ترجمه و تنظیم: فرشته شریفی

هفته گذشته مجلس نمایندگان آمریکا کشورهای ایران، کره شمالی و روسیه را تحریم کرد و این در حالی است که تقریبا در همان زمان روسیه و ایران یادداشت تفاهمی را به ارزش 2.5 میلیارد دلار امضا کردند تا عملیات تولید واگن راه آهن مورد نیاز ایران را آغاز کنند. این معامله بین سازمان توسعه و نوسازی صنعتی ایران (IDRO) و ترانسفورماتور که بزرگترین تامین کننده تجهیزات راه آهن روسیه است، صورت گرفته است. دو طرف سرمایه گذاری مشترک جدیدی را ایجاد خواهند کرد که 80 درصد آن توسط شریک روسی تأمین می شود.
بر این اساس به گزارش اگزیم نیوز به نقل از فوربز ایران در حال حاضر جزو کشورهایی است که می تواند به عنوان یک پتانسیل عظیم زیربنایی مورد سرمایه گذاری قرار گیرد. ایران از دهه های تحریم که بخش عمده ای از زیرساخت های حمل و نقل کشور را دچار چالش کرده به شرایط گذشته خود در قرن بیستم بازگشته است. همین موضوع ایران را وادار به بازسازی کامل شبکه های بزرگراه و راه آهن کرده است. به گزارش فوربز انتظار می رود که ایران تنها در پنج سال آینده 15000 کیلومتر خطوط جدید ریلی را اضافه کند که گسترش سریع این میزان ریل هر ساله به 8 هزار و حتی 10 هزار واگن جدید نیاز دارد.
ارتقاء بخش حمل و نقل بخش مهمی از چشم انداز ایران است تا موقعیت جغرافیایی آن را تبدیل به یک مرکز پر جنب و جوش برای تجارت دریایی اوراسیا کند و به سادگی به راه های مهمی همچون کمربند و جاده چین اتصال یابد. ایران همچنین همراه با روسیه و هند، در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال غربی به دنبال ایجاد یک مسیر تجاری چندجانبه است که می تواند زمان معطلی تجاری را بین شهرهای مختلف در ساحل غربی هند و سن پترزبورگ با ایران به نصف کاهش دهد.
بر اساس این گزارش این توافق برای تولید واگن قطار برای شبکه راه آهن جدید ایران، تصمیمی نیست که آمریکا به راحتی از آن بگذرد با این حال این تصمیم برخلاف تحریم های جدید ایالات متحده گرفته شد و توافق های مربوطه نیز امضا شده است. این اما تمام ماجرا نیست بلکه بخشی از توافقات آتی ایران و روسیه می باشد که نشان می دهد همکاری تهران و مسکو در حال رشد است. اخیرا ایران و روسیه همکاری های اقتصادی و استراتژیک را در زمینه های مختلف از جمله انرژی، توسعه زیرساخت ها و کمک های نظامی پایه ریزی کرده اند. در حوزه سیاسی نیز ارتباطات دو کشور در حال تقویت است. به این ترتیب آنطور که رییس مجلس اعلام کرده ایران روسیه را در هر صنعتی که می خواهد در آن سرمایه گذاری کند در اولویت قرار داده است.

بر اساس این گزارش تجارت بین روسیه و ایران طی دوره سال 2016 دو برابر شده است. فروش تجهیزات نظامی مانند هلیکوپترهای MI-17 و سیستم های مختلف راکتی که بعضی از تجهیزات مورد نیاز ایران است بخش دیگری از همکاری های ایران و روسیه را شکل می دهند. در بخش اقتصادی شرکت های نفت و گاز روسیه نیز به ایران می روند و اخیرا گازپروم قرارداد توسعه میدان نفتی فرزاد را داده است که در حال بررسی است.

تخمین زده می شود که تجارت سالانه دوجانبه بین این دو کشور به زودی به بیش از10  میلیارد دلار می رسد که در سال 2014، 1.68 میلیارد دلار بوده است. کارشناسان اما معتقدند آمریکا قادر نیست شرایط سختی را برای ایران ایجاد کند که دلیل آن نیز برجام و توافقات آن است که به نظر می رسد به رغم آمریکا سایر کشورها به آن پایبند هستند.

ایران یک کشور در حال ظهور است و سرمایه گذاری در آن می تواند فرصت های بکر سودآوری را برای کشورهای خارجی داشته باشد. بر این اساس نمی توان به راحتی ایران را به انزوا کشید. البته ایالات متحده دارای نفوذ زیادی در فعالیت های شرکت های اروپایی در ایران است. اخیرا شرکت نفتی توتال فرانسه قراردادی 5 میلیارد دلاری را برای توسعه یکی از فازهای پارس جنوبی با ایران امضا کرده است که در آن نگرانی از برخورد آمریکا دیده نمی شود. با این حال فوربز معتقد است هراس شرکت های اروپایی در این شرایط راه را برای حضور روسیه فراهم می کند.

در این شرایط تجارت و سرمایه گذاری در کشورهای همسایه، راهی است که کشورها از آن بهره مند می شوند و بر یکدیگر تاثیر می گذارند و می تواند به نقطه قوتی برای ایران و روسیه تبدیل شود. نکته دیگر آن است که احتمالا چین و روسیه دو کشور مهم رقیب برای کشورهای اروپایی هستند.

بررسی ها از تراز تجاری ایران و چین در حدود یک دهه گذشته نشان می دهد که در فاصله سال های اخیر میزان صادرات ایران به این کشور با کاهش روبرو شده و از رقم ۹ میلیارد و ۱۵۹ میلیون دلار در سال ۹۳ به ۸ میلیارد و ۳۷۷ میلیون دلار در سال گذشته رسیده است. در مقابل میزان واردات از چین در همین فاصله از رقم ۱۲ میلیارد و ۵۶۱ میلیون دلار به ۱۰ میلیارد و ۷۵۳ میلیون دلار رسیده که نشان می دهد طی مدت مذکور با افت ۸.۵ درصدی در صادرات و افت ۱۴.۴ درصدی در واردات روبرو شده ایم که دلیل اصلی این تغییرات افت قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی در این مدت بوده است.

در این بین همکاریهای تجاری تهران و پکن در سال گذشته بر اساس آمارها و اسناد موجود گمرک ایران و وزارت بازرگانی چین بالغ بر 66.35 میلیون تن بوده و چنانچه بخواهیم رقم تجارت متقابل را با سالهای قبل چه به لحاظ ارزشی و چه به لحاظ حجمی مقایسه کنیم، شاهد رشد و افزایش حجم مبادلات خواهیم بود. کارشناسان معتقدند گستره همکاریهای دو کشور در این مدت به قدری قابل توجه بود که چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت ایران در سال 2016 میلادی لقب گرفت و در این سال 63.1 درصد از کل صادرات ایران به چین را نفت تشکیل داده است.