گمرک ایران از اجرایی شدن اقدامات ویژه در مبارزه با قاچاق کالا و ارز خبر داد و تاکید کرد: در تازه ترین اقدام با کنترل مکانیزه قبوض انبار صادره در گمرک شهید رجایی بندرعباس از طریق پنجره واحد تجارت فرامرزی تیر خلاص به قاچاقچیان زده شد.با این اقدام از هرگونه جعل و سوءاستفاده از قبض انبارهای صادره پیشگیری و اطلاعات قبوض انبار میان گمرک و بندر به صورت الکترونیکی مبادله می شود.
گمرک جمهوری اسلامی ایران براساس تفاهم‌نامه مشترک تبادل اطلاعات با سازمان بنادر و دریانوردی از 18 بهمن سال‌جاری کنترل قبوض انبار صادره در گمرک شهید رجایی بندرعباس را از طریق پنجره واحد تجارت فرامرزی مکانیزه کرد.
همه قبوض انبار به محض صدور توسط سازمان بنادر و دریانوردی به پنجره واحد تجارت فرامرزی ارسال شده و امکان استفاده مکرر از قبض انبار میسر نخواهد بود. پس از تنظیم اسناد ، اطلاعات مربوطه برای سازمان بنادر ارسال می شود وهیچ گونه تغییراتی بر روی قبوض انبار قابل اعمال نخواهد بود.پس از اجرای موفقیت‌آمیز طرح مذکور در بندر شهید رجایی، این پروژه در همه بنادر کشور به اجرا گذاشته خواهد شد.

کنترل الکترونیکی کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف و هوشمند سازی نظارت ها

کارت‌های بازرگانی یک‌ بار مصرف منفذ بیشترین فرارهای مالیاتی در حوزه تجارت خارجی است .

این موضوع  علاوه بر تضییع حقوق دولت، مشقات و گرفتاری‌های فراوانی برای صاحبان این‌گونه کارت‌ها که اغلب از افراد روستایی و ساکنان مناطق محروم کشور هستند ایجاد کرده است.
خبرهای مربوط به واردات خودروهای چند صد میلیون تومانی از سوی یک زن روستایی یا شاگرد نانوایی، حکایت از نابسامانی و وجود زمینه تخلف در مراکز و مراجع صادرکننده این نوع کارت‌ها دارد که مشکلات عدیده‌ای را نیز برای گمرک به وجود آورده است.
راه‌اندازی سیستم‌های الکترونیکی در گمرک طی یکی دو سال اخیر به نحو قابل‌توجهی از توسعه کاربرد کارت‌های بازرگانی موسوم به اجاره‌ای کاسته است.

تبادل الکترونیکی اطلاعات بین گمرک و نیروی انتظامی

همچنین شناسایی کالاهای قاچاق از غیرقاچاق در فاصله زمانی کمتر از یک دقیقه امکان‌پذیر شده است.

این اقدام به کمک سامانه‌های الکترونیکی گمرک فراهم شده است و با توجه به اینکه در سامانه، کلیه اطلاعات پته‌های عبوری براساس اطلاعات تأیید شده ذخیره می‌شود، براساس قابلیت‌های جدید برای شناسایی کالای قاچاق از غیر قاچاق و جهت استعلام سریع و دقیق اسناد گمرکی، سیستم پیام کوتاه برقرار شده است.
بدین ترتیب نیروی انتظامی براساس دسترسی‌های مشخص می‌تواند با استفاده از سامانه پیام کوتاه اقدام به ارسال شماره حواله پته یا شماره خودرو کند.
به صورت آنی پاسخ استعلام مربوطه داده می‌شود و در صورت صحت، اصالت اطلاعات مربوطه به تفکیک نوع خودرو، نوع کالا و مشخصات کالا نمایش داده شده و در صورت عدم صحت پیغام هشدار به نیروی انتظامی ارسال می‌گردد.
این سامانه درخصوص محموله‌های ترانزیتی نیز قابلیت‌های مشابهی دارد. زمانی که خودروی دارای محموله ترانزیتی از مبدأ حرکت می‌نماید، چند روز براساس فاصله بین گمرکات فرصت دارد تا محموله خود را به گمرک مقصد تحویل نموده یا از مرز خروج نماید. در صورتی که نیروی انتظامی به یک محموله ترانزیتی مشکوک شود موضوع را از طریق پیامک استعلام و سامانه جامع گمرکی در صورت صحت محموله ترانزیتی اطلاعات کامل محموله یا گذر از مهلت قانونی را در اختیار نیروی انتظامی قرار می‌دهد و در غیر این صورت پیام صادر می‌شود.

