مریم خورشیدی-یکی از مهمترین کالاهای مبادلاتی ایران در بازارهای جهانی فرش دستباف است که علاوه بر نمایش هویت هنری ایران و ایرانی، سهم زیادی از درآمدهای ارزی حوزه صادرات غیر نفتی را به خود اختصاص داده است. فراز و نشیب های سیاسی ده سال اخیر صادرات فرش کشور را تحت الشعاع قرار داده است اما مشکلات و موانع توسعه صادرات فرش ایرانی داستان دیگری را روایت می کند.

  رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف ایرانی در گفتگو با پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز سهم ناچیزی از مشکلات حوزه صادرات را مرتبط به تحریمها دانست و گفت:  ما از سال 74 شاهد کاهش صادرات فرش بودیم و علت اصلی آن نیز قوانین خلق الساعه در داخل بود.

کریمی افزود: در سالی که گذشت ما کمتر از 300 میلیون دلار صادرات فرش داشتیم حال آنکه این حوزه ظرفیت یک میلیارد و هفتصد و چهل و دو میلیون دلاری داشته است و  عمدتا دلیل این افت پیش از آنکه عاملی خارجی چون تحریم باشد به مقررات بد و سوء مدیریت بر می گردد.

وی گشایشها پس از اجرای برجام را تنها در مورد صادرات فرش به امریکا موثر دانست و گفت: لازم به ذکر است که در مدت ممنوعیت صادرات فرش به آمریکا رقبا جای ایران را گرفته بودند و بازگشت به این بازار کار راحتی نبود. علاوه بر این توسعه صنعت کفپوش و زیر انداز باعث افزایش تنوع محصول در آمریکا شده است که چالش برزگی برای کالایی چون فرش است.

کریمی به دقت رقبا در بررسی بازارهای هدف به لحاظ دکوراسیون اشاره کرد و گفت: در زمانی که ما از بازار آمریکا دور بودیم رقبا بازاریابی خود را توسعه دادند و قراردادهای خوبی بستند. امروزه مساله سلیقه بازار و بازاریابی نقش مهمی در میزان سهم ما از بازار های هدف دارد.

وی مشکل اجازه بازگشت فرشهای مرجوعی را یکی از موانع خودساخته داخلی در مسیر صادرات فرش عنوان کرد و گفت: صادرکنندگان ما اجازه برگرداندن محصولات صادراتی خود که به دلایل مختلف به کشور برگردانده می شوند ندارد.حال آنکه این حق مسلم صادرکننده است که به راحتی محصول خود را فرستاده و در صورت لزوم برگرداند. این مشکل را در داخل برای صادرکننده ایجاد کرده اند. متاسفانه بخشی از این مشکل از طریق پرداخت رشوه حل می شود و همچنان قانون مقابل صادرکننده است.

کریمی اذعان داشت: تسعیر نرخ ارز از دیگر مشکلات حوزه صادرات فرش است که باز هم یک عامل درونی برای کاهش صادرات فرش دستباف است و نتیجه مشکلات مطرح شده این است که در مجموع ما یک ششم سال 74 صادرات داریم.

وی بدعهدی های آمریکا را در بی اعتمادی مردم برای ورود به معاملات با این کشور موثر دانست و افزود: نباید بدعهدی و توطئه آمریکا را نادیده گرفت.  آمریکا هر روز عده ای را ممنوع المعامله می کند و فعالین اقتصادی این نگرانی را دارند که روزی آنها نیز در این لیست قرار بگیرند. تجار ما نمی توانند دائما ریسک قبول کنند. عدم اعتماد به سیستم آمریکایی که هر روز بهانه ای برای کارشکنی پیدا می کند باعث شده نتوانیم به حجم صادرات فرش را به وضعیت عادی برگردانیم.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش در ادامه گفت: ما هنوز حرف اول را در صادرات فرش به دنیا می زنیم. اما در پشت مشکلاتی که ذکر شد متوقف مانده ایم. رقبا این مشکلات را ندارند و توانسته اند کم کم جای خود را در بازار جهانی باز کنند. علاوه بر این صادرکنندگان فرش در دنیا از حمایت دولت برخوردارند حال آنکه در ایران نه تنها تسهیلات و تشویقی داده نمی شود بلکه مشکلات داخلی صادرکنندگان فرش را آزار می دهد.

وی حذف جوایز صادراتی و بیمه قالیباف ها را غیر منصفانه و به ضرر این صنعت دانست و گفت: یکی از بهترین حوزه های اشتغالزایی صنعت فرش است با وجود بحران بیکاری که در کشور وجود دارد این دست تصمیم گیریها نه تنها کمکی به رفع این بحران نمی کند بلکه شوق و انگیزه را از صادرکننده می گیرد. با وجود اینکه  این برخوردها غیر قانونی است و باید تعیین تکلیف شوند، ما چند سال است که در اتحادیه روی این موضوع کار می کنیم و هنوز جواب مثبتی در این رابطه نشنیده ایم.

کریمی خلا تبلیغات را در صنعت فرش عنصر مهمی در کاهش سطح حضور در بازارهای بین المللی دانست و گفت: جای خالی تبلیغات در عرصه صادرات فرش دستباف به شدت حس می شود. در همه دنیا تبلیغات مقدم بر فروش است. حال انکه دولت ما در اینباره هیچ اقدامی صورت نداده است. این خلا تنها در مورد فرش نیست در مورد بسیاری از محصولات ما با وجود کیفیت بالا تبلیغات وجود ندارد. نمایشگاههایی هم که برگزار می شود کیفیت پایینی دارد و در تراز کشور ما نیست.

 وی خاطرنشان کرد: در زمینه ارتقا سطح نمایشگاههای بین المللی تذکرات زیادی از سوی اتحادیه داده شده اما متاسفانه فایده ای نداشته است.

احمد کریمی رشد صادرات فرش را در گرو حمایت دولت دانست و گفت: کشورهای موفق در حوزه صادرات انواع تسهیلات از جمله حمل و نقل ارزان، برگزاری نمایشگاههای متعدد، جوایز صادراتی و... را در اختیار صادرکننده قرار می دهند حال آنکه صادرکنندگان ما در ایران با وجود امتیاز بزرگ کیفیت فرش ایرانی همچنان با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند.