حمزه بهادیوند چگینی - در خصوص بیت‌کوین هنوز نگاه واحدی در ایران وجود ندارد. آنچه مشخص است، جهانی بودن معاملات و استخراج بیت‌کوین امری واقعی است. اما در ایران هنوز قدمی اجرایی که چنین فعالیتی رسمی گردد را شاهد نیستیم.

سوال این است که بالاخره معامله و استخراج بیت‌کوین مقرون بصرفه است یا خیر؟ آلبرت بغزیان، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با "اگزیم نیوز" برخی از دیدگاه‌های مسئولان را در قبال راه‌اندازی مزارع بیت‌کوین، نگاهی ساده‌ انگاری موضوع می‌داند. به اعتقاد او اگر یارانه برق از فعالیت‌های بیت‌کوین را در ایران حذف کنیم، دیگر سودی عائد استخراج کننده این ارز دیجیتال نخواهد شد.

بغزیان گفت: به نظر من بیت‌کوین به معنای خروج سرمایه است. اگر قرار باشد به میزان 10 هزار دلار بیت‌کوین خریداری شود، به همان میزان تقاضایی در بازار ارز ایجاد می‌گردد و ضمن تهیه ارز، شاهد خروج ارز از کشور خواهیم شد. بنابراین در چنین حالتی باید گفت خرید و فروش بیت‌کوین به نفع اقتصاد ایران نیست.

او ادامه داد: بفرض حین خرید و فروش بیت‌کوین هم شاهد افزایش نرخ آن باشیم. اما این مازاد افزایش قیمت به ایران باز می‌گردد تا در کشور و برای اقتصاد مفید باشد؟ تنها اثری که در اقتصاد خواهد داشت به خروج ارز منتهی می‌شود. در مقابل، برخی معتقدند که باید شرایطی ایجاد شود تا توان خرید و فروش مهیا گردد. اینکه بخواهیم ارزهای مختلف را معرفی کنیم و به استخراج آنها بپردازیم تا جذب ارز به اقتصاد کشور صورت بگیرد، به عقیده من، ساده‌انگاری است. هیچگونه اثباتی در این خصوص نمی توان داشت که در اقتصاد کشور چنین تصمیمی موثر خواهد بود.

این پژوهشگر اقتصادی با اشاره به پتانسیل پولشویی در ارزهای دیجیتال ابراز داشت: ارزهای دیجیتال می‌توانند موقعیت مناسبی برای پولشویی باشند. وقتی پول کسب شده هم وارد بانک شد، صاحب سرمایه مذکور می‌تواند ادعا کند که از طریق بیت‌کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری این سرمایه کسب شده است.

وی دور زدن تحریم‌ها از طریق ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین را ساده‌انگاری دانست و تصریح کرد: این فکر که بتوانیم از طریق بیت‌کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری تحریم‌ها را دور بزنیم، یک فکر خام و غیر کارشناسی شده است. اینکه نفت را بفروش برسانیم و در ادامه از طریق ارزهای دیجیتال بتوانیم پول مربوطه را دریافت کنیم، چندان به واقعیت نزدیک نیست. چنین معاملاتی هزینه‌هایی دارد و آنچنانکه می‌گویند، ساده نیست.

این استاد دانشگاه از فرادولتی بودن ارزهای دیجیتال و امنیت آنها سخن به میان آورد و گفت: اینکه برخی می‌گویند ارزهای دیجیتال  از این لحاظ که فرادولتی هستند، امنیت کامل دارند، سخن درستی نیست. امنیت این ارزها به بحث بلاک چین باز می‌گردد. موفقیت بلاک‌چین متفاوت از موفقیت دیجیتال در خصوص تسهیل مسایل و وظیفه دولت است.

او ادامه داد: احتمال خاموش شدن ارزهای دیجیتال وجود دارد. هر چند شاید بیت‌کوین مقداری متفاوت از سایر ارزهای دیجیتال دیگر باشد. فرایندی که به استخراج ارز دیجیتال منتهی می‌شود، یک ریشه ریاضی دارد. لذا به راحتی نمی‌توان یک ارز دیجیتال را جا انداخت. اما بیت‌کوین در این مورد موفق عمل کرده است.

بغزیان ابراز داشت: در ابتدای مطرح شدن بیت‌کوین این سوال را مطرح کردیم که دلایل سودآوری این ارز دیجیتال برای ما چیست؟ برخی به برق ارزان اشاره کردند و می گفتند صرفا با اتصال یک دستگاه ساده و استفاده از برق ارزان می‌توانیم به سود برسیم. مشخصا استقرار بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال در اماکنی مقرون به صرفه است که برق ارزان قیمت دریافت می‌کنند. اگر هم برق برای این استخراج ارز دیجیتال گران  شود، عملا از سود استخراج بیت‌کوین کاسته خواهد شد. در کشور ما چه بسا تلاش شود تا با پایین آوردن نرخ برق و بنزین و ...منافع مادی برخی از افراد و مسئولان کسب گردد. اگر بخواهیم منافعی را کسب کنیم، نباید از ابزاری که بیت‌المال حساب می‌شود، بهره جست.

او در پاسخ به اینکه نهایتا راه‌اندازی مزارع بیت‌کوین در ایران آیا عملی است یا خیر، گفت: اگر قیمت برق بدون یارانه حساب شود، سودی عاید نخواهد شد. بیت‌کوین حاصل شده در چنین فرایندی سودی به فرد معامله‌کننده نخواهد داد. در معاملات بیت‌کوین شاید سود وجود داشته باشد، اما در مساله استخراج آن شاهد تبلیغات گسترده‌ای نیستیم. موضوع استخراج بیت کوین با معامله بیت کوین متفاوت است. از دیدگاه فنی و اقتصادی به نظر می‌رسد که این فکر کارشناسی شده‌ای نیست که مزارعی ایجاد شود و برداشتی از این موهبت انجام دهیم. این تفکر، ساده‌ و خام است.

او تصریح کرد: در سطح وزارتی هیچ کشوری را سراغ نداریم که از این موضوع صحبت کرده باشند. هیچ وزیری در این مورد حداقل به معنای ایران وارد چنین قضیه‌ای نشده است. در بانک‌های مرکزی هم هیچ حمایتی را نمی‌توانیم شاهد باشیم که صراحتا بگویند چنین موضوعی می‌تواند به نفع کشور باشد و لذا باید از آن حمایت کرد. مسئولان باید نگاه ملی داشته باشند و سود ملی را در نظر بگیرند نه سود فردی و جناحی را.