پیامد خروج آمریکا از برجام شاید بتواند کسب و کارهای اروپایی را با تهدید، جریمه و تحریم از بازار ایران دور کند، اما صاحب نظران معتقدند که این امر باعث نزدیک‌تر شدن روابط چین و روسیه با ایران خواهد شد تا جایی که فروش نفت و گاز نیز همچنان پس از خروج آمریکا از برجام ادامه خواهد داشت. چین با رشد سریع اقتصادی خود طی سال های اخیر توانسته است قدرت اقتصادی آمریکا را به چالش بکشد و به نوعی توازن سیاسی و اقتصادی منطقه را تغییر دهد.

با توجه به موضع گیری صریح دولت چین به حفظ برجام، رئیس پاویون ایران در منطقه آزاد تجاری شانگهای چین نیز درخصوص ادامه روابط تجاری دو کشور اعلام کرده است که مبادلات ایران و چین تنها به سوی توسعه پیش می‌رود و هیچ عامل خارجی در آن اثر نخواهد داشت.

خوآنگ در حاشیه دیدار با رئیس اتاق بازرگانی ایران افزوده است، خروج آمریکا از برجام بر آینده روابط تجاری شرکت‌های ایرانی و چینی اثری ندارد و راهبرد چین به رهبری شی جین پینگ براین امر استوار است که حجم مبادلات افزایش یابد. رئیس پاویون ایران در شانگ های تاکید کرده که ایجاد جاده ابریشم جدید و ادامه روند گذشته به جد پیگیری می‌شود، گرچه روابط تجاری ایران و چین در دهه‌های گذشته نیز با مشکل خاصی رو به رو نبوده است.

 حجم مبادلات ایران و چین در سال 2017 میلادی به 37 میلیارد دلار رسید که این تراز بر خلاف سال های قبل 200 میلیون دلار به نفع ایران بود. در سال گذشته میلادی از نظر وزنی هم 69 میلیون و 700 هزار تن بود   که این میزان نسبت به سال 2016 میلادی از نظر وزنی هفت میلیون و 300 هزار تن و از نظر ارزش نیز چهار میلیارد دلار برابر با 20.4 درصد رشد داشته است.

روابط ایران با چین در بخش اقتصادی، صادرات و واردات نفتی و غیر نفتی در سال 2017 میلادی روند خوبی را سپری کرد. در سال های 2016 و 2017 برای اولین بار میزان صادرات نفت ایران به چین روزانه از مرز 600 هزار بشکه عبور کرد و به 628 هزار بشکه رسید. همچنین در آمار منتهی به ژانویه 2018 نیز این صادرات به روزانه 754 هزار و 145 بشکه در روز رسیده است.
در بخش صادرات غیر نفتی نیز سال گذشته 28 میلیون و 900 هزار تن کالا به ارزش 6 میلیارد و 700 هزار دلار از ایران به چین صادر شده است که نسبت به سال 2016 از نظر ورزنی 21 درصد و از نظر ارزشی نیز 22.5 درصد رشد داشته است.

میزان صادرات ایران به چین در سال 2017 میلادی 60 میلیون تن به ارزش 18 میلیارد و 570 میلیون دلار بود که از نظر وزنی نسبت به سال 2016 میلادی 12.56 درصد و از نظر ارزش نیز حدود 25.2 درصد رشد داشت. این در حالی است که در سال 2016 چین با یک میلیارد و 700 میلیون دلار حجم تجاری، توازن را به نفع خود تمام کرد اما در سال 2017 ایران این توازن را با 200 میلیون دلار برتری، به نفع خود تغییر داد.

بر اساس آمار منتشر شده چین در سال 2016 توانسته است حدود 36  درصد از صادرات غیر نفتی ایران را جذب کند که رقم چشمگیری برای اقتصاد کشور و همچنین تحقق اقتصاد مقاومتی است.
پتروشیمی، سنگ کنسانتره، آهن و مس بیشترین محصولات صادر شده ایران به چین و خودرو، ورقه های فولادی، محصولات کشاورزی مانند سویا، کفش، پوشاک و موبایل نیز بیشترین محصولات صادر شده از چین به ایران بوده است.

مجید رضا حریری نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفتگو با اگزیم نیوز درخصوص خروج دولت امریکا از برجام و وضع دوباره تحریم ها، اظهار داشت: صحبت ها و موضع گیری های ترامپ موجب شده که موقعیت ایران در افکار عمومی جهان مثبت تر از قبل نمایش داده شود. در حال حاضر آنچه که در دنیا از ایران یاد می شود این است که ما مردمی بودیم که به میز مذاکره باور داشتیم و به تعهدات خودمات پایبند بودیم و اجرا کردیم اما امریکایی ها این کار را نکردند. بر این اصل نسبت به شرایط قبل از برجام چندین گام جلو هستیم.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر موضع گیری رسمی اتحادیه اروپا و سازمان ملل به برقراری برجام و حفظ منافع دو طرف است، یادآور شد: خانم موگرینی اعلام کرده است که برجام دستاورد همه ما است و از ایران هم خواسته که این دستاورد را حفظ کنند که این امر نشان می دهد تمامی موضع گیری ها تاکنون به نفع ایران بوده است.

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه فضای کنونی بیانگر این است که در حال حاضر توپ در زمین ما است و باید خوب بازی کنیم خاطرنشان کرد: در حال حاضر نیاز به یک هشیاری و رفتار توام با درایت در سطح ملی داریم تا از نکات مثبتی که در برجام با خروج امریکا برای ما فراهم شده استفاده کنیم تا بتوانیم حداکثر بهره را از شرایط موجود ببریم.

