کشورهای یکی پس از دیگری سعی می کنند بازار هدف جدید و بهتری پیدا کنند. بعضی ها شهر صنعتی می سازند و بعضی تسهیلات بلندمدت برای ایجاد آن می دهند. اما در این میان، ایران چه اقدامی برای به دست آوردن بازارهای هدف انجام می دهد؟ چین با پروژه یک کمربند و یک جاده خود، شهرهای صنعتی در کشورهای در امتداد مسیر می سازد و می خواهد جاده اش، شاهراه ارتباطی جهان باشد. محمد اتابک، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و رئیس انجمن کارفرمایان صنعت سیمان کشور  مسایل و مشکلات ایران در به دست آوردن بازارهای هدف را بازگو کرد. 

کشورهای منطقه در حال ساخت شهرهای صنعتی جدید و به دست آوردن بازارهای جدید هستند. عمان با مشارکت چینی ها شهر جدید صنعتی می سازد. ایران چقدر می تواند شهر صنعتی بسازد یا از این بازارهای جدید استفاده کند؟

با فروکش کردن التهابات منطقه، شرکت های خارجی برای به دست آوردن بازارهای کشورهای سوریه و عراق شروع به فعالیت کرده اند. این واقعی است که در سطح بین المللی کاملا مشهود است. آنها با تسهیلاتی وارد می شوند که این تسهیلات جذاب هایی برای بازار ایجاد می کند. به طور مثال عربستان سعودی با وام های درازمدت در منطقه عراق و کشورهای دیگر وارد شده است. سهولت نقل و انتقال پول برای آن کشورها و دیپلماسی اقتصادی که دارند باعث می شود که آنها دست برتر را در بحث صادرات داشته باشند. این واقعیتی است که وجود دارد. کشور عمان هم کشوری است که در میانه این شرایط حداکثر منافع ملی خود را تامین می کند. عمان در بسیاری از بخش ها که با ایران قرارهایی بسته، عمل نکرده و مشخص است که به خصوص در صنایع سیمان تصمیم گیری آنها تحت تاثیری یکسری دیپلماسی های دیگر قرار گرفته که این دیپلماسی ها عمدتا به دنبال این هستند که ایران در آن مناطق نقوذ تجاری نداشته باشد.

این مشکل چگونه حل می شود؟

این شرایط وجود دارد و به نظر من اتفاقی که باید در دولت ساماندهی شود، بحث اصلی ساماندهی دیپلماسی اقتصادی کشور است. اینکه بتوانید یک مرتبه در یکسری بازارها ورود پیدا کنید به دیپلماسی اقتصادی قوی نیاز دارد. دولت تلاش می کند تا این اتفاق بیفتد، اما اینکه تا امروز موفق بوده یا نه، به نظر من خیلی موفق نبوده است، اما تلاش های زیادی کرده است.

این ماجرا در بحث سیمان چطور پیش می رود؟

 در بحث خاص سیمان، در منطقه ای که قرار داریم، مازاد سیمان وجود دارد. اما در بعضی نقاط از این منطقه مثل خاورمیانه کسری سیمان و بازار مصرف پرقدرت وجود دارد. مهم این است که ایران بتواند به این بازار مصرف دسترسی پیدا کند. شرایط صنعت سیمان کشور این ارجحیت را می دهد که در این مناطق حضور پیدا کند. چه از لحاظ کیفی و چه از لحاظ قابلیت تولید و کمی. اما این کشورها به هردلیلی است مایل نبودند سیمان ایران را به قیمت بخرند. چرا که با توجه به تسهیلات مالی که دیگر کشورهای فراهم کننده سیمان برایشان قایل می شوند ترجیح می دهند از آن استفاده کنند. این مساله به خصوص در عراق و عمان دیده می شود. به نظر من بخش دیگری هم مطرح است که باید به عنوان نقطه ضعف تولیدکننده ها مطرح کرد. ایران می تواند میزانی بالایی سیمان صادر کند. اگر بتوانیم این شرایط را برای خودمان سازماندهی کنیم، آسیبی به تولید داخل کشورهای متقاضی نزنیم، قطعا می توانیم حداکثر ظرفیتمان را صادر کنیم. اما متاسفانه رقابت منفی بین تولیدکنندگان ایرانی و نبود یک زیرساخت محکم برای این صادرات باعث می شود که ما همیشه قیمت ها را پایین آوریم. به این ترتیب بعضی مواقع کشورهای هدف از نظر حفظ صنایع خودشان دچار اجبار می شوند که سیمان ایران را به این قیمت پایین وارد نکنند.

یکی از مسایلی که سیمان همیشه با آن مواجه بوده، بحث حمل و نقل است. حمل و نقل چقدر در صادرات سیمان ایران دخیل است؟

حمل و نقل زمینی، گران ترین نوع حمل و نقل دنیاست. بیش از 75 درصد حمل و نقل سیمان در دنیا از طریق آب صورت می گیرد. شرایط کشتی و بنادر ایران طوری است که به سختی سیمان را از طریق آب صادر می کنیم، از آن طرف هم مبلغی که برای حمل و نقل زمینی می پردازیم در بسیاری از مواقع از قیمت خود سیمان گران تر می شود. مجموع این موارد باعث می شود که در این مسایل توفیق چندانی نداشته باشیم. اما این موارد هم به دولت، هم تولیدکننده و هم به زیرساخت ها مربوط می شود. این واقعیتی است که امروز وجود دارد، اگر دولت بتواند این اقدام را ساماندهی کند قطعا می تواند از بقیه هم انتظار داشته باشد که مانند خودش به تعهداتشان عمل کنند؛ اما هنوز جلودار دولت است.

منبع: اتاق تهران