به گزارش اگزیم نیوز، براساس گفته مسوولان منابع ارزی کشور حداقل 30 میلیارد دلار بیشتر از مصارف است بنابراین بازار با کمبود ارز مواجه نیست  و این امر نمی تواند عامل گرانی باشد بلکه هجوم تقاضا و سوءاستفاده دلالان از این شرایط می تواند زمینه ساز تب دلار در بازار باشد.

به عقیده صاجب نظران یکی از مهم ترین مزیت های راه اندازی بورس ارز شفافیت است که می تواند رفتار سفته بازانه در بازار را مهار کند به عبارت دیگر دلال‌ها، صراف‌ها و هر فروشنده دیگری می‎توانند در یک شرایط مساوی و بر مبنای اصل رقابت ارز را مانند کالا در این بازار عرضه کنند و متقاضیان ارز آزاد هم آن را تهیه کنند و همین اصل رقابت موجب به تعادل رسیدن قیمت در بازار می شود.

از سوی دیگر راه اندازی بورس ارز می تواند باعث کاهش نوسانات کاذب شود و انجام معاملات آتی ارز موجب می شود که در نهایت بازار پیش بینی پذیر باشد و ریسک را کاهش می دهد که همین پیش بینی پذیری موجب رشد سرمایه گذاری در کشور خواهد شد چرا که یکی از مهم ترین مشکلات سرمایه گذاران در ایران، تبدیل ارز به ریال یا به عبارتی نرخ تسعیر ارز است.

بنابراین بخشی از گرانی های اخیر دلار به رفتار سوداگرانه دلالان در بازار ارز برمی گردد که با راه اندازی «بورس ارز» قیمت ها در شرایط رقابتی با رعایت اصل شفافیت به تعادل می رسد.

برهمین اساس سعید اسلامی بیدگلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران در گفتگو با اگزیم نیوز با اشاره بر لزوم راه اندازی بورس ارزی با استفاده از ابزارهای مالی مبتنی بر ارز در بورس کالا از جمله معاملات آتی و آپشن، تاکید کرد و اظهارداشت: راه اندازی این بازار از یک سو به صادرکننده جهت تبدیل درآمدهای ارزی کمک می کند و از سوی دیگر نیازهای واردکننده به واردات مواد اولیه از خارج کشور را برآورده می سازد و به نفع فعالان حوزه تجارت در کشور است.

وی با تاکید بر اینکه تردیدی نسبت به راه اندازی بورس ارز وجود ندارد گفت: گرچه این احتمال وجود دارد که حتی در ابتدای امر و اوایل راه اندازی بازار ارز به کمک ابزارهای مشتقه در بورس کالا مشکلاتی در انجام معاملات بروز کند، اما با توجه به وجود ساز و کار مبتنی بر نظام عرضه و تقاضا بر معاملات بورس کالا، چنانچه مشکلی هم وجود داشته باشد، به تدریج مرتفع خواهد شد. زیرا سازوکار قیمت گذاری در بورس کالا و شفافیت حاکم بر معاملات آن قابل مقایسه با هیچ بازاری نیست.

دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران با بیان اینکه هنوز جزییات این بازار که تحت تاثیر مجموعه ای از سیاستگذاری های پولی، اقتصادی و مالی که براقتصاد ایران حاکم است مشخص نشده، یادآورشد: اینکه اقدام برای راه اندازی بورس ارز به چه میزان در بهبود شرایط بازار ارز اثرکذار است را باید در چند نکته مورد توجه قرار داد. اول آنکه مسئله سیاتگذاری اقتصادی این است که نباید فقط بریک حوزه متمرکز شد بلکه ساماندهی بازارهای اقتصادی کاملا باید همسو با یکدیگر باشد و همه حوزه ها به یک میزان رشد کنند در غیر این صورت اگر در حوزه انرژی و یا نرخ بهره نفتی سیاست مناسبی اتخاذ نشود امکان ندارد که سیاست ایجاد بورس ارز که به ظاهر صحیح است و پشتوانه علمی هم دارد بتواند به ثبات بازار ارز منجر شود.

وی در ادامه افزود: مسئله ای که بانک مرکزی باید به آن توجه ویژه ای داشته باشد این است که باید به مجموعه سیاستگداری ها توجه کند مورد دوم اینکه عدم تعادل اقتصادی در بازارها به یکدیگر سرایت می کند بنابراین چنانچه بازار ارز به ثبات برسد ولی سیاست ما همچنان در بازار پولی و انرژی اشتباه باشد این بازار را نیز با تلاطم و عدم تعادل روبرو می سازد.

به گفته اسلامی بیدگلی بخش بزرگی از سیاستگذاری های ارزی در ایران  به دو موضوع مربوط است اول سیاست های دوره ای تبدیل نرخ ارز که درهمه دولت ها وجود داشته و برقرار بوده و مسئله دیگر عدم شفافیت درآمدها و بخش بزرگی از هزینه کردهای نهادهای مختلف که مجموعه ای از عدم شفافیت در مبادلات ارزی راشامل می شود. بنابراین اگر بانک مرکزی بنا دارد که سازوکار مسئله ارزی را بسپرد به دست بازار ازاد و هم زمان هم شفافیت زیادی را در حوزه معاملات ارزی ایجاد کند، احتمالا این سیاست ها کمک کننده خواهند بود با این توضیح که اگر آن سیاست های مکمل نباشد ممکن است مجددا در برخی از دوره ها تنش های ارزی راشاهد باشیم.

دبیرکانون نهادهای سرمایه گذاری ایران تصریح داشت: در بازار ارز اگر منظور از دلالان کسانی هستند که سفته بازی روی ارز را انجام میدهند اینها جزو اجزای لازم اقتصاد کشور هستند و سفته بازی را در یک فضای شفاف در بورس انجام می دهند و اشکالی هم ندارد. این افراد می توانند از اختلاف قیمت های ارزی منفعت ببرند اما اگر منظور از دلال کسانی هستند که ارزهای رانتی می گیرند و بعد هر وقت که خواستند در بازار می فروشند اینها در صورتی که بورس ارز ایجاد و بازار شفاف و رقابتی شود از اقتصاد ایران حذف خواهند شد. براین اساس ما اصلا معتقد نیستیم که سفته بازان به معنای کسانی هستند که از اختلاف قیمت ها سود می برند عناصر مخل و مزاحم در اقتصادهستند اما کسانی که از رانت استفاده می کنند آنها عناصر مخل در نظام اقتصادی هستند.

اسلامی بیدگلی در مورد فراهم بودن سازوکار راه اندازی بورس یادآورشد: خیلی وقت ها سازوکاری که طراحی شده نسبت به کار مناسب نبوده اما به نظر می رسد که اگر هدف شفافیت و کاهش رانت ها باشد این کار باموفقیت جلو برود. ضمن اینکه در بسیاری از موارد اگر زمان را برای ایجاد بستر و سازوکار از دست بدهیم در واقع فرصت سوزی کرده ایم پس به ناچار با حداقل ها باید به میدان آمد و در طی زمان با خطا و آزمون ایرادات کار را برطرف کرد. عزم جدی بانک مرکزی برای اجرای جدی سیاست های ارزی و همچنین تحقق بورس ارز برای پوشش نوسانات نرخ ارز، مورد حمایت اقتصاددانان و کارشناسان کشور خواهد بود.

هدف بازار ساز از ایجاد بورس ارز، محلی برای کشف قیمت است

میثم رادپورتحلیلگر بازار ارز و اقتصاد نیز در گفتگو با اگزیم نیوز با بیان اینکه با توجه به راه اندازی بورس ارز ابهاماتی وجوددارد که هنوز از سوی بانک مرکزی شفاف سازی نشده است، اظهارداشت: اینکه بازارگردانان اصلی چه کسانی هستند و چه هدفی را برای این منظور در بورس ارز دنبال می کنند که در فرابورس وجود ندارد؟ از جمله ابهاماتی است که برای فعالان این حوزه تا کنون بی پاسخ مانده است.

