اتحادیه اقتصادی اوراسیا (Eurasian Economic Union) از ابتدای ژانویه سال 2015 میلادی فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد. این اتحادیه در حال حاضر از کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان تشکیل شده است. با تشکل این اتحادیه ، بازار بزرگی در چارچوب قوانین سازمان تجارت جهانی ایجاد می شود، تجارت میان اعضا بهبود می یابد و تسهیلات بسیاری را در این زمینه برای کشورهای عضو به ارمغان می آورد. دستیابی به یک توافق برای تجارت آزاد با ایران می تواند منافع چشمگیری برای اتحادیه نوپای اوراسیا باشد به عبارت دیگر چنین توافقی می تواند روابط ایران و جمهوری های شوروی سابق را به شدت تقویت کند.

در این راستا امیر عابدی، رييس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان در گفتگو با اگزیم نیوز با اشاره به اینکه كشورهاي CIS در زمينه منابع انرژي، فولاد و مواد معدني از توانايي و توانمندي بالايي برخوردارند، گفت: كشورهاي عضو CIS برای ایران و شرکت‌های ایرانی دارای اهمیت زیادي هستند، بنابراين شناسایی زمینه‌های همکاری‌ اقتصادی و تجاری میان كشورها نقطه آغازي براي بهره برداري از اين موقعيت است.

وي ادامه داد: در اين بين كشورهاي بلوك اقتصادي اوراسيا يا كشورهايي كه توافق نامه گمركي را با هم نوشته و امضا كردند، در حوزه انرژي، نفت و گاز، به ويژه معدن، فولاد و نهاده هاي كشاورزي و حتي گوشت قرمز و دام سبك از پتانسيل و ظرفيت بالايي برخوردارند و در اين زمينه ها مي توانند با ايران ارتباط اقتصادي داشته باشند و بخشی از نیازهای ما را برطرف كنند از سوي ديگر ما هم در صنايع غذايي، محصولات صنعتي، پترشيمي، مصالح ساختماني همچون سيمان، ميوه و صيفي جات و شيلات توانايي صادرات به اين كشورها را داريم و مي توانيم در يك رابطه برد - برد با هم ارتباط داشته باشيم.

رييس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان افزود: همچنین ایران به جهت قرار گرفتن در بهترین موقعیت ترانزیتی می‏تواند مسیری مناسب برای ترانزیت کالاهای کشورهای عضو باشد. مسیری که بیشتر در چارچوب کریدور حمل و نقل شمال به جنوب معنا و مفهوم می‌یابد. به هرحال قرار گرفتن بین دو دریای خزر در شمال و خلیج فارس در جنوب موقعیت ویژه‌ای دارد. از طرفی قرار گرفتن در موقعیت ترانزیتی شرق به غرب نیز موقعیت ویژه‌ای است که ایران دارد.

به گفته عابدي كشورهاي CIS براي واردات كالاهاي خود از آسياي جنوب شرقي مي توانند از ترانزيت ايران استفاده كنند. در اين بين نبايد از اين نكته غافل شد كه ایران در پروژه جاده ابريشم جایگاه ویژه ای دارد؛ چون هم یک مسير امن و ارزان در اين كريدور است.

رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان با تاکید براینکه اتاق بازرگانی ایران به عنوان نماینده بخش خصوصی در مذاکرات با اتحادیه اوراسیا مشارکت داشته باشد، اظهار کرد: سه اتاق مشترک ایران و ارمنستان، ایران و روسیه و ایران و قزاقستان شکل گرفته تا بتوان از ظرفیت‌ها و فرصت هاي اقتصادي، با مبادله درست اطلاعات و حفظ منافع ملی و منافع مشترک با این کشورها و اتحادیه اوراسیا به‌دست آوریم.

وی تصریح کرد: کشور ما با توجه به مزیت ها و ظرفیت هایی که دارد با ایجاد روابط جدید با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در زمینه های دوجانبه و چند جانبه و همچنين در آينده اي نه چندان دور با سازمان همکاری شانگهای می تواند در ابعاد مختلف به مجموعه ای تاثیرگذار و مثبت تبدیل شود. در واقع این پیوستگی برای کشور ما، منطقه و كشورهاي عضو سودمند است.

به گفته عابدی بازار کشورهای حوزه CIS و اوراسیا فرصت بسیار خوبی برای گسترش همکاری های اقتصادی و سرمایه گذاری همچون حوزه گردشگری خواهد بود. به عبارت دیگر پیوستن ما به تجارت آزاد پنج کشور اوراسیا در توسعه گردشگري با اين كشورها يك جهش خوب محسوب می شود.

رييس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان ادامه داد: هدف از ایجاد این بلوک اقتصادی (اوراسیا) بهبود وضعیت اعضاست که به طور عمده حوزه تجارت و سرمایه‌گذاری را هدفگذاری کرده است. بنابراین انتظار بر این است به طور فعالانه و مشخص حضور بخش خصوصی در این مذاکرات تعیین شود و از امکانات بسیار خوب بخش خصوصی با محوریت اتاق بازرگانی ايران  استفاده شود.

وی با بیان اینکه برقراری تجارت آزاد با اوراسیا می‌تواند در پیوستن به سازمان تجارت جهانی نیز کمک ویژه‌ای به ما بکند، ادامه داد: اعتقاد ما براین است که باید با افزايش منافع و كاهش ضرر در این مذاکرات در کارگروه‌هایی از قبل مشخص شده باشد. بخش خصوصی اعلام کرده بود هر کدام از نهادهای دولتی که در مذاکرات حضور دارند باید با انتقال شفاف اطلاعات در تشريك مساعي با بخش خصوصی مي توان به افزایش منافع ملی در اين الحاق قرار گرفت.

