هفته گذشته در لایحه بودجه سال ۹۷، عوارض خروج از کشور حدود سه برابر شده و ۲۲۰ هزار تومان تعیین شد، این در حالی است که اکنون این عوارض رقم 75 هزار تومان است. بر این اساس در سفر دوم به خارج از کشور 50 درصد این مبلغ بیشتر شده و به 330 هزار تومان می رسد و برای بار سوم و سفرهای بیشتر نیز این مبلغ به 440 هزار تومان افزایش می یابد که این موضوع واکنش بسیاری از مردم و مسئولین را در پی داشت.

در پی افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور و رسیدن آن به ۴۴۰ هزار تومان در لایحه بودجه ۱۳۹۷، انتقاداتی از سوی مردم و فعالان اقتصادی مطرح شد که نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران در این رابطه معتقد است افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور تبعات منفی در پی دارد و این تصمیم صرفا برای افزایش درآمدهای دولت گرفته شده است.

محمد نجفی عرب در این خصوص ادامه داد: اتاق بازرگانی با این تصمیم دولت مخالف هستند و آنرا به نفع اقتصاد کشور نمی‌داند. افزایش ناگهانی عوارض شامل چند گروه می‌شود؛ یک گروه، افرادی هستند که به سفرهای تفریحی می‌روند. گروه دوم، تاجران و بازرگانانی هستند که برای صادرات، ارتباط گیری یا انجام امور خدماتی از کشور خارج می شوند که این افراد سالیانه بین یک و نیم تا دو میلیون نفر را تشکیل می دهند.

وی افزود: به عبارت ساده تر تعداد مسافران ایرانی که در طول سال برای سفرهای زیارتی، تحصیلی، کاری و تفریحی از فرودگاه امام خارج می‌شوند بخش کمی از آنها مسافران تفریحی هستند و دولت نباید فقط صرفا این نگاه را داشته باشند که این افراد برای تفریح می‌روند. بنابراین اما آمار دقیقی وجود ندارد که گفته شود چه میزان از این سفرها سفرهای تفریحی است. لذا موضوعی که مهم است نوع سفر است. دولت باید این موضوع را مد نظر داشته باشد که تمام سفرهای ما گردشگری نیست.

نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران اضافه کرد: اشکال این سیاست آن است که مسئولین فکر می کنند بخش عمده ای از مسافران توریست ها هستند در صورتیکه بخش عمده ای از آن ها را تجار و بازرگانان تشکیل می دهند. برای فعالان اقتصادی اجرای این سیاست هزینه اضافی است. ضمن اینکه این درآمد چندان کارایی ندارد. دولت اگر به دنبال کسب درآمد است باید راهکارهای دیگری پیدا کند.

نجفی عرب با تاکید به اینکه سیاست دولت برای افزایش عوارض خروج از کشور، سیاست درستی نیست، ادامه داد: افزایش عوارض خروج از کشور قطعا بر روی سفرهای مردم تاثیرگذار است اما موجب کاهش محسوس سفرهای خارجی نمی‌شود. این اقدام بر تعداد مسافران حرفه‌ ای و مسافرانی که مجبور به سفر هستند تاثیر چندانی ندارد.

به گفته وی  موافقان این طرح می‌گویند آنهایی که آنتالیا می‌روند، آنجا خرج می‌کنند این عوارض را نیز بپردازند مگر چند درصد مسافران ما آنتالیایی هستند؟ از سوی دیگر مسافری که قصد سفر به آنتالیا را دارد به خاطر 200 هزار تومان افزایش نرخ عوارض، سفر خارجی را رها نمی‌کند که در داخل به گردش برود.

نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: تقریبا در هیچ یک از کشورهای دنیا چنین عوارضی وضع و اعمال نمی‌شود و آنها بحث‌هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده را جزئی کرده و در تمام خدمات ارائه شده به مسافر در بخش‌های مختلف اعمال می‌کنند. اما اینکه به‌طور خاص ناگهان نرخ عوارض خروج از کشور با این رقم بالا وضع شود، غیرمنتظره و نادر است.

