به گزارش اگزیم نیوز صادرات نفت ایران در ماه گذشته میلادی به علت نزدیک شدن به زمان اجرای تحریم های نفتی آمریکا وکاهش تقاضا از طرف خریداران اصلی آن در آسیا به پایین ترین حد 2.5 سال اخیر خود رسید. ترامپ هدف اصلی و عمده خود را بر پایه کاهش جدی و در صورت امکان صفر کردن صادرات نفت ایران قرار داده است تا بدینوسیله مقامات ایران را ناچار به مذاکره کند و توافقی جدید با هدف محدود کردن قدرت تهران در منطقه و اعمال محددیت های دایمی بر برنامه هسته ای منعقد کند.

مرحله اول تحریم ها در ۱۳ مرداد ماه عملیاتی شد و  مرحله دوم تحریم ها که بیشتر مرتبط با تحریم های نفتی است، در آبان ماه اجرایی خواهد شد که در این راستا بدلیل واهمه از تحریم های ثانویه آمریکا، بسیاری از خریداران بین المللی نفت و گاز ایران در ماه ها و هفته‌های گذشته واردات خود را کاهش داده‌اند تا مشمول محدودیت های جدید نشوند.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس در تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا، حذف ایران از بازار نفت هدف گذاری شده است. اگرچه براساس واقعیات بازار نفت تحقق کامل چنین هدفی دور از انتظار است و نمی‌توان نفت ایران را حذف کرد، اما تحقق نسبی آن کاملاً محتمل است. براساس این گزارش با آغاز تحریم های نفتی از نیمه دوم سال و واقعیت های بازار نفت انتظار می رود در شرایط خوشبینانه  تنها شاهد کاهش ۵۰۰ هزار بشکه ای صادرات نفت در صورت همراهی اروپا با ایران باشیم و در وضعیت بحرانی و بدبینانه کاهش حدود یک میلیون بشکه ای نفت در صورت عدم همراهی اتحادیه اروپا پیش بینی می شود.

مرکز پژوهش های مجلس در گزارش خود می‌نویسد: با وجود این مسئله انتظار می رود چین، ترکیه و هند همچنان به خرید نفت از ایران ادامه خواهند داد، در حالی که دیگر مشتریان عمده نظیر ژاپن، کره جنوبی و برخی کشورهای اروپایی از هم‌کنون کاهش خرید نفت از ایران را آغاز کرده اند. اما از میان کشورهای تاثیرگذار و دارای روابط عمده اقتصادی با ایران، با توجه به موضع به طور نسبی شفاف و ثابت چین و روسیه در همکاری نسبی با ایران از یک طرف و موضع همکارانه کشورهایی نظیر ژاپن و کره جنوبی با آمریکا، نقش اتحادیه اروپا (و تا حدی هندوستان) در این میان دارای اهمیت راهبردی است.

اما رویترز در گزارشی اعلام کرده است که بازار جهانی نفت در آستانه اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران وضع مبهمی پیدا کرده است؛ زیرا به ‌نظر می‌رسد تاکتیک تازه ایران در فروش نفت، تحریم‌کنندگان و تحلیلگران بازار جهانی نفت را دچار سردرگمی کرده است.

این خبرگزاری اعلام کرده میزان عرضه نفت در بازارهای جهانی تا حدی مبهم است زیرا مقصد 207هزار بشکه در روز از صادرات نفتی ایران در ‌ماه سپتامبر مشخص نیست؛ به‌ این دلیل که فرستنده‌ نفتکش‌های ایرانی خاموش بوده است. سایت خبری تحلیلی پلاتس نیز همین موضوع را تأیید کرده و نوشته؛ مورد عجیبی در صادرات نفت ایران مشاهده شده به‌طوری‌که همزمان با کاهش حرکت تانکرهای ایرانی به‌طور رسمی، احتمالا تانکرهای نفتکش ایرانی به‌صورت محموله‌های «شبحی» کار خود را دنبال کرده‌اند. به نوشته این سایت معتبر، احتمال می‌رود ایران برای پنهان کردن مقصد محموله‌های خود فرستنده‌های تانکرها را خاموش کرده باشد.

این استراتژی تازه ایران برای عبور از بحران تحریم های دور جدید در 13 آبان است که معاون اول رییس جمهور نیز چندی پیش قاطعانه برآن تاکید کرد و گفت: «آمریکایی‌ها نمی‌توانند جلوی صادرات نفت ما را بگیرند؛ چون هم مشتریان جدید پیدا کرده‌ایم، هم روش‌های مختلف برای فروش آن، مشتریان جدیدی برای فروش نفت یافته‌ایم، ضمن اینکه با خریداران سنتی نیز برای یافتن راهکارهای جدید همکاری در حال مذاکره هستیم. از طرف دیگر با مشتریان سنتی نیز مذاکره کردیم تا راهکارهایی را برای همکاری بیابیم، این موضوع عجیبی نیست که کشورهایی که تحریم می‌شوند به‌دنبال راهکارهایی برای دور زدن تحریم‌ها باشند».

اما نرسی قربان تحلیلگر بین المللی حوزه نفت و انرژی در گفتگو با اگزیم نیوز درخصوص تبعات بازگشت تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران در 13 آبان ماه و آینده صادرات نفت، اظهار داشت: تصمیم اتحادیه اروپا برای ایجاد یک کانال ویژه مالی که از طریق آن بتواند ضمن حذف دلار و مبادله با یورو، درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت خام را بازگرداند بسیار مهم و تعیین‌کننده است و در این زمینه ضروری است که جزییات این کانال و مشتریان جدید نفتی اعلام نشود.

