخش بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری نیز ۶.۷ درصد تسهیلات پرداخت شده در پایان خرداد ۹۸ به میزان ۵۶۳.۹ هزار میلیارد ریال به عنوان قرض‌الحسنه و ۴۰.۳ درصد کل اعتبارات ارائه شده به متقاضیان در بخش مشارکت مدنی به رقم ۳۳۹۰.۲ هزار میلیارد ریال بوده است.

روند رعایت شاخص ها و موازین بانکداری اسلامی در کشور از سوی  نظام بانکی، روندی مطلوب است هرچند برای رسیدن به آن چیزی که آئینه تمام نمای بانکداری اسلامی است فاصله داریم اما به نظر می رسد استقرار بانکداری اسلامی بر بستر بانک داری متعارف دور از ذهن نیست و تنها نیازمند اثبات کارایی، همگرایی بخش بانکی و حقیقی، عدالت، ایفای مسئولیت اجتماعی، تکریم مشتری و ترویج قرض الحسنه است.