وی با اشاره به اینکه از نظر رسمیت، تشکل و سازمان یافتگی دو نوع بازار داریم یکی مانند بورس اوراق بهادار که سازمان یافته است و ازجنس بازارهای متشکل که تمام معاملات در آن در یک جای متشکل انجام شده و به طور مشخص نیزتسویه می شود، گفت:  در اتاق پایاپای و سازمان بورس هر قانونی هم که مورد نظر بازارگردان باشد در بستن و بازکردن نمادها اعمال می شود و به طور کامل نظارت پذیر است و متمرکز است. اما در وجه دیگر بازار غیر رسمی، غیر متمرکز و غیرمتشکل تر است که نمونه آن بازار ارز ایران است که فرابورس حساب می شود.

به گفته رادپور بیش از 95 درصد از بازار جهانی ارز OTC (بازار خارج از بورس یا Over-the-counter market بازاری بدون مکان فیزیکی مرکزی) است و بخش بسیار کوچکی از بازار ارز جهانی به صورت بورس است که در این بازار ارز نقدی یا حواله معامله نمی شود بلکه آتی ارز معامله می شود. بنابراین بخش عمده بازار ارز در جهان چیزی شبیه به بازار ارز ایران است به این دلیل که این نوع بازارها ذاتا غیرمتمرکز و غیر متشکل هستند.

این تحلیلگر بازار ارز با بیان اینکه امکان ایجاد بورس ارز برای بازار حواله با مشکلاتی همراه خواهد بود که بانک مرکزی باید برای آن تدبیر لازم را داشته باشد، عنوان کرد: در بورس ارز نمی توانیم اتاق پایاپای داشته باشیم زیرا ریال پرداخت می شود و باید یک صرافی از خارج از کشور ارز را جا به جا کند در این صورت اتاق پایاپایی نمی تواند وجود داشته باشد زیرا نظارتی برآن نیست. اما اگر بازار نقدی است و منظورشان بورس ارزی نقدی است که باید گفت تجربه بورس نقدی ارز وجود ندارد یعنی به عنوان بازار متمرکز نداریم و آن چیزی که وجود دارد به عنوان فرابورس است آن چیزی که در دنیا معامله می شود و وجود دارد بازار آتی ارز است.

رادپور شفاف ترین بازار اقتصادی ایران را بازار ارز توصیف کرد و افزود: اگر هدف از ایجاد بورس ارز بحث شفافیت است که در حال حاضر شفاف ترین بازار در اقتصاد ایران بازار ارز است که همه از قیمت های آن درلحظه باخبر هستند. اما از سوی دیگر یک چیز واضح است که روابط صراف ها با بانک مرکزی باید در مسیر مناسب تری قرار گیرد تا چنانچه بانک مرکزی بخواهد به بازار دلار تزریق کند نباید با یک عدد مشخصی انجام دهد بلکه مثلا در بورس ارز آن را حراج کند و بعد با یک عدد مشخصی صراف ها و بانک ها آن را در رقابت با یکدیگر خریداری کرده و در نهایت آن را به بازار عرضه کنند که  به نوعی کشف قیمت می شود و شاید انگیزه بانک مرکزی از ایجاد بورس ارز رسیدن به همین نقطه باشد.

وی تصریح داشت: بازار ارز فعلی نیز از شفافیت لازم برخودار است و کارکرد خود را دارد. درحال حاضر هم صرافان و بازیگران بازار با هم رقابت می کنند که با روان شدن نقدینگی شاید در مقاطعی هم اختلالی در آن ایجاد شده که بخش عمده آن مربوط به مقطع زمانی است که حذف صرافی ها در دستور کار بود. براین اصل بازاری که ماهیت آن در بسیاری از کشورها غیر متمرکز است و دنیا به این نتیجه نرسیده که آن را متمرکز کند، باید برنامه و سیاست گذاری خاصی داشته باشد و بازار ساز برنامه ریزی دقیقی داشته باشد که بتواند در زمان اجرا بازار ارز را با تلاطم مواجه نکند که با توجه به تاکید رییس بانک مرکزی به اجرا و راه اندازی بورس ارز، حتما تدابیر لازم اتخاذ شده است.