سایت Market Watch در گزارشی نوشت اقدامات دونالد ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه واردات آلومینیوم و فولاد و موضع خصمانه تجاری او نسبت به چین، نگرانی‌هایی در مورد وقوع جنگ تجاری و آینده سازمان تجارت جهانی برانگیخته است. البته باید گفت ظهور چین، مدت‌ها پیش از آنکه کسی مثل ترامپ روی کار بیاید، از اعتبار سازمان تجارت جهانی کاسته بود.

«موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت» (GATT) که بعدا به سازمان تجارت جهانی (WTO) تغییر یافت، بعد از جنگ جهانی دوم تشکیل شد تا امکان تجارت آزادتر را بین اقتصادهای غربی مبتنی بر بازار فراهم کند و اقتصادهای در حال توسعه را به ایجاد اصلاحات در راستای تجارت آزاد تشویق کند.

تعداد اعضای این سازمان به 164 کشور رسید و طی هشت دور مذاکرات چندجانبه تعرفه‌های تجاری کاهش چشمگیری یافت و سهمیه وارداتی برای محصولات غیرکشاورزی حذف شد. سپس قوانینی اعمال شد که سیاست‌های داخلی را مثل استاندارد محصول، قوانین سلامت و بهداشت، تهیه و تدارک دولتی، مالیات و یارانه که ممکن بود علیه واردات تبعیض ایجاد کنند، دربرمی‌گرفت.

عضویت در WTO در طول زمان کشورهای دیگر را هم شامل شد. مثلا عربستان سعودی که یک کشور پادشاهی غیردموکراتیک است و اقتصاد مبتنی بر بازار ندارد و اقتصادش وابسته به نفت است، در سال 2005 به این سازمان پیوست. شرط پیوستن کشورهایی همچون عربستان این بود که اصلاحات انجام دهند.

چین در سال 2002 به WTO پیوست، اما نمی‌توان گفت اقدامی در جهت آزادی اقتصادی انجام داده است. دولت پکن نقش بنگاه‌های دولتی را توسعه داده، نفوذ دولت را بر شرکت‌های خصوصی و شرکت‌های تابعه خارجی بیشتر کرده و آنها را وادار می‌کند سرمایه‌گذاری‌های مشترک با شرکت‌های دولتی تشکیل دهند.

کاپیتالیسم دولتی چین، مزیت‌های ناعادلانه‌ای ایجاد می‌کند و باعث کسری تجاری و از بین رفتن مشاغل در کشورهای دیگر می‌شود. همچنین ترکیبی که چین از شرکت‌های دولتی و بنگاه‌های خصوصی تحت حمایت خود ایجاد کرده، باعث شده قوانین WTO را دور بزند.

بنابراین، وقت آن رسیده که بفهمیم چین یک اقتصاد مبتنی بر بازار نیست و به این زودی هم قرار نیست بشود. قوانین WTO را هم نمی‌توان بازنویسی کرد. از آنجایی که پیشرفت مذاکرات بین‌المللی بسیار کند است، باید اقدامات دیگری در دستور کار قرار بگیرد.

پیشنهاد Market Watch این است که آمریکا می‌تواند به جای اعمال تعرفه، واردات کالاهی چینی را ملزم به دریافت مجوزهای خاصی کند. شرکت‌هایی که می‌خواهند آیتم‌هایی را از چین خریداری کنند، می‌توانند از طریق یک فضای بازار آنلاین مثل eBay بیشترین قیمت پیشنهادی را مطرح کنند.

پیاده کردن چنین سیستمی چند سال زمان می‌برد و می‌تواند اروپایی‌ها را به چالش بکشد. همچنین بحران‌هایی برای سیاست‌گذاران در پکن و WTO ایجاد می‌کند، اما ظاهرا بهترین راهی است که روابط چین و آمریکا را سروسامان می‌دهد و WTO را هم اصلاح می‌کند.