بازنشر

بر اساس آمار گمرک فرش دستباف در سال 1396 با روند افزایشی نسبت به سال قبل خود در11 ماهه اول بیش از 4 هزار و 700 تن فرش دستباف با ارزش بیش از 377 میلیون دلار به 80 کشور دنیا صادر شده است.

بازار فرش دستباف در دنیا طی ٥ سال گذشته دستخوش کاهش رشد در تجارت این محصول شده است به گونه‌ای که از رقم 1600 میلیون دلار در سال 2012 به رقم 1300 میلیون دلار در سال 2016 میلادی رسیده است. اما با وجود کاهش 20 درصدی صادرات جهانی، آمار صادرات فرش دستباف ایران طی این مدت از حدود 318 میلیون دلار در سال ٩٢ به حدود 345 میلیون دلار در سال 95 رسیده است.

از جمله دلایل رشد صادرات فرش دستباف را می توان در رفع ممنوعیت صادرات به آمریکا و صادرات 90 میلیون دلاری فرش دستباف در سال گذشته به این کشور جستجو کرد که به دلیل مشکلاتی از قبیل نبود معافیت های مالیاتی و اختصاص وام های کم بهره به تولید کنندگان فرش دستباف از یک سو، و افزایش قیمت مواد اولیه و عدم ارایه مشوق های صادراتی کار صادرات فرش را با موانع متعدد روبرو ساخته است.

صادرات فرش دستباف پس از برجام و برداشته شدن تحریم ها از رونق قابل توجهی برخوردار شد زیرا رییس جمهور وقت امریکا به دلیل استقبال بازار مصرف کنندگان آن کشور به خرید صنعت فرش دستباف ایرانی، این کالا را از فهرست تحریم ها خارج کرد.

عبدالله بهرامی در گفتگو با اگزیم نیوز درخصوص تاثیرخروج دولت امریکا از برجام و تاثیر آن بر صادرات فرش ایران به این کشور اظهار داشت: در سال‌های اخیر به علت تحریم‌های مستقیم از طرف آمریکا و همین‌طور پیامدهای تحریم‌های غیر مستقیم بر اقتصاد ایران که منجر به بالا رفتن هزینه‌های صادرات و ریسک فعالیت‌های تجاری برون مرزی می‌شد صادرات فرش دستباف کاهش یافت. اما بعد از برجام بازار مناسبی مهیا شد که براساس آن 90 میلیون دلار فرش دستباف ایرانی با توجه به استقبال مصرف کنندگان به آن کشور صادرشود.

رییس اتحادیه سراسری تعاونی های تولید کنندگان فرش دستباف ایران در ادامه افزود: اما در شرایط کنونی با توجه به خروج امریکا از برجام صادرکنندگان و تجار از بیم بلوکه شدن سرمایه و بروز مشکلات حقوقی تمایلی به صادرات فرش ایرانی ندارند. این در حالی است که در دهه های گذشته همیشه 30 تا 35 درصد از فرش دستباف صادراتی ایران روانه بازارهای امریکا به عنوان یکی از بهترین بازارهای متقاضی می شد.

وی با بیان اینکه در دوسال گذشته تلاش بسیاری برای احیای مبادلات دوباره این بازار انجام شد، گفت: در مدت تحریم هندی ها به صورت بسیار گسترده در این بازار حضور یافتند و توانستند جای خالی ایران را در عدم حضور ما پر کنند. اما از آنجا که مردم امریکا طالب واقعی فرش ایران هستند و برای آن ارزش زیادی قایل هستند بعد از تحریم ها، فرش ایران در بازار آن کشور با استقبال درخور توجهی مواجه شد.

بهرامی با اشاره به اینکه مردم امریکا برای هنر و صنعت فرش دستباف ایران ارزش ویژه ای قایل هستند و امید داریم که این بازار به رونق و شکوفایی خود ادامه دهد، یادآور شد: در سال قبل از وقوع این تحریم یعنی در سال 2009 سالانه حدود 80 میلیون دلار فرش دستبافت ایرانی مستقیما به آمریکا صادر می‌شد اما این روند در سال‌های تحریم به صفر رسیده بود و کشورهای رقیب ما بویژه هند و پاکستان جایگزین ما در بازار آمریکا شده بودند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا می شود صادرات فرش به بازار امریکا را از کشور ثالثی انجام داد ، گفت؟ امکان صادرات فرش از طریق کشور دیگری مثل ترکیه نیست زیرادر بحث صادرات به نام آن کشور ثبت می شود و بدینوسیله هویت فرش ایرانی زیر سوال می رود. از سوی دیگر چنانچه دولت امریکا در زمان تحریم متوجه شود که کشور دیگری برای صادرات به ایران کمک می کند خسارت و جریمه بسیار سنگینی را متوجه آن کشور می کند به همین دلیل تجار خارجی این ریسک را نمی پذیرند.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به خروج امریکا از برجام و اعمال تحریم های احتمالی جدید آیا با صادرات فرش دستباف ایران به اتحادیه اروپا هم به مشکلی برخورد می کنیم؟ گفت: امیدواریم این اتفاق نیفتد. صادرات کل فرش دستباف ایران درسال گذشته  حدود 400 میلیون دلار بود که از این میزان 90 میلیون دلار آن به بازارامریکا، بخشی قابل توجهی به اتحادیه اروپا ، و در مراتب بعدی امارات، چین و ژاپن ارسال شده است.

وی افزود: واردات مواد اولیه برای تولید فرش دستباف از کشور نیوزلند به صورت ابریشم و پشم، از کره و اروگوئه هم ابریشم است که واردات این کالاها در زمان تحریم های گذشته نیز با مشکل روبرو نبود زیرا این اقلام در فهرست تحریم ها نیست.

بهرامی با بیان اینکه البته ایران این پتانسیل را دارد که به راحتی پشم را ریسندگی و ابریشم را تولید کند و این نیاز را در داخل پاسخ دهد، خاطرنشان ساخت: تمامی فرصت ها و پتانسیل برای تولید پشم و ابریشم مورد نیاز صنعت فرش دستباف در داخل کشور وجود دارد ولی چون بحث فراوری پشم در ایران حمایت نمی شود این موضوع علی رغم پیگیری های متعدد مسکوت مانده است. در این زمینه  ابریشم گیلان این امکان را دارد که به عنوان یک برند مطرح شود.

وی افزود: با توجه به خواستگاه کشور ما انواع پشم را داریم که دامداران اکثر آنها را می سوزانند و یا به صورت اولیه و خام به قیمت بسیار کم می فروشند بدون آن که فراوری شود.  صنعت فراوری پشم با توجه به تنوع گونه های دام در ایران می تواند ضمن ایجاد اشتغال در سطح گسترده، صنعت نساجی کشور را دگرگون سازد مانند کاری که ترکیه انجام داد و این در حالی است که گونه های دامی در ترکیه با محدودیت بسیار مواجه است و این کشور برای رفع مشکل اقدام به ورود دام از کشورهای دیگر کرد و توانست با فراوری مناسب صنعت نساجی و پوشاک خود را در دنیا مطرح کند.