روز شنبه سخنگوی موگرینی به خبرنگاران در بروکسل اعلام کرد آماده‌سازی سازوکار مالی ویژه با ایران به خوبی پیش رفته و در مرحله پیشرفت قرار دارد.» یکی از این دیپلمات‌های اروپایی نیز تاریخ راه اندازی ساز و کار مذکور را امروز اعلام کرده است اما اظهار کرده است که ممکن است تعویق کوتاهی در این کار به وجود‌ آید. به گفته این منبع آگاه، اعضای اتحادیه اروپا توافق کرده‌اند که سازوکار باید تا پایان ماه جاری (میلادی) انجام شود اما این تاریخ ممکن است تغییر کند.

یک منبع مطلع از روند این اقدام گفته است که مقامات اروپایی حاضر در نشست روز جمعه در بروکسل قرار بود درباره متن پیش‌نویس استقبال از توافق بر سر سازوکار مالی ویژه با ایران بحث و رایزنی کنند. دولت‌های اتحادیه اروپا نیز ممکن است در نشست بعدی‌شان که احتمالا روز دوشنبه خواهد بود آن را تصویب کنند.

منابع آگاه می‌گویند که اتحادیه اروپا به ‌دنبال طرحی است که در آن آلمان، انگلیس و فرانسه به‌طور مشترک مسوولیت این کار را بر عهده داشته باشند، به گونه‌ای که نهاد مربوط به آن در فرانسه مستقر بوده و توسط آلمان هدایت شود و انگلیس نیز نقشی در آن داشته باشد. کوجیانچیک بدون ارائه جزئیات همچنین به خبرنگاران گفت: ما با همکاری کشورهای مسوول درحال کار روی این سازوکار هستیم.

پیش‌تر نیز وزیر امورخارجه فرانسه روز چهارشنبه اعلام کرد که سازوکار مالی ویژه موسوم به SPV برای همکاری‌های تجاری میان اروپا و ایران باید طی چند روز آینده به اجرا درآید. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، ژان ایو لودریان اعلام کرد که کانال مالی ویژه که توسط اتحادیه اروپا و برای تسهیل تجارت غیردلاری با ایران و مقابله با تحریم‌های آمریکا سازماندهی شده است، «باید در روزهای پیش‌رو اجرا شود.» وی خبر اجرایی شدن قریب‌الوقوع SPV را در گفت‌وگو با اعضای کمیسیون امورخارجی مجلس فرانسه اعلام کرد.

در این رابطه یک عضو کمیسیون ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، گفت: اگر SPV برقرار شود امتیاز مهمی برای ایران خواهد بود و نشان می‌دهد اروپا از مدار آمریکا خارج شده است.

سید حسین نقوی حسینی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به قول اروپایی‌ها برای راه‌اندازی سامانه نهادهای واسط مالی (SPV)، اظهار کرد: درباره SPV باید به سه نکته توجه کرد. این که اروپایی‌ها تاکنون خلف وعده کرده‌اند، قرار بود اول ژانویه SPV باز شود که تاکنون این اتفاق رخ نداده است. لذا این آخرین شانس اروپایی‌ها است. اگر این بار هم خلف وعده کنند در ذهن مردم ایران، اروپا در کنار آمریکا به عنوان بد عهد قرار می‌گیرد.

وی ادامه‌ داد: درباره SPV باید محدوده کار آن بررسی شود. اگر قرار به حذف نفت و میعانات گازی باشد دیگر فایده‌ای نخواهد داشت.

نقوی حسینی همچنین خاطرنشان کرد: باید مشخص شود که چقدر دولت‌ها از طریق SPV با ایران کار می‌کنند نه این که این کانال مالی باز شود اما دولت‌ها از ترس تحریم آمریکا با ایران ارتباطات مالی نداشته باشند. همچون برجام که تحریم مالی و پولی برداشته شد اما جز چند بانک‌های کوچک اروپایی، بانک‌های بزرگ با ما کار نمی‌کنند.

این عضو کمیسیون ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در جمع بندی گفت‌: برقراری SPV امتیاز مهمی برای ما است و نشان می‌دهد که اروپا خارج از مدار آمریکا عمل می‌کند، اما این که چقدر مؤثر واقع می‌شود حرف دیگری است چون اروپاییان زرنگ هستند و می‌خواهند ضمن عمل به تعهدات‌شان کاری کنند که ایران و آمریکا ناراحت نشوند. در ‌عین ‌حال خودشان هم انتفاع ببرند.