وی در ادامه افزود: رسیدن به این شرایط مطلوب بر می گردد به این که چقدر سیاست مدارهای ما قدرت مذاکره دارند و چقدر می توانیم در داخل متحد بمانیم. زیرا در حال حاضر اتحاد داخلی بزرگترین هدف است که برای رسیدن به این مهم موضع گیری های حزبی را باید کنار بگذاریم و در یک صف متحد در مقابل تندروهای دنیا که در راس آنها ترامپ و نتانیاهو هستند بایستیم.

حریری با اشاره به اینکه وضع مجدد تحریم ها قطعا در تغییر شرایط ما تاثیر دارد، گفت: اما نکات مثبتی نیز دارد یعنی این تهدیدها فرصت هایی نیز برای ما ایجاد کرده است. با توجه به اینکه ما در تحریم قبلی نیز شرایط به مراتب بدتری را تجربه کردیم به طوریکه هم زمان تحریم های امریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل را پشت سر گذاشتیم و همچنین در افکار عمومی جهان نیز وجه ما اینگونه بود که تن به هیچ مذاکره ای نمی دهیم، اکنون با توجه به اجماع جهانی در حمایت از برجام باید بپذیریم که وضعیت بسیار بهتری داریم.

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین عنوان کرد: چین یکی از بزرگ ترین شرکای تجاری ایران به شمار می رود که در کنار تمام تهدیدها و فرصت‌ها، ارتباط و تعاملات اقتصادی میان دو کشور طی سال های اخیر روند رو به رشد را طی کرده است. ما قبل از پیدا شدن مباحث هسته ای از دهه 70 بعد از جنگ مبادلات اقتصادی مان را با چین را شروع کردیم  واین مسیر را با یک شیب صعودی متعادل پیش برده ایم تا جایی که حجم مبادلات از حدود کمتر از یک میلیارد دلار شروع شده و رکورد 51 میلیارد دلار را در سال مبادله در زمانی که نفت بالای 100 دلار بود، گذرانده ایم.

وی افزود: هم اکنون 35 میلیارد دلار در زمینه فاینانس با چین قرارداد داریم و هشت طرح نیز از این محل در ایران در دست اجرا است. با وجود اینکه همکاری های فاینانس روند کندی دارد اما رو به جلو بوده و انتظار همکاری های بیشتر نیز در این بخش داریم. این نشان می دهد که قبل از تحریم، در جریان تحریم و بعد از برجام و حتی امروز که برجام با کناره گیری امریکا مواجه شده، هیچ خللی در روند مناسبات تجاری با چین پیش نیامده و همیشه با یک شیب منطقی و ملایم این رابطه ادامه داشته تا جایی که در همه شرایط بدون فشار بین المللی، تحت فشارهای تحریمی وحتی شرایط بعد از برجام روابط اقتصادی دو کشور بسیار خوب و متعادل رشد کرده است.

به گفته وی روابط ایران و چین از نظر اقتصادی در سال 2017 در مسیر تعالی و روبه جلو بود و از نظر سیاسی، فرهنگی و امنیتی نیز پیشرفت های قابل توجهی کسب کرده است. به واقع ایران،دهمین کشوری محسوب می شود که مبادلات و تعاملات تجاری آن با کشور مذکور، مازاد تجاری دارد. صادرات چین به ایران از ژانویه تا ژوئن2017 ،با افزایش 23 درصدی(در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال قبل که با افزایش 31 درصدی حدود 18میلیارد دلار برآورد شده است )همراه بوده و همه این اعداد و ارقام نشان می دهد که  ضریب تعاملات و مراودات تجاری میان این دو کشور از دیرباز تا کنون، در حوزه تجاری و اقتصادی رو به رشد بوده است.

حریری با بیان اینکه بدون تردید،چین یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان از حیث سیاسی،اقتصادی و نظامی به شمار می رود و در صورت اتخاذ تدابیر هوشمندانه می توان از این ظرفیت ویژه و عظیم در راستای تامین منافع ملی و کلان کشور بهره گیری کرد، خاطر نشان کرد: در حال حاضر هیچ شواهدی دال بر تیره شدن روابط ایران و چین با تغییر موضع دولت امریکا در برجام وجود ندارد و برخلاف آن انتظار می رود که بخشی از بازار و شرکت های خارجی که با توجه به تحریم های احتمالی دولت امریکا از ادامه همکاری با ایران منصرف شوند را، شرکت های چینی پوشش دهند زیرا رابطه اقتصادی تعریف شده بین دو کشور بر دو اقتصاد مکمل تعریف شده است.

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین با اشاره به اینکه فراموش نشود که چین تنها با ما نیست که شریک اول تجاری است، در واقع  در منطقه ما سومین شریک تجاری چین هستیم و عربستان و امارات شریک های اول و دوم هستند، گفت: نوع اقتصادی های منطقه خاورمیان بر پایه نفت است با نوع اقتصاد چین دو اقتصاد مکمل را تشکیل می دهند که می توانند در کنار یکدیگر تعاملات خوبی داشته باشند.

وی افزود : نقش تعاملات تجاری میان دو کشور در رفتارهای سیاسی فی مابین آنها غیر قابل انکار است و این قاعده در خصوص ایران و چین نیز مصداق دارد. در سالیان گذشته،غرب با محوریت ایالات متحده، تحریم های شدیدی را علیه ایران وضع کرد که به هر ترتیب در تنگناهای آن دوران، بسیاری از کالاهای مورد نیاز ایران از کشور چین تامین می شد. در این زمینه مقرر شده است که حجم تجارت ایران و چین تا پایان برنامه ششم، هر سال، ١٥ تا ٢٠ درصد افزایش پیدا کند و تا پایان سال ۲۰۱۸ حجم مبادلات به مرز ۶۰ میلیارد دلار برسد.