به پایان سال 95 نزدیک می‌شویم و همچنان وضعیت اقتصادی کشور در رکود به سر می‌برد. در سال های اخیر اقتصاد کشور ما با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده است و کماکان وضعیت رکود و عدم ثبات در فضای اقتصادی موج می‌زند. این طور که به نظر می‌رسد رسیدن به ثبات اقتصادی در 6 ماهه دوم سال جاری کاری بسیار مشکل و حتی شاید دور از ذهن باشد.

با تمام این‌ها برخی از کارشناسان معتقدند دولت با تدبیری که در حل مسأله سیاست خارجی و برداشته شدن تحریم‌ها داشته، راه را برای حل مشکلات اقتصادی باز کرده است و به نوعی معتقدند که دولت در سال پایانی تلاش خود را برای رفع بسیاری از موانع اقتصادی خواهد کرد. در این راستا اگزیم نیوز با عبدالحسین ساسان، استاد دانشگاه و اقتصاددان به بررسی چالش های موجود در اقتصاد ایران پرداخته است که در ادامه می خوانید:

ساسان دراین باره گفت: کشور ما با مشکلات اقتصادی فراوانی دست و پنجه نرم می کند که می توان لیست بلندی از این چالش ها را تهیه کرد اما مساله ای که در این بین اهمیت دارد آن است که بتوان در کشور قاعده ویلفردو پارتو ( یا قاعده 80 – 20 ) را به درستی پیاده کنیم. این قاعده بدین معناست که 80 درصد مشکلات اقتصادی از 20 درصد آنها نشات می گیرد.

وی ادامه داد: با وجود چالش‌ های بسیار در اقتصاد دنیا ایران در راس آنها می توان به رشد نقدینگی اشاره کرد. علاوه بر رشد نقدینگی، رشد پایه پولی، استقراض دولت از بانک مرکزی و در نهایت چاپ اسکناس بدون پشتوانه یا چاپ اسکناس بیش از نرخ رشد اقتصادی کشور نیز از جمله چالش های پولی ایران در نظام اقتصادی کشور است. در واقع موارد ذکر شده ریشه و از علل مشکلات دیگر هستند.

این استاد دانشگاه در خصوص اینکه چرا نمیتوان بر این مشکلات تسلط پیدا کرد، افزود: در حقیقت 69 نهاد فرهنگی و غیراقتصادی از دولت بودجه می گیرند؛ در واقع می توان گفت بخش سنگین اقتصاد در اختیار این نهادها است. 

وی اضافه کرد: از آنجاییکه استراتژی نظام به گونه ای است که این نوع فعالیت ها از معالیات معاف هستند و از سوی دیگر در تولید نقشی ندارد موجل افزایش هزینه های بودجه ای دولت می شوند.

این اقتصاددان تصریح کرد: به عبارت دیگر دولت بودجه ای را به این نهادها اختصاص داده ولی بدون آنکه این بودجه بازتولید شود. بنابراین دولت به ناچار سال بعد پول چاپ کرده و در اختیار این موسسات قرار می دهد. معتقدم نهادهای فرهنگی مستقیما در تولید هیچ نقشی نداشته و هیچ گونه مالیاتی پرداخت نمی کنند تنها هزینه ساز برای دولت هستند.

ساسان در خصوص ناکارآمدی برنامه های توسعه اقتصادی در کشور گفت: در اینجا می توان به این داستان مولوی اشاره کرد که انباری که مملو از موش است هر اندازه گندم در آن ریخته شود در نهایت گندم ها به وسیله موشها دفع شده و انبار خالی می شود. با این تفاسیر در برنامه های اقتصادی ایران نیز بودجه های غیرمولد نقش موش ها را بازی می کنند که اجازه نمی دهند رشد اقتصادی یا (انباشت گندم) در کشور صورت گیرد.

این استاد دانشگاه افزود: به همین دلیل است که هر چه برنامه توسعه اقتصادی توسط دولتمردان اتخاذ و پایه ریزی می شود اما در نهایت ناکام و شکست خورده باقی می مانده. در واقع تا زمانی که موش ها دفع نشوند اتخاذ و اجرای چنین برنامه هایی بلا اثر خواهد بود.

ساسان در ادامه اضافه کرد: معتقدم حل چالش های موجود امری بسیار دشوار است و نمی توان از دولت انتظار و توقع رفع همه آنها یا حتی حذف بودجه های غیرمولد را داشت؛ اما چندی پیش ریاست محترم مجلس اعلام کرد دو سوم بودجه های دولت اضافی و مازاد است و همچنین اشاره کرد می توان نسبت به حذف این بودجه ها اقدام کرد. اگر این امر تحقق پیدا کند و این دو سوم بودجه های غیرمولد به بودجه های عمرانی اضافه و یا حتی حذف شود آنگاه ما شاهد رشد و توسعه اقتصادی خواهیم بود.