حدود یک سالی است که از توافق برجام می گذرد و فضای حاکم بر اقتصاد و جامعه آرام تر شده است اما این در حالی است که در برخی بخش ها، مثلا بخش های صادراتی کشور تغییر آن چنانی ندیدیم و رشد چشمگیری را در این زمینه شاهد نبوده ایم. اگر به بررسی و مقایسه وضعیت بازارهای صادراتی قبل و بعد از برجام بپردازیم، متوجه می شویم که بخش زیادی از بازارهای هدف کالاهای نهایی ما هنوز در دست رقیبان است و عددی که برای صادرات کشور اعلام می کنند بیشتر مربوط به صادرات کالاهای واسطه ای و مواد خام است؛ علاوه بر اینکه می بینیم تمایل تولید کنندگان داخلی روز به روز کم و کم تر می شود.

در این خصوص حمیدرضا صالحی، یکی از اعضای اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با اگزیم نیوز درخصوص ارزیابی بازارهای صادراتی کشور گفت: بازارهای صادراتی کشور ما به چند بخش تقسیم می شوند؛ برخی از ارتباطات ما مبتنی بر رابطه با بازارهای سنتی و قدیمی است که از سالیان دور به ارث رسیده و در شرایط فعلی هم کمابیش وجود دارند. برخی از ارتباطات بر مبنای روابط سیاسی و دیپلماسی تعریف می شود و بر این اساس ما با بازار این کشورها سر و کار داریم و برخی از روابط ما به دلیل داشتن قرابت های دینی به کشورهای مسلمان باز می گردد و این عامل سبب می شود که ما با آنها روابط تجاری داشته باشیم.

صالحی در ادامه به کشورهای همسایه اشاره کرد و گفت: بازار این کشورها هم همیشه برای صنایع تولیدی و صادراتی ما از بزرگترین و مهمترین بازارها به حساب می آیند و ما از طریق این کشورها ارز آوری بالایی را برای اقتصاد کشور به دست می آوریم.

وی در ادامه به 8 سال تحریم کشورهای غربی علیه کشورمان اشاره کرد و گفت: در دوران تحریم ارتباط تولید کننندگان ما با بازارهای هدف قطع و این عامل سبب شد که سهم زیادی از این بازارها به دست رقیبان ما بیافتد. اما این درحالی است که انتظار میرود پس از گذشت یک سال از امضای توافق نامه برجام، با برنامه ریزی های مدون و طولانی مدت بخش بزرگی از این سهم را بازگردانیم و حداقل به جایگاه قبلی خود قیبل از تحریم ها برسیم.

وی در ادامه به ظرفیت و توانایی ایران در تولید کالا و ارائه تسهیلات خدماتی اشاره کرد و گفت: در شرایط فعلی باید بتوانیم از تمامی ظرفیت های بالقوه خود استفاده کرده و با تعریف پروژه های عملیاتی و راهبرد این پروژه ها در جهت بهبود شرایط گام برداریم.

این عضو اتاق در ادامه تصریح کرد: البته برای انجام این کار باید بتوانیم شرایطی را در کشور به وجود آورده تا سرمایه گذاران خارجی را به کشورمان جذب کرده و از این طریق بتوانیم صنعت کشور را توسعه بخشیده و با بازاریابی دقیق و اصولی گامی درست در جهت تقویت بازارهای صادراتی بر داریم.

صالحی در ادامه در خصوص عدم تمایل تولید کنندگان به صادرات تولیدشان به بازارهای هدف در شرایط فعلی اشاره کرد و گفت: به باور من سیاست های مناسبی در این زمینه اتخاذ نشده است. به عنوان مثال تولید کنندگان داخلی به رقابت ناسالم با یکدیگر پرداخته و بعضا با دامپینگ محصولاتشان در بازار هدف کشورهای خارجی رقیبان همتای کشور خود را از میدان به در کردند و این عامل باعث شده تولید کننده داخلی تمایلی برای حضور در بازارهای خارجی را نداشته باشند.

وی در ادامه افزود: همچنین اگر سیاست های مجتمع های پتروشیمی را در صادرات محصولات نهایی مورد بررسی قرار دهیم، میبینیم این بنگاههای بالادستی تمایل داند کالا و محصولشان را صادر کرده و از این طرق ارزآوری داشته باشند. این در حالی است که تولید کننده پایین دست این صنعت مجبور است که مواد اولیه تولید محصولات نهایش را با قیمت بالاتری تامین کرده و به این ترتیب نمیتوانند در بازار کشورهای خارجی فعالیت کرده و با این شرایط اصلا به دنبال این بازارها نستند.

این عضو اتاق می گوید: به باور من برای سامان دادن به چنین شرایطی باید دولت ورود کرده و با بهره گیری ازاهرم های مختلف، رگولاتوری و نظمی را به وجود آورد که در سایه آن بتوانند تولید کنندگان را به سمت بازارهای هدف سوق دهند.

وی در ادامه به همکاری بخش خصوصی کشور اشاره کرد و گفت: بنگاههای این بخش هم باید با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و با حمایت از یکدیگر مسیر را برای یکدیگر هموار کنند. علاوه بر این تیم اقتصادی کشور در کنار تیم سیاسی حرکت کرده و با همکاری یکدیگر راه را برای صادرات هموار کنند.