مدتی می شود که شاهد یک تغییر رویه محسوس در بازار ارز هستیم. روندی که در آن نرخ ارزهای مهم از جمله دلار، یورو، پوند و ... پیوسته کانال‌های جدید قیمتی را فتح کرده و به رغم خواست مقامات بانک مرکزی، یک رشد تصاعدی پیوسته را تجربه می‌کند. این رویه که قیمت دلار را از 3700 تومان در بهار امسال به بیش از 4600 تومان در نخستین روز بهمن‌ماه 96 رسانده به دلیل مجموعه‌ای وقایع و اتفاقات اینروزها روندی بسیار سریع را به خود گرفته است.

حسین سلیمی، نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با اگزیم نیوز درباره دلایل افزایش نرخ ارز در این روزها و اثرات آن بر فضای اقتصادی کشور گفت: اولین علت آن را می توان به صندوق های قرض الحسنه نسبت داد که پس از مدت ها تعیین تکلیف شدند و به پرداخت رقم 10 تا 12 هزار میلیارد تومانی افراد پرداختند.

وی ادامه داد: هجوم ناگهانی این سرمایه به سمت بازارهایی مانند بازار ارز و طلا موجب تورم و حبابی‌شدن این بازارها شده است؛ چرا که صنایع رونق نداشته و بورس هم از جذابیت چندانی برخوردار نیست موجب شد مبلغ پرداخت شده به سمت بازار سکه و دلار پیش رود.

 نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران افزود: از آنجایی که نقدینگی افزایش یافته است و سرمایه گذاران نیز درصدد حفظ ارزش دارایی خود هستند به سوی بهترین گزینه یعنی خرید ارز روی می آورند.

به گفته وی مردم درجهت حفظ و افزایش درآمد خود خرید و فروش ارز را بهترین گزینه می پندارند و به همین دلیل است که در ماه های گذشته شاهد افزایش نرخ دلار بوده ایم. به عبارت دیگر آمار حاکی از آن است که در سال جاری تا بهمن ماه حدود 53 هزار میلیارد تومان سکه خرید و فروش شده است که این آمار در سال های اخیر بی سابقه بوده است.

سلیمی با اشاره به اینکه نقدینگی زمانی آسیب زا است که به جای تولید به سمت دلالی هدایت شود، گفت: نظام بانکی در ایران واسطه گری می کند و میان نقدینگی که در جامعه وجود دارد با نقدینگی که شرکت ها و بنگاه های تولیدی نیاز دارند، ارتباط برقرار می کند به این معنی که پول های جاری در جامعه و حساب های بانکی را در اختیار شرکت ها قرار می دهد. بنابراین وقتی نقدینگی در جامعه زیاد است و شرکت ها از کمبود نقدینگی گلایه دارند به این معنی است که پول های موجود در جامعه به جای اینکه به سمت سرمایه گذاری و تولید هدایت شود، به سمت خرید و فروش و دلالی می رود.

وی تصریح کرد: از دیگر عواملی که موجب بی ثباتی بازار ارز شد می توان به حذف ارز مبادله ای برخی کالاها اشاره کرد. به بیان دیگر چندی پیش وزارت صنعت اختصاص ارز مبادله‌ای به برخی کالاها حذف کرد تقاضای خرید ارز ازاد افزایش پیدا کرد. بنابراین افزایش تقاضای خرید ارز موجب افزایش قیمت آن و نابه سامانی بازار شد. البته به موازات این افزایش قیمت در بازار آزاد، نرخ دلار مبادله‌ای هم از سوی بانک مرکزی رو به افزایش است و همین امر سبب شده تا انتظارات نسبت به افزایش نرخ هم با شدت بیشتری تدوام یابد.

نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه عدم ثبات بازار ارز ناشی از رفتارهای سوداگرانه است، گفت:طی روزهای اخیر دلالان با احتیاط بسیار زیاد دلار را خرید و فروش می‌کنند و برخی از آنها تنها تمایل به خرید دلار دارند تا فروش آن. حتی در این میان برخی صرافان با احتیاط ارز را خرید و فروش می‌کنند و به یک ذخیره‌سازی آهسته و پیوسته دلار روی آورده اند تا در ایام خاص پیش رو، آن را گرانتر بفروشند.