نجفی عرب افزود: دولت برای جبران کسری بودجه خود راهکارهای مختلفی دارد. یکی از این راهکارها آن است که دولت نرخ حامل‌های انرژی را منطقی و واقعی کند. در تمام دنیا بنزین زیر یک دلار نیست این ارزانی سبب شده که سالانه مقادیر هنگفتی قاچاق گازوئیل و بنزین داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه دولت به جای چند برابر کردن عوارض خروج از کشور بهتر است با قاچاق کالا برخورد جدی کند، اضافه کرد: مقوله دیگری که دولت می تواند به راحتی در آن نظارت داشته باشد قاچاق است. حجم ورودی قاچاق سالیانه 13 تا 20 میلیارد دلار است که دولت را از دریافت حقوق گمرکی محروم می‌کند. ضمن این که به اقتصاد و تولید کشور ضربه زده و سبب اخلال در بازار می‌شود. اگر دولت بتواند از ورود قاچاق کالا جلوگیری کند قطعا توانسته میزاد درآمدزایی خود را افزایش دهد.

به گفته نجفی عرب ورود کالای قاچاق به کشور موجب تعطیلی و ورشکستگی واحدهای تولیدی زیادی در کشور شده است. بنابراین زمانی که واحدهای تولیدی درآمدی نداشته باشند  برای پرداخت مالیات با مشکل مواجه خواهند شد و بدین ترتیب دولت مالیات کمتری دریافت می کند.

وی اضافه کرد: در قانون پنجم توسعه بنا بود حجم دولت هر سال 10 درصد کاهش پیدا کند در صورتیکه خلاف این امر به اثبات رسیده و روز به روز به حجم دولت اضافه می شود لذا این امر بر هزینه های دولت نیز می افزاید. بنابراین همین مقوله موجب می شود فضای کسب وکار با مشکلات عدیده ای مواجه شود.

نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه نمی توان با افزایش عوارض خروج از کشور انتظار داشت مسافران سفر داخلی را ترجیح دهند، گفت: اظهار نظرهایی مبنی بر اینکه مسافران خروجی چون عوارض گران شده، به سفر داخلی خواهند رفت و سفرهای داخلی رونق پیدا می‌کند، از پایه بی اساس و منطقی نیست. مسافری که برای تفریح عازم خارج کشور باشد افزایش 200هزارتومانی عوارض نمی تواند مانع خروج وی شود. بنابراین معتقدم چنین سیاست هایی نتوانسته مانع از سفر خارجی ایرانیان شود.

وی ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت که هزینه های سفر گردشگری در داخل کشور بسیار بالاست به طور مثال یک سفر به کیش میانگین حدودا دو میلیون تومان خرج دارد و با همان پول می توان به کشورهای همسایه مثل ترکیه سفر کرد لذا مردم این راه را انتخاب می کنند. دولت نباید با اهرم های فشار این ضعف را بپوشاند و به این بحران دامن بزند.

به گفته وی مجموعه زیرساخت ها، صنعت هتلداری، حمل و نقل و فرودگاهی درست نبوده و نیاز به اصلاح دارد که باید به آن توجه شود یعنی در ابتدا باید سخت افزار درست شود تا بتوان نرم افزار را بر روی آن پیاده کرد.در حال حاضر عوارض خروج از کشور افزایش پیدا کرده است اما خدمات فرودگاهی اصلا تغییری نکرده است. دولت ابتدا باید این مشکلات را رفع کند سپس انتظار جذب گردشگر و رونق گردشگری داخلی را داشته باشد.

نجفی عرب در خصوص خروج ارز توسط مسافران گفت: به دلیل وجود مشکلات و مواردی که ذکر شد در حال حاضر تراز گردشگری در کشور ما به شدت منفی است و به جای اینکه دربخش گردشگری ارز به کشور وارد کنیم ارز از کشور خارج کرده ایم. اما راهکار اصلی برای مبارزه با افزایش خروج از کشور این است که دولت با قاچاق مبارزه کند نه اینکه عوارض خروج را سه برابر افزایش دهد.

وی در پایان در خصوص تنبیه پولدارها توسط دولت نیز گفت: بنابراین اگر دولت میخواهد از این طریق پولدارها را مجازات کند، روش درستی نیست و راه را اشتباه می رود. دولت به‌جاي اتخاذ تدابیری براي افزايش آمار ورود گردشگران به كشور به دنبال سنگ‌اندازي بر سر راه گردشگران است تا از این طریق آمار خروج از كشور را کاهش دهد اما نكته‌اي كه آن را فراموش كرده اين است كه رونق گردشگري از كاهش سفر به‌دست نمي‌آيد و سه برابر کردن خروج از کشور صنعت گردشگری را نابود می کند.