به گفته عابدی ایران باید نظام تعرفه‌ای خود را اصلاح کند و با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا هماهنگ شود. در کشور ما تعرفه‌ها بسیار بالا هستند و امکان همگن‌سازی این تعرفه‌ها با کشورهای همجوار بسیار سخت است.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان با اشاره به اینکه تحريم روسيه توسط غربي ها روسيه را برآن داشت كه دست به ابتكار عملي در جهت همگرايي منطقه اي و تقويت اين بلوك اقتصادي  اقدام نمايد و کشورهای بزرگي  مانند چین، هند، مصر و ديگر كشورها در صف انتظار براي حضور در اين اتحاديه هستند.

وي تاکید کرد: ۸۰ درصد از مبادلات تجاری در اتحادیه اوراسیا را روسیه برعهده دارد و با توجه به اینکه در گذشته ارزش روبل کاهش پیدا کرده بود، به عنوان يك زنگ خطر در بين اعضاي اتحاديه بوده، اما بررسی تحلیلگران ما نشان از آن دارد كه طي دوسال گذشته با توجه به ثبات ارز وتثبیت سیاست‌های اقتصادی این اتحادیه باعث شده توافق‌های خوبي در روند همكاري هاي بين اعضا به وجود آيد.

نايب رييس كميسيون توسعه صادرات اتاق ايران ادامه داد: قزاقستان برای ما منافع بسیاری در سرمایه‌گذاری مشترک و همچنین تجارت تهاتری دارد که به هر حال با برقراری تجارت آزاد با اوراسیا و کاهش یا حذف تعرفه می‌توانیم بخشی از نیازمندی هاي اقتصادي و سرمایه‌گذاری دو جانبه را تامین کنیم.

به گفته وی، یکی از موانع عمده تجارت با حوزه اوراسیا، نبود نظام بانکی منظم است که هم قبل و هم بعد از تحریم وجود داشته و فقط کم و زیاد می‌شود. هرچند توانستیم با روسیه گام موثر اما کوچکی در این مسیر برداریم و بانک مشترکی ایجاد کنیم اما کافی نیست و برای توسعه بیشتر روابط با اعضای اتحادیه اوراسیا به روابط بانکی و مبادله با ارز ملي اين كشورها نیاز داریم.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان روادید را يكي از موانع توسعه و گسترش همكاري ها با اين كشورهاي CIS خواند و ادامه داد: به جز ارمنستان که توافقنامه لغو روادید را با آن امضا کردیم، در دیگر کشورها با مشکل روادید روبه‌رو هستیم که باید در سطح مذاکرات مطرح و تعیین تکلیف گردد. عابدی معتقد است: اوراسیا می‌تواند از مزیت مهم ترانزیت کالا از مبدا ایران که به آب‌های آزاد دسترسی دارد استفاده کند و در واقع این اتحادیه با ۱۸۰ میلیون جمعیت می‌تواند برای دو طرف منافع مشترکی را رقم بزند و به عنوان یک فرصت طلایی برای منطقه به شمار می‌آید.

به گفته وی البته حضور ما در این کشورها با موانع و مشکلاتی خصوصا در حوزه مستمر و بازاريابي همراه است که بدون برنامه ریزی استراتژیک توسط متخصصان مجرب و مطلع از نیاز بازارهای كشورهاي CIS، این امر امکان پذیر نخواهد بود. باید با تثبيت سياست هاي تجاري و مشخص و ايجاد شركت هاي بزرگ با همكاري تجار و بازرگانان اقتصادي مقيم اين كشورها بتوانيم حضور خود را در اين بازارها پايدار نماييم.

وی اظهار کرد: ما نتوانسته ايم تناسبی متناسب بین توافقات سیاسی در حوزه بین المللي با كشورهاي CIS و حوزه اقتصادي برقرار نماييم. ما اعتقاد داريم در بعضي از محصولات مزيت فراواني داريم كه قادر به پاسخگویی نیازمندی های اين كشورها از جمله مواد غذایی، كالاهاي صنعتی، مصالح ساختماني ساختمانی و ميوه و صيفي جات و ديگر گروه هاي كالايي خواهيم بود و همچنين مهمتر اينكه در تخصص و دانش سطح خوبي در ارائه خدمات فني مهندسي در همه ابعاد در كشورهاي فوق دارا هستيم.

در خاتمه رييس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان ادامه داد: در این شرایط باید برنامه ریزی مشخصي داشته باشيم تا کشورمان به جایگاه خودش در سطح تجارت منطقه اي و جهانی برسد، در این راستا نیازمند هدف گذاری مشخص و بلندمدت هستیم. از سوی دیگر باید در تولید محصولات نگاه صادرات گرا داشته باشیم در غیراین صورت رونق تولید دوام نخواهد داشت، همچنین باید از ظرفیت های دانشگاه ها، مراكز علمي و تحقيقاتي در كنار صنعت و تجارت بيشتر استفاده کنيم چرا كه اقتصاد كشور ما به پيشرفت هاي علمي خوبي دست پيدا كرده كه مي تواند در واقع با اتخاذ سياست هاي درست و سنجیده و مشارکت همه جانبه با کشورهای منطقه خصوصا كشورهاي CIS، استقلال، امنیت و اقتصاد پویایی را برای خود و منطقه ایجاد و ایفا کنیم.