سامانه جامع گمرکی (پنجره واحد تجارت فرامرزی) پانزدهم مهرماه 93 رونمایی شد تا ضمن شفاف سازی تبادل اطلاعات بین دستگاه های مرتبط با حوزه واردات و صادرات کالا با گمرک، شرایط را برای افرادی که تجارت قانونی و سالم می کنند، آسان تر و عرصه را برای متخلفان و قاچاقچیان تنگ تر کند.
درباره دستاوردهای اجرای این سامانه در گمرک، «فرود عسگری» معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: تا پیش از اجرای سامانه جامع گمرکی، همه فرآیندها اعم از بررسی کارشناسی، اخذ مجوز و نظارت ها به شکل فیزیکی به شکل سنتی انجام می شد که این رویه نه تنها سرعت کار را کاهش داده بود، بلکه بر هزینه های گمرکی و تجاری کشور افزوده بود.
وی با بیان اینکه پیش از این میانگین توقف کالای وارداتی در گمرکات 26 روز و کالای صادراتی هفت روز بود، گفت: در نیمه دوم سال 1392 اجرای گمرک الکترونیک با اولویت واردات که از پیچیدگی های بیشتری برخوردار است، در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفت که در نتیجه آن انقلابی در این عرصه روی داد.
عسگری با بیان اینکه یکی از دستاوردهای اجرای این سامانه، بی نیاز شدن به مراجعه حضوری صاحبان کالا و نمایندگان آنها به گمرکات سراسر کشور بود، گفت: اکنون تجار می توانند از هر نقطه، فرآیند رسیدگی به کالای خود را رصد کنند.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران تاکید کرد: حدود 24 سازمان در فرآیند صدور مجوز برای واردات کالا دخیل هستند و یکی از نقاط عطف سامانه جامع گمرکی این بود که همه در قالب پنجره واحد تجارت فرامرزی گرد هم آمدند و صدور مجوز همه آنها الکترونیکی شد.
وی گفت: امروز می توان به طور دقیق اعلام کرد که صدور مجوز و اخذ نظر کارشناسی دستگاه های اجرایی برای ورود یک کالا به کشور چه مدت زمانی در چه سازمانی زمان می برد و یا فرآیند کار در کدام دستگاه متوقف شده است.
عسگری ادامه داد: یکی از معایب شیوه سنتی این بود که نظرات صاحب کالا در فرآیندهای گمرکی ثبت نمی شد، اما در سامانه جدید تجار امکان گفت و گوی مجازی یافته اند و حتی می توان محتوای گفت و گوی خود با گمرک را برای پیگیری به تمام مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی ارائه کنند.

شفافیت در مصارف ارزی کشور

معاون گمرک ایران از شفافیت در مصارف ارزی کشور به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای سامانه جامع گمرکی نام برد و گفت: با ارتباطی که بین گمرک ، بانک مرکزی و شبکه بانکی ایجاد شده، می توان منشاء ارز را شناسایی کرد.
عسگری تاکید کرد: در این فرآیند کالاهای وارده از محل اعتبار اسنادی و .... علاوه بر مشخص شدن محل تامین ارز، این امکان وجود دارد که ارزهایی که سایر منابع تامین شده اند، شناسایی شود که اطلاعات آن به بانک مرکزی ارسال می شود تا مصارف ارزی کشور برای مدیریت بهتر مشخص باشد.
وی گفت: امروز یک بانک اطلاعاتی بزرگ از تجار ایرانی، میزان واردات و صادرات در اختیار داریم که می توان هر نوع اطلاعاتی را به سرعت از آن استخراج کرد و به طور هوشمند مدیریت ریسک را انجام داد.
به گفته عسگری، امروز اطلاعات 20 قلم از کالاهای عمده وارداتی، صادراتی و ترانزیتی به شکل برخط در دسترس مردم است و می توان مشخص کرد چه کالایی از چه کشوری و به چه میزانی به کشور وارد شده است.