SPV مانند نوزاد تازه متولد شده نیاز به مراقبت دارد

یک کارشناس مسائل بین‌الملل نیز با تاکید بر این که مسلماً آمریکا از اقدام اروپا در اجرایی کردن ساز وکار ویژه مالی با ایران (SPV) عصبانی است گفت: ایران باید پشتکار داشته باشد و هر اندازه که با اروپا بیشتر کار کند، علاوه بر اس پی وی می‌تواند امتیازهای دیگری نصیب ایران شود.

سید علی خرم درباره این‌که اروپایی‌ها ساز و کار ویژه مالی (SPV) در ارتباط با ایران را نهایی کرده‌اند، گفت: SPV راهکاری به جای سوئیفت است که چند تا منفعت برای اروپا دارد؛ یکی این‌که می‌تواند ایران را در مقابل آمریکا نگه دارد، زیرا اروپایی‌ها اعتقاد قوی به حفظ برجام دارند، بنابراین، این هدف آن‌ها می‌تواند برآورده شود.

وی افزود: مساله دیگر این‌که ایران در روابطی که با اروپا دارد، می‌تواند به‌نوعی اقناع شود نسبت به این‌که اروپایی‌ها وقتی یک توافق بین‌المللی را امضا کردند، پشتوانه آن را هم ارائه می‌کنند.

این کارشناس مسائل سیاسی همچنین بیان کرد: در مرحله دیگر هم اروپایی‌ها قصد دارند چنین آزمایشی را انجام دهند که تا چه اندازه می‌توانند در برابر سلطه و نفوذ دلار مقاومت کنند و از این نظر یک آزمایشی برای آن‌ها است که ببینند تا کجا می‌توانند پیش بروند.

خرم خاطرنشان کرد: اکنون اروپایی‌ها این تصمیم را گرفته‌اند و در حال اجرا و مرحله عمل هستند، اما از نظر ایران، نباید فکر کنیم همه چیز تمام شده و ۱۰۰ در صد این کار می‌تواند انجام شود، اما به هر حال مشکلاتی هم وجود دارد از جمله این‌که باید نفتی فروخته یا کالایی صادر شود تا پول آن به این حساب واریز شود.

وی ادامه داد: اما اگر به طرق دیگر ایران نتواند نفت خود را به فروش برساند، ربطی به SPV ندارد. بعد یک عده که همیشه کارشان انتقاد کردن و سیاه نمایی است شروع می‌کنند که دیدید اس پی وی هم نتوانست کاری انجام دهد، در حالی که ربطی به یکدیگر ندارند زیرا این یک مکانیزم مالی است و موضوع فروش نفت ایران، موضوع دیگری است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل اظهار کرد: نکته دیگر این‌که وقتی اروپایی‌ها چنین فداکاری را انجام می‌دهند، قطعاً انتظار دارند که ملاحظات اروپایی‌ها هم توسط ایران مدنظر قرار گرفته شود، اگر دوباره در کشور ما عده‌ای فکر کنند که نه این وظیفه اروپایی‌ها است و ما هر کاری خواسته باشیم انجام می‌دهیم، قطعاً آن‌ها می‌توانند پیچ اس پی وی را شل کنند و خیلی علاقه‌ای نشان نخواهند داد و این کار از این نظر برای ایران مفید فایده نخواهد بود.

خرم تاکید کرد: در واقع می‌خواهم بگویم این ساز و کار، مثل فرزندی است که تازه متولد شده و باید از آن مواظبت کرد تا بزرگ شود، این‌گونه نیست که فکر کنند که اس پی وی تأسیس شد و باید مثل ساعت برای ایران کار کند.

وی درباره اینکه آمریکا چه واکنشی نسبت به اقدام اروپا خواهد داشت؟ گفت: مسلماً آمریکا عصبانی است و دلش نمی‌خواهد، لذا تلاش خود را به کار می‌برد برای این‌که راهکارهای مقابله با آن را پیدا کند. ممکن است سراغ کشتیرانی ایران برود و آن را تحریم کند تا این‌که اصولاً نفتی فروخته نشود که پول فروش آن در این حساب قرار گیرد.

این کارشناس مسائل سیاسی ابراز کرد: همچنان که اجلاس ورشو به نوعی دهن کجی آمریکا به اروپای غربی مثل فرانسه، بریتانیا و آلمان است، بنابراین آمریکا عصبانیت خودش را به این طریق نشان خواهد داد.

خرم در پایان اظهار کرد: اما ایران باید هم پشتکار داشته باشد و هم اینکه قدر طرف مقابل را بداند، قدر اروپایی‌ها را بداند که چنین کارهایی را انجام می‌دهند و هر چقدر ایران با اروپا بیشتر کار کند، علاوه بر اس پی وی می‌تواند امتیازهای دیگری نصیب ایران شود.