بازار ارز روزهای کاهشی ممتدی را پشت سر می گذارد که نشان دهنده بازگشت ارامش به این بازار مهم است. این موضوع به معنای ان است که سیاست هایی که در بانک مرکزی و سایر بخش های مرتبط در زمینه مهار بازار اتخاذ شده کارایی زیادی داشته اند.

دیروز قیمت دلار در بازار تهران به زیر 12 هزار تومان رسید و این شروع مبارکی برای بازاری است که تا 18 هزار تومان بالا رفته بود. به عبارتی باید گفت در مقایسه با شهریور ماه پول ملی بیش از 35 درصد تقویت شده است.

در این رابطه کارشناسان معتقدند دلار این قابلیت را دارد که باز هم بیش از این کاهش یابد و در این رابطه باید گفت خوشبختانه ابزارهای کاهش قیمت از محرک های قیمتی بیشترند. به عقیده آنها آنچه اکنون کمی باعث نگرانی است کاهش درآمدهای نفتی است که در تداوم آن در میان مدت شک وجود دارد با این حال در سایر موضوعات علایم کاهشی بیشتر هستند. 

به عقیده آنها دلار قطعا در کانال ۱۱ هزار تومان باقی می ماند و اگر کاهش قیمت نفت پایدار نماند می تواند به کانال های پایین تر نیز وارد شود. در این رابطه کاهش شکاف بین نرخ ارز سامانه نیما و بازار ازاد سیاستی است که اخیرا بانک مرکزی آن را دنبال می کند. به عقیده فعالان اقتصادی نزدیک شدن دو نرخ مذکور می تواند تا حد زیادی بازار ازاد را با افت قیمت روبرو ساخته و قیمت ارز را به سمت سامانه نیما هدایت کند که در این صورت انتظار می رود بازار وارد کانال های زیر ۱۰ هزار تومان نیز بشود.

به این ترتیب بعد از تحریم های 13 ابان نه تنها اقتصاد ایران از منظر پول ملی تضعیف نشد بلکه شاهد تقویت ارزش پول هستیم که علامت بسیار خوبی به اقتصاد کشور است. در حال حاضر علاوه بر بازار ارز بازار سکه نیز روال کاهشی را پشت سر می گذارد که البته طبیعی است که با توجه به کاهشی بودن بهای اونس، قیمت سکه را فقط بهای دلار تعیین می کند و اکنون که دلار روند رو به کاهشی را پشت سر می گذارد منطقی است که سکه نیز با افت قیمت روبرو شود.

در این رابطه مسئولان بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و رییس جمهور با اشاره به این که کشور از منظر دارایی های ارزی مشکلی ندارد بارها این آرامش را به بازار داده اند که نیازی به رفتارهای هیجانی در بازار برای حفظ ارزش پول نیست.

کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت در مرحله کنونی باید کنترل های خود بر بازار ارز را به صورتی محتاط و معقول به پیش ببرد و این امر از طریق دخالت ارام و تدریجی در بازار از طریق تزریق ارز به بازار و ایجاد راهکارهایی برای بازگشت ارز خانگی و صادراتی به بازار امکان پذیر است.

هرچند در مورد بازگشت ارز صادراتی مقاومت هایی بین صادرکنندگان مشاهده می شود اما باید گفت اکنون دولت در برابر این امر از خود انعطاف مناسبی نشان داده و معافیت هایی برای بازگشت ارز لحاظ کرده و این انتظار که دولت بازگشت ارز را بر عهده خود صادرکننده بگذارد تا هر میزان ارز که دلش می خواهد به کشور برگرداند در شرایط کنونی اقتصادی کشور معقول نیست.

در این ارتباط کارشناسان معتقدند در حال حاضر دولت بهترین روش را برای کنترل بازار متناسب با دارایی های ارزی و شرایط اقتصادی به کار گرفته است که علاوه بر این که می تواند پول ملی را بیشتر از این تقویت کند مانع از هدر رفتن منابع ارزی خواهد شد.

در این باره باید به چند نکته اشاره کرد؛ نخست آن که پس از رشد بالای قیمت ارز که در ماه های اخیر اتفاق افتاده پتانسیل های کاهش قیمت بسیار بالا است و این موضوع بدان معنا است که می توان نسبت به افت بیشتر قیمت امیدوار بود که این موضوع با اخبار مثبت تقویت خواهد شد به عنوان مثال انتشار اخبار بروکسل بازار را با شرایطی از ارامش روبرو ساخت.

به عقیده کارشناسان در حال حاضر باید هیجانات را در بازار ارز کاهش دهیم و موضوعاتی مثل CFT و یا بهبود روابط با اروپایی ها از جمله خبرهایی هستند که به ارامش در بازار منتهی شده و شرایط را برای بازگشت ارزهای خانگی فراهم می کنند. در این بین کاهش نرخ تورم ماهانه نیز نکته قابل توجهی است که نشان می دهد ارامش به اقتصاد در حال بازگشت است و با توجه به نقشی که تورم در تعیین نرخ ارز دارد این موضوع سیگنال خوبی برای بازار محسوب می شود.

زمزمه هایی نیز از افزایش مجدد نرخ سود بانکی به گوش می رسد که می تواند بازار را با ارامش بیشتر روبرو سازد. در بین اما شاید تنها نگرانی در شرایط کنونی کاهش بیشتر درآمدهای نفتی باشد. قیمت نفت روند رو به کاهشی را پشت سر می گذارد و این روند درآمدهای ارزی دولت را کاهش می دهد به همین دلیل با توجه به این که در استانه بودجه بندی برای سال آینده هستیم لازم است این موضوع را مدنظر قرار دهیم.

باید گفت برخلاف پیش بینی دولت آمریکا، اما ایران قادر است در بدترین شرایط لااقل یک میلیون بشکه در روز نفت بفروشد و این مسأله بر ترامپ مسجل شده به همین دلیل به سیاست کاهش قیمت نفت از کانال عربستان روی آورده است تا بلکه از این طریق بتواند به درامدهای ایران فشار وارد کند. این در حالی است که اقتصاد سایر کشورهای منطقه نیز که به تازگی از زیر فشار قیمت های نفت زیر 40 دلار خارج شده اند با این اقدامات بار دیگر وارد رکود می شود و این مسأله به زودی به اعتراض اعضای اوپک منتهی خواهد شد.

در حال حاضر مصارف ارزی نیز در مقایسه با سال گذشته بسیار محدودتر و البته منطقی تر شده است. واردات کاملا ضابطه مند شده و بسیاری از کالاهایی که به صورت غیرمنطقی ارز دولتی دریافت می کردند از دور خارج شده اند که این مسایل علاوه بر کنترل خروج ارز به بهبود اوضاع تولید داخلی نیز منجر خواهد شد. در حال حاضر آنطور که امارها نشان می دهد میزان واردات و قاچاق کاهش یافته که این مسأله را باید برای مهار نوسانات ارزی بسیار موثر دانست.