اتصال الکترونیکی بارنامه به سامانه جامع

تله‌های الکترونیکی گمرک برای مبارزه با قاچاق کالا با اتصال الکترونیکی بارنامه به سامانه جامع امور گمرکی تکمیل و تبادل الکترونیکی اطلاعات میان انبارهای سازمان بنادر و گمرک آغاز شد.

براساس این برنامه در گام اول قبض انبار الکترونیک انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی از طریق سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی در منطقه ویژه شهید رجایی به بارنامه متصل شده و با فراهم شدن این امکان، خروج کانتینرهای موضوع بارنامه‌های اظهاری به گمرک بعد از صدور پروانه‌های الکترونیکی از محوطه‌های بندری و انبارهای طرف قرارداد با سازمان بنادر و دریانوردی امکان‌پذیر خواهد بود. دریافت الکترونیکی این اطلاعات در راستای پوشاندن خلا موجود و با توجه به مدل تبادل داده سازمان جهانی گمرک برمبنای دریافت اطلاعات بارنامه‌ها از مبدأ انجام می‌شود و با اجرایی شدن این برنامه، تله‌های الکترونیکی گمرک برای مبارزه با قاچاق کالا تکمیل خواهد شد.
برنامه اصلی گمرک دسترسی به مانیفست بار کشتی‌ها و یا اصطلاحاً کریرها در زمان تخلیه بار و صدور تالی بوده و این موضوع  اجرایی شده است.
اظهارنامه کشتی فهرست کل کالاهای موجود در کشتی است که در اختیار ناخدای هر کشتی بوده و در زمان تخلیه از روی مانیفست کشتی، اصطلاحاً تالی تخلیه صادر می‌شود و سپس به چندین بارنامه و هر بارنامه به نام یک شخص تقسیم می‌گردد. بنابر اعلام گمرک اطلاعات مانیفست کشتی، اطلاعات قابل اتکایی هستند و در صورت ورود اطلاعات براساس تالی تخلیه در بنادر، زنجیره داده‌ها در سامانه جامع گمرکی تکمیل و کلیه اطلاعات ورودی برمبنای مانیفست الکترونیکی، بارنامه، قبض انبار، اظهارنامه و حواله انبارها تقاطع‌گیری می‌شود و عملاً امکان تخلف از بین می‌رود.

پروژه درب خروج هوشمند

این پروژه بخش دیگری از برنامه گمرک الکترونیکی است که اجرایی شدن آن حتی اجازه ورود و خروج بار از گمرکات به روش الکترونیکی انجام خواهد شد.
با اجرایی شدن این پروژه، تشریفات گمرکی کالا در سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی انجام و بعد از اتمام تشریفات ترخیص کالا، اطلاعات وارد شده در سامانه جامع گمرکی به راهبندهای هوشمند در درب خروج گمرکات منتقل و فقط پس از تأیید سامانه از طریق سیستم پلاک خوان الکترونیکی اجازه خروج کامیون داده می‌شود و با این کار عملاً راهبندهای هوشمند دستور را از پلاک‌خوان‌ها می‌گیرند.
با توجه به اینکه پلاک و مشخصات کامیون‌ها برای بارگیری در سامانه جامع گمرکی ثبت می‌شود، با نصب و راه‌اندازی سیستم راهبند و پلاک خوان، همه اطلاعات بار با کامیون بارگیری شده به صورت خودکار تطبیق و به صورت کاملاً هوشمند اجازه خروج به کامیون‌های بارگیری شده داده می‌شود. با این روش از ورود و خروج کانتینرها و کالاهای غیرمجاز به صورت خودکار ممانعت به‌عمل می‌آید، ضمن اینکه اطلاعات ورود و خروج کامیون‌ها و درب خروج به صورت آنلاین به مرکز منتقل و رصد عملیات گمرکی آسان‌تر شده و نظارت دفاتر ستادی بر عملکرد گمرکات اجرایی راحت‌تر صورت می‌گیرد.
این پروژه به طور کامل توسط اداره کل توسعه و تجهیز گمرک ،کاشناسان دفتر فن آوری اطلاعات گمرک و دانش‌پژوهان پژوهشکده سامانه‌های هوشمند دانشگاه تهران طراحی و اجرایی و راه اندازی شده است.