کاهش فساد در امور گمرکی

معاون گمرک ایران افزود: یکی دیگر از دستاوردهای الکترونیکی شدن فرآیندهای گمرکی، کاهش فساد بود زیرا دیگر صاحب کالا نمی داند چه کارشناسی مسئول رسیدگی به پرونده اوست؛ امروز کارشناسان به طور سیستمی برای رسیدگی به پرونده ها انتخاب می شوند که نتیجه آن جلوگیری از رو به رو شدن ذی نفع و کارشناس گمرک است.
عسگری ادامه داد: ممکن است پرونده اظهارنامه شخصی در گمرک بوشهر باشد اما کارشناسی در بازرگان مسئول رسیدگی به آن شود؛ در نتیجه این کار سطح علمی کارشناسان گمرک نیز ارتقا می یابد زیرا باید تسلط کاملی بر همه مقررات، کنوانسیون ها و بخشنامه ها داشته باشند.
وی ایجاد دروازه مشترک مرزی با برخی کشورها را از دیگر دستاوردهای این سامانه برشمرد و گفت: امروز این دروازه مشترک با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان ایجاد شده اند تا کامیون ها بدون توقف در مرزها عبور و مرور کنند.

الکترونیکی شدن پرداخت ها

معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران با بیان اینکه امروز همه پرداخت های گمرک الکترونیکی شده است، گفت: با این کار فیش های جعلی که قبلا وجود داشت، جمع می شود و فساد کاهش می یابد.
وی یادآور شد: در گذشته برای حسابرسی پس از ترخیص، کارشناسان گمرکی مجبور بودند به بایگانی های متعدد مراجعه کنند و با گمرکات مختلف نامه نگاری کنند، اما اکنون با کمترین هزینه و زمان این کار امکان پذیر شده است.
عسگری توضیح داد: امروز برای اغلب کالاها شناسه ارزش تهیه شده است تا اطلاعات مربوط به هر کالا در آن گردآوری شود که در نتیجه ارزش گذاری کالاها در گمرک دقیق تر شده و به دنبال آن اختلافات با ارباب رجوع نیز کاهش یافته است که امیدواریم به واقعی شدن درآمدهای گمرکی منجر شود.
وی به تخلف برخی واردکنندگان از مجوزهای ثبت سفارش واردات کالا اشاره کرد و گفت: در گذشته برخی افراد پس از دریافت مجوز ثبت سفارش کالا، به دفعات کالا وارد می کردند و معضلی به نام جعل پروانه داشتیم که اکنون این نقیصه برطرف شده است.

تلاش برای استقرار پیش اظهاری در گمرک

معاون گمرک ایران گفت: اکنون در صدد هستیم پیش اظهاری قبل از ورود محموله به گمرک را اجرایی کنیم زیرا گمرک اطلاعاتی چون مانیفست و بارنامه و ثبت سفارش را از نهادهای مربوطه دریافت می کند و می توان شیوه پیش اظهاری را عملیاتی کرد که در نتیجه آن دیگر کالا در گمرک نمی ماند.
وی توضیح داد: این کار بویژه برای واردات کالاهای واسطه ای و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی بسیار راهگشا خواهد بود.

ردیابی محموله های ترانزیتی

معاون گمرک ایران به ردیابی محموله های ترانزیتی برای جلوگیری از انحراف و قاچاق کالا به کشور اشاره کرد و گفت: با اجرای پلمپ هوشمند، مدت توقف و انحراف کامیون های ترانزیتی از مسیر اصلی همه ثبت می شود و در گمرک مقصد رصد و بازبینی می شود تا تخلفی روی نداده باشد.
وی افزود: در زمینه رصد خودروهای ترانزیتی با پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی نیز همکاری تنگانگی وجود دارد و اطلاعات به پلیس ارسال می شود و از این رو ریسک قاچاق در این بخش اغلب به صفر رسیده است.

بهبود شاخص ها در گمرک

عسگری گفت: در نتیجه این اقدام ها، شاخص لجستیک در گمرک در برآوردهای جهانی از 114 به 94 کاهش یافت، عملکرد گمرک 23 پله صعود کرد و رتبه آن در شاخص ادراک فساد 5 رتبه بهبود یافت.
وی تاکید کرد: امروز گمرک به یکی از دستگاه های موفق و محوری دولت در اجرای دولت الکترونیک تبدیل شده و توانسته است رتبه عالی را از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کسب کند.
معاون گمرک، کاهش هزینه ترخیص و خطای انسانی و در مقابل افزایش بازدهی و سرعت کار در گمرک را مهمترین دستاورد اجرای این طرح برشمرد و گفت: بر اساس برآورد بانک جهانی به ازای یک روز رسوب کالا در انبار، یک درصد به ارزش کالا اضافه می شود و بر این اساس گام بزرگی برای کاهش هزینه واردات و نیز پایین آمدن قیمت کالاهای صادراتی و رقابت پذیر شدن آن برداشته شده است.