در 13 آبان قرار نیست اتفاق خاصی در صنعت نفت ایران رخ بدهد زیرا قراردادهای خرید و فروش به صورت مدت دار بسته می شود که در این زمینه کشورهایی که با توجه به تحریم های تمایل خرید نفت از ایران را ندارند از مدت ها قبل قرارداد خود را تمدید نکرده اند بنابراین تعامل نفتی با ایران برای کشورهای درخواست کننده نفت از چند ماه گذشته مشخص شده است.

وی با تاکید براینکه امکان صفر شدن صادرات نفتی ایران وجود ندارد، درباره چشم انداز قیمت جهانی نفت بعد از اعمال تحریم های نفتی ایران، عنوان کرد: این تهدیدها بیشتر برای ایجاد ترس و القای ناامیدی در افکار عمومی مطرح می شود و در واقعیت شرایط به سمتی پیش می رود که فروش نفت ایران حتی به میزان کم ادامه خواهد داشت اما در مورد چشم انداز رشد قیمت نفت باید گفت که این امر بستگی به رشد و یا کاهش اقتصادی جهان دارد. آنچه مسلم است نوسانات قیمت نفت نمی تواند در بازار تداوم داشته باشد و بیشتر وابسته به این است که ایران تا چه اندازه توانایی فروش نفت داشته باشد. در واقع نوسانات قیمت نفت همواره از یک طرف براثر عرضه و تقاضا و از سوی دیگر به دلیل تنش های سیاسی منطقه ای و جهانی ایجاد می شود که در مورد بازار نفت ایران هر دو عامل تاثیرگذار است.

قربان درباره احتمال افزایش تولید نفت از سوی دیگر کشورها برای جبران کسری نفت ایران خاطرنشان ساخت: در این مورد عربستان در نهایت می تواند 12 میلیون بشکه در روز تولید داشته باشد و امارات هم پیش از این زمان تولید خود را افزایش داده بود و تنها عراق است که ظرفیت افزایش تولید را دارد اما باید این نکته را نیز در نظر گرفت که بازار جهانی با کمبود عرضه نفت مواجه نیست.

این استاد اقتصاد درپاسخ به این سوال که سوآپ نفت ایران به روسیه و فروش غیر مستقیم نفت ایران تا چه اندازه در این شرایط می تواند کارساز باشد، گفت: گزینه سوآپ نفت به روسیه شرایط بسیار سختی دارد زیرا از نظر لجستیک و زیرسازهای لازم از جمله خطوط حمل نفت صادراتی ایران به مناطق مورد نظر روس ها، شرایط مورد نیاز وجود ندارد و به همین دلیل هم تا کنون عملیاتی نشده است.

به اعتقاد این کارشناس جهانی بازار نفت، تاثیر افزایش قیمت نفت بر اقتصاد آمریکا مشهود خواهد بود تا جاییکه می تواند به ضرر ترامپ برای انتخابات آتی کنگره باشد. زیرا آمریکایی ها در مورد قیمت بنزین بسیار حساس هستند و این افزایش قیمت نفت تاثیر مستقیم براین بازار دارد البته اقتصاد امریکا در سال های قبل قیمت های بالاتر از این را هم در مورد نفت تجربه کرده است و به عنوان راهکار در این شرایط تولید نفت و گاز شیل و امریکا  بیشتر می شود تا بازار به توازن لازم برسد.

در این مورد تولید کنندگان کنونی نفت در این بازار بیشترین سود را در کوتاه مدت می کنند اما در بلند مدت تنها تولید کنندگان نفت های ثانوی پیروز این بازارند. کانادا یکی از این برندگان است زیرا پیش از این نفت به دلیل قیمت های پایین نفت قادر به تولید نبود اما اکنون که به بشکه ای 80 دلار رسیده تولید نفت برای این کشور صرفه اقتصادی دارد چون در این مورد سرمایه گذاری کرده است.

قربان درباره عرضه نفت در بورس معتقد است: بخش خصوصی واقعی توان مالی خرید نفت خام را با قیمت های کنونی این بازار ندارد ضمن اینکه خرید و فروش یک میلیون بشکه نفت نیز نمی تواند تاثیری در عبور از مشکلات پیش آمده از تحریم ها داشته باشد و ارایه این پیشنهادها تنها راه را برای شبه دولتی ها و خصولتی ها باز می کند. در اصل کسی که می‌خواهد نفت خام صادر کند باید اول محموله را با یک قیمت مشخص در بورس بخرد، ضمن اینکه به عنوان پیش زمینه باید پایانه نفتی مورد نیاز را داشته و همچنین با کشتیرانی و بیمه‌های بین‌المللی ارتباط داشته باشد. 

تعامل با پالایشگاه های خارج از مرز و پیش شرط وجود مشتری نیز از دیگر الزامات خریداران بخش خصوصی است که باید به این موارد توانایی بازگشایی ال سی در بانک های بین المللی و بازگشت پول را نیز اضافه کرد. با توجه به جمیع موارد پیش گفته بخش خصوصی ایران نمی تواند در این زمینه فعالیتی داشته باشد.