راه‌اندازی بزرگ‌ترین بانک اطلاعات تجارت خارجی کشور

بزرگ‌ترین بانک اطلاعات تجارت خارجی کشور راه‌اندازی شده است. بانک اطلاعات تجارت خارجی کشور یکی از ارزشمندترین دستاوردهای گمرک الکترونیک به‌شمار می‌رود. این بانک اطلاعاتی کلیه اطلاعات مربوط به "سامانه جامع گمرکی" را به‌طور اتوماتیک دریافت و در مرکز داده خود تجمیع و پردازش می‌کند.
این اطلاعات شامل اظهارنامه‌ها، پروانه‌های واردات، صادرات و ترانزیت، بیجک‌ها و اطلاعات پروانه‌های عبوری است.
بنابر گزارش گمرک ایران ؛ بررسی سوابق عملکرد واردکنندگان، صادرکنندگان و همچنین شرکت‌های حمل‌ونقل به‌صورت هوشمند به تفکیک وزن، ارزش، نوع کالا و تخلفات احتمالی از مهم‌ترین قابلیت‌های این بانک اطلاعاتی به‌شمار می‌رود.
این بانک اطلاعاتی که با هدف شفاف‌سازی فعالیت‌ها در حوزه تجارت خارجی راه‌اندازی شده است این امکان را به گمرک می‌دهد تا به‌صورت لحظه‌ای فعالیت واردکنندگان به تفکیک کالای وارداتی، نوع ارز، تعداد دفعات واردات، نوع معامله و محل انجام معامله را به سال، ماه، هفته، روز و به ساعت رصد نماید و همچنین چگونگی انتقال مالکیت کالا، نوع وکالت و تعداد افرادی که اشخاص حقیقی و حقوقی وکالت داده‌اند را گزارش کند. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این بانک اطلاعاتی گزارش لحظه‌ای و هوشمند از بزرگ‌ترین واردکنندگان کشور است به گونه‌ای که مشخص می‌شود افراد و شرکت‌های فعال در امر تجارت خارجی در فواصل زمانی مشخص و به لحظه چه میزان فعالیت و چه نوع کالاهایی را به کشور وارد کرده‌اند.
از دیگر امکانات این بانک اطلاعاتی گزارش دقیق از میزان واردات کالاهای اساسی به کشور است و به‌صورت منظم و لحظه‌ای اعلام می‌کند که حجم واردات کالاهای اساسی به کشور در فواصل زمانی مشخص چقدر بوده و آیا نیازی به واردات بیشتر هست یا خیر؟
پیش از این اطلاعات و عملکرد واردکنندگان و صادرکنندگان به‌صورت گمرک به گمرک جمع‌آوری و در ستاد مرکزی گمرک ایران تجمیع می‌شد و در صورت نیاز پرونده واردکنندگان به‌صورت دسته‌جمعی جهت بررسی به ستاد مرکزی گمرک ایران ارسال می‌گردید و امکان رصد لحظه‌ای و هوشمند فعالیت‌های واردکنندگان و صادرکنندگان وجود نداشت.

تبادل الکترونیکی اطلاعات میان سازمان بنادر و گمرک

گمرک ایران و سازمان بنادر و دریانوردی  تبادل الکترونیکی اطلاعات با محوریت سامانه جامع امور گمرکی و پنجره واحد تجارت فرامرزی را کردند.
با آغاز این تبادل الکترونیکی اطلاعات  گمرک ایران به اطلاعات "تالی تخلیه و اظهارنامه بنادر" در بستر الکترونیکی دسترسی پیدا کرد و از این پس تنها اظهارنامه صاحبان کالا برای گمرک ملاک عمل نخواهد بود. بدین ترتیب گمرک اطلاعات قابل اتکایی از کالاهای موجود در محوطه‌ها و انبارهای بنادر و دریانوردی از طریق تبادل الکترونیکی مجموع بارنامه‌های موجود در کشتی (مانیفست کشتی) و تالی بندر به دست می‌آورد که این امر گام بزرگی در جهت مبارزه با قاچاق کالا خواهد بود.
سازمان بنادر و دریانوردی نسبت به ارائه اطلاعات تأییدیه و قبض انبارهای صادره به صورت الکترونیکی به گمرک ایران اقدام می‌نماید و نحوه ارائه اطلاعات به صورتی خواهد بود که فرآیند کلیه تغییرات قبلی در قبض انبارهای قابل معامله مشخص ‌باشد.
همچنین در پروانه الکترونیکی گمرک با درج آخرین اطلاعات و شماره قبض انبارهای صادره توسط سازمان بنادر صادر می‌ کند.
صدور بیجک خروجی کالا و کانتینر از سوی سازمان بنادر و دریانوردی در سامانه خود و براساس اطلاعات پروانه گمرکی که منطبق بر اطلاعات آخرین قبض انبارهای صادره از سوی سازمان بنادر و دریانوردی است انجام می‌پذیرد.