رشد 61 درصدی درآمدهای گمرکی باوجود کاهش واردات

عسگری دقیق تر شدن عملیات حسابداری و اعمال نرخ های حمایتی دولت در واردات برخی کالاها را دیگر دستاورد پیاده سازی پنجره واحد تجارت فرامرزی در دولت یازدهم برشمرد و گفت: در سال 1392 در مجموع 50 میلیارد دلار واردات داشتیم که 86 هزار میلیارد ریال حقوق گمرکی از آن اخذ شد.
معاون فنی گمرک ایران افزود: در سال 1395 و با وجود اینکه میزان واردات به 44 میلیارد دلار کاهش یافت، درآمد گمرکی 181 هزار میلیارد ریال بود و رشد 61 درصدی را ثبت کرد.
وی افزود: پارسال گمرک توانست در حوزه وصول عوارض برای دستگاه های مختلف 13 هزار میلیارد ریال دریافت کند که نسبت به سال قبل از آن رشد 38 درصدی برخوردار است.
به گفته عسگری، در زمینه مالیات بر ارزش افزوده نیز گمرک پارسال توانست 100 هزار میلیارد ریال اخذ کند که رشد 30 درصدی را نسبت به سال 1394 نشان می دهد.

تسهیلات مراودات تجاری فعالان مجاز اقتصادی

معاون گمرک ایران گفت: امروز سهم فعالان مجاز اقتصادی از مسیر سبز گمرکی از حدود 13 درصد تا پیش از اجرای سامانه جامع به حدود 45 درصد افزایش یافته است که اغلب واحدهای تولیدی و شرکت های دانش بنیان از آن استفاده می کنند.
وی گفت: شاخص های مورد نظر برای شناسایی فعالان مجاز اقتصادی در سامانه جامع گمرکی قرار داده شده و اشخاص می توانند با تکمیل فرم های آن درخواست استفاده از این مسیر را به گمرک بدهند که پس از بررسی ها و در صورت کسب امتیاز لازم، مجوز برای آنها صادر می شود.
عسگری تاکید کرد که اغلب کالاهایی که از مسیر سبز گمرکی وارد کشور می شود، واسطه ای و سرمایه ای مورد استفاده در واحدهای تولیدی هستند تا واردات آنها زمانبر نباشد.
وی ادامه داد: برای کمک به واحدهای تولیدی تصمیماتی نظیر پرداخت اقساطی حقوق گمرکی یا ارائه ضمانت نامه بانکی برای ترخیص ارائه شده است که می تواند در تسهیل امور گمرکی آنها میسر باشد.
معاون گمرک ایران ادامه داد: در حوزه صادرات نیز مقرر شده تا از این پس ارزیابی کالا تنها در یک واحد گمرکی انجام شود و پس از انتخاب گمرک مورد نظر و ارزیابی کالا، دیگر کالای صادراتی در مرز ارزیابی مجدد نمی شود.
معاون گمرک ایران استرداد حقوق ورودی به شکل الکترونیک، صدور مجوز موقت و ساماندهی کالای همراه مسافر را از دیگر پروژه های مرتبط با پنجره واحد تجارت فرامرزی برشمرد که در آینده نزدیک اجرایی می شوند.
عسگری گفت: استقرار پروژه گمرک الکترونیک یکی از محورهای ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی بود که در این زمینه جزو دستگاه های برتر انتخاب شد همچنین گمرک از سوی سازمان برنامه و بودجه جزو سازمان هایی با عملکرد مطلوب ارزیابی شد.
معاون گمرک ایران به استقرار 12 دستگاه ایکس ری کامیونی در گمرکات اشاره کرد و گفت: 19 دستگاه دیگر در دست خرید است.
وی افزود: با تجهیز گمرک به این دستگاه ها 300 تن پیش ساز مخدرهای صنعتی 536 کیلو هروئین و کشف شد که سبب شد مقام نخست را در کشف مخدر از نهادهای بین المللی کسب کنیم.
وی 480 مورد کشف قاچاق انسان که فقط 50 مورد آن مربوط به مرز بازرگان است، را از دیگر دستاورهای استقرار دستگاه های ایکس ری در گمرکات کشور برشمرد.

منبع: ايرنا