وی ادامه داد: بر همین اساس است که دولت باید زمینه ساز تغییر در شیوه مدیریت بازار ارز شود و شرایط را به گونه ای پیش برد که اجازه فعالیت سوداگرایانه در بازار را ندهد و به خصوص در ایامی که پیش رو است و تقاضا برای ارز بالا می رود، عده ای سوداگر زمینه ساز افزایش قیمت در بازار نشوند.

سلیمی اضافه کرد: در این میان حتی وعده وعیدها و پیش بینی های مقامات نیز صحیح عمل نمی کند، به عنوان مثال سیاست گذاران امروز نوید ثبات نرخ ارز را می دهند در صورتیکه فردا عکس این اتفاق را در بازار شاهد هستیم و به یکباره نرخ ارز جهش چندانی پیدا می کند.

به گفته وی ما حدود دو سال ثبات ارزی داشتیم و نرخ ارز مسیر متعادلی را طی می کرد یعنی ارز مبادله ای 2600 تومان بود و ارز آزاد 3500 تومان. اما رفته رفته این امر دستخوش تغییرات فراوانی شد.

نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه ترامپ می‌خواهد ثبات اقتصاد ایران را برهم بزند، گفت: عامل دیگری که به شدت می‌تواند روی افزایش قیمت ارز تاثیر بگذارد سخنان دونالد ترامپ است که برای 3 ماه آینده اعلام کرده دیگر حاضر به تایید برجام با همین شرایط نیست و از ایران برای ادامه این پیمان درخواست مذاکره کرده است. به بیان دیگر ترامپ پس از برجام تلاش‌های زیادی کرد تا آثار آن را برای ایران کم‌رنگ کند و بیشتر این تلاش‌ها هم روی این محور سازماندهی شده بود که کانال‌های انتقال ارز را در نظام پولی بین‌المللی مسدود کند. بنابراین عدم اطمینان جدی روی فضای اقتصادی ایران شکل گرفته است.

سلیمی درباره نقش بانک مرکزی در کنترل وضعیت فعلی بازار ارز مطرح کرد: بانک مرکزی در مواقعی به بازار ورود می‌کند و به بازار ارز تزریق می‌کند و تا حدی هم جلوی افزایش قیمت را می‌گیرد. شاید بتوان تا یکی دو روز این کار را انجام داد و چند میلیون دلار ارز وارد بازار کرد ولی بعد که بانک مرکزی با کمبود ارز مواجه می‌شود نمی‌تواند این روند را ادامه دهد و مشاهده می‌کنیم که وقتی این اتفاق می‌افتد و بانک مرکزی ورود نمی‌کند قیمت بالا می‌رود.

وی افزود: در این راستا بانک مرکزی همانند سال های گذشته باید به صنایعی که نیازمند واردات هستند و کالاهای خود را از این طریق تامین می کنند ارز مبادله ای اختصاص دهد تا تقاضای ارز آزاد کاهش پیدا کند.

نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در خصوص رشد نرخ ارز گفت: فکر نمی کنم بازار ثبات پیدا کند چرا که تقاضا در بازار وجود دارد و بلاتکلیفی در شاخص های اقتصادی از جمله بودجه وجود دارد. بنابراین لازم است مقامات دولت و مسئولان بانک مرکزی با حل مسائلی اینچنینی، سایه ابهام و عدم اطمینان را از فراز اقتصاد بردارند.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد چارچوبی که از ابتدای سال به افزایش قیمت ارز منجر شده یک چارچوب و پنجره بلندمدت است و به زودی سطح تاثیرگذاری آن کاهش پیدا نمی‌کند به همین دلیل پیش‌بینی من این است که قیمت ارز و مخصوصا دلار باز هم افزایش پیدا کند و در همین راستا نیز باید شاهد افزایش تورم باشیم.