تله‌های الکترونیکی

 براساس طرحی که در گمرک اجرایی شده علاوه بر اظهارنامه صاحبان کالا، اطلاعات دقیق‌تری از کالاهای موجود در محوطه‌های بندری را از شرکت‌های حمل‌ونقل دریافت می‌کند و این اطلاعات را با اظهار صاحبان کالا تطبیق می‌دهد و در صورت عدم تطبیق براساس تله‌های الکترونیکی هشدارهای لازم داده می‌شود. برنامه اصلی گمرک دسترسی به مانیفست بار کشتی‌ها در زمان تخلیه بار است و با هماهنگی گمرک و سازمان بنادر و دریانوردی با برقراری ارتباط الکترونیکی میان گمرک و بندر از طریق سامانه جامع گمرکی امکان تبادل داده‌ها میان دو سازمان برقرار شده است. اطلاعات مانیفست کشتی، اطلاعات قابل اتکایی هستند و در صورت ورود اطلاعات تخلیه بار از بنادر، زنجیره داده‌ها در سامانه جامع گمرکی تکمیل و کلیه اطلاعات ورودی برمبنای مانیفست الکترونیکی، بارنامه، قبض انبار، اظهارنامه و بیجک انبارها تقاطع‌گیری می‌شود و عملاً امکان تخلف از بین می‌رود. مصوبه شورای عالی امنیت ملی و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز که قبلاً تصویب شده بر لزوم دسترسی گمرک ایران به اطلاعات انبارها و محوطه‌های بندری تأکید دارد.
تبادل اطلاعات در چارچوب سامانه جامع گمرکی موجب شفافیت و سلامت تجارت شده و این امر می‌تواند با مشارکت و همکاری سازمان‌های همجوار گمرک شرایط را برای افرادی که تجارت قانونی و سالم انجام می‌دهند، آسان‌تر کند و عرصه را برای متخلفان و قاچاقچیان روزبه‌روز تنگ‌تر کند.

سامانه ثبت و دریافت شماره شناسه گوشی‌های وارداتی (IMEI) در گمرک

گمرک جمهوری اسلامی ایران در اجرای سیاست‌های کنترل هوشمند ورود کالا به کشور و مبارزه با قاچاق گوشی‌های تلفن همراه و به منظور تسریع و شفاف‌سازی فرآیند واردات تلفن همراه، افزایش دقت در کنترل‌های گمرکی، نسبت به ثبت و دریافت شماره شناسه گوشی‌های وارداتی اقدام کرد. از 15 اذر پارسال علاوه بر اظهارنامه و لیست عدل‌بندی، ارائه شناسه بین‌المللی تجهیزات موبایل (IMEI) توسط کلیه واردکنندگان از طریق سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی الزامی شده است.

الکترونیکی شدن نظارت ها در گمرک وراه اندازی سامانه مانیتورینگ کالاهای ترانزیتی

فرآیند بازرسی و حسابرسی پس از ترخیص و همچنین نظارت بر عملکرد گمرکات الکترونیکی شد.
بازبینی اکنون با الکترونیکی شدن در شرایط بهتری انجام می‌شود و مدت زمان انجام کار کوتاه‌تر شده و مسئولان بازبینی می‌توانند به صورت آنلاین روند کار را بررسی کرده و از نحوه کار مطلع شوند.
 روال کار در بخش بازبینی و حسابرسی پس از ترخیص اکنون با سنوات قبل تفاوت‌های زیادی و از حالت دستی به الکترونیکی تبدیل شده است.
مانیتورینگ کالاهای عبوری داخلی و خارجی با استفاده از سامانه مدیریت اطلاعات (MIS) سامانه جامع گمرکی اجرایی شد.
دفتر نظارت بر ترانزیت گمرک ایران با بهره‌گیری از سامانه هوشمند مدیریت اطلاعات (MIS) اقدام به مانیتورینگ کامیون‌ها و کالاهای عبوری اعم از داخلی و خارجی نموده است.
براساس این گزارش سامانه هوشمند مدیریت اطلاعات (MIS) کلیه اطلاعات مربوط به کالاهای عبوری داخلی و خارجی را به طور اتوماتیک دریافت و به منظور نظارت و کنترل الکترونیکی در مرکز داده جمع‌آوری می‌کند و این اقدام در مبارزه با قاچاق کالاهای ترانزیتی بسیار موثر بوده است.
این اطلاعات شامل اظهارنامه‌های ترانزیتی است و گزارش‌های منظمی درباره اطلاعات پروانه‌های عبوری و سایر اطلاعات مربوط به سوابق و عملکرد کاربران و شرکت‌های حمل‌ونقل را جهت استفاده و نظارت هوشمند بر عملکرد شرکت‌های حمل‌ونقل در بخش ترانزیت در اختیار حوزه‌های نظارتی قرار می‌دهد.