اتحادیه اروپا در اخرین اقدام خود با راه اندازی ابزاری تحت عنوان اینستکس در قالب کانال ویژه مالی که قرار است فعالیت های غذایی و دارویی و مبادلات بشردوستانه بین تهران و کشورهای دنیا را تسهیل کند تلاش کرده تا نسبت به پایبندی خود به برجام اقدامات عملی را صورت دهد.

کارشناسان البته نسبت به این موضوعات نظرات و بعضا انتقاداتی را مطرح می کنند و همچنین کارشناسان جهانی نیز این مساله را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند.

گاردین در این رابطه در همان روزهای افتتاح این کانال نوشت اروپا در تلاش است تا از این طریق استقلال اروپا را از واشنگتن در حوزه اقتصادی و سیاسی نشان دهد با این حال کارشناسان معتقدند این اتفاق اصلا نشانه استقلال اروپا از آمریکا نیست و انتظارات بیش از این است.

در این بین ایران هم در تلاش است تا با ایجاد شرکت های تهاتری عملیات صادرات و واردات را بدون نیاز به انتقال ارز در دستور کار خود قرار دهد که در این صورت بخشی از تحریم ها بی اثر می شوند زیرا از کانال ارزی این مبادلات صورت نمی گیرد.

به این ترتیب این دو اقدام موازی می تواند بخشی از مشکلات را برطرف سازد. در این رابطه مسعود دانشمند از فعالان حوزه بازرگانی کشور با اشاره به این که سازوکار اینستکس به گونه ای است که به عنوان یک شرکت واسطه بین ایران و اروپا خرید و فروش و مبادلات تجاری را صورت می دهد در خصوص ساختار تشکیل نهاد مالی ایران و اروپا (اینستکس) اظهار کرد: اینستکس شرکت بازرگانی است که با سرمایه مشخص در فرانسه به ثبت رسیده سهامداران این شرکت کشورهای آلمان، فرانسه و انگلیس هستند و برای تسهیل سازوکار مالی بین ایران و اروپا تاسیس شده است.

وی با بیان اینکه هدف از تشکیل چنین شرکتی کاهش فشارهای احتمالی تحریمی آمریکا بر روی معاملات بوده است، افزود: این شرکت در وزارت اقتصاد فرانسه ثبت شده است و این سه کشور حمایت کامل را نسبت به این شرکت بازرگانی اعلام کرده اند.

دبیرکل خانه اقتصاد ایران ادامه داد: تمام توان این سه کشور در این شرکت معطوف شده تا در عملیات مالی که می خواهد انجام دهد اولا شفافیت لازم را داشته باشد تا به نهادهای مختلف بین المللی پاسخگو باشد و از طرف دیگر از شرکت های اروپایی که خواهان مشارکت با ایران در این سازوکار مالی هستند حمایت کنند.

دانشمند بیان کرد: سازوکار اینستکس به گونه ای است که به عنوان یک شرکت واسطه بین ایران و اروپا خرید و فروش و مبادلات تجاری را صورت می دهد و پول حاصل از این معاملات در حساب این شرکت می ماند و پول مورد نیاز برای واردات غذا، دارو و تجهیزات پزشکی کشور را تامین می کند.

رییس اتاق ایران و امارات توضیح داد: بر اساس گفته های یکی از مقامات آلمانی حدود ۷ تا ۹ هزار شرکت آلمانی آماده هستند که از طریق اینستکس با ایران همکاری کنند و همچنین دیگر شرکت ها در کشورهای اروپایی نیز به این مسئله تمایل دارند و در واقع در این میان، بین شرکت ها نوعی تهاتر مالی صورت می گیرد.

گاردین در گزارشی در ارتباط با سیاست های آمریکا علیه شرکت های اروپایی که قصد دارند با ایران ارتباط داشته باشند می نویسد سیاست های امریکا در مقایسه با گذشته سختگیرانه تر و خشن تر شده است تا از این طریق بتواند شرکت های اروپایی را از ارتباط با ایران برحذر بدارد.

این گزارش اضافه کرده است که با تمام این نگرانی ها بکارگیری این ساز و کار حتی اگر محدود هم باشد، در نهایت می تواند راه را برای اقدامات دیگرهموار کند. این در حالی است که اروپا به طور کلی به دنبال ان است با استفاده از این ابزارها مراودات پایه دلار را به پایه یورو تغییر دهد و از این طریق جایگزینی یورو به جای دلار را کلید بزند.