بیش از یک سال است که از امضای مشترک توافق نامه برجام می گذرد، توافق نامه ای که این انتظار را برای بسیاری به وجود آورده بود که با انعقاد آن بخش زیادی از مشکلات حل خواهند شد و روزهای طلایی خواهد آمد. به عقیده بسیاری از تحلیلگران و اقتصاددانان درست است که هنوز مشکلات وجود دارند اما نباید این نکته را فراموش کنیم که در دوران 8 سال تحریم غرب علیه کشور اقتصاد پا در مسیر نابودی و انحطاط گذاشته بود و با سرعت هر چه تمام تر در عمق فاجعه فرو می رفت. حداقل رسالت این توافق نامه، سد مسیر این حرکت نابود کننده بود ضمن این موضوع که در این مسیر دستاورد های دیگری را هم در پی داشت و حداقل ذهن جهانیان را نسبت به کشور به حالت عادی تری برگرداند به این معنا که چشم انداز آینده ای روشن تر را در ذهن ها متصور کرد. در خصوص شرایط فعلی، آثار برجام و آینده اقتصادی کشور در سال آیند با دکتر کمیل طیبی یکی از اقتصاددان و استادان دانشگاه به گفت و گو نشسته ایم که در ادامه می خوانید.

این استاد دانشگاه در خصوص شرایطی که بعد از برجام بر فضا حاکم شد، تصریح کرد: در شرایط فعلی درست است که شرایط اقتصادی وفق مراد نیست و مشکلات زیادی همچون رکود گریبانگیر اقتصاد کشور شده است و عاملی همچون نرخ بیکاری بالاست و نیروی کار تحصیل کرده کار مناسبی نداریم اما مساله این جاست که به باور من صبر کافی برای مشاهده تاثیرات برجام را نداشته ایم و برای مشاهده اثر آن باید زمان کافی بدهیم.

دکتر طیبی در ادامه تصریح کرد: مساله دیگر این است که این انتظارات رسانه ای شده و به سبب آن که در رسانه ها با نوعی بی صبری همراهیم این جریانات بیش از پیش پررنگ شده است. وی افزود: این در حالی است که باید به این نکته توجه کرد که متغیرهای اقتصادی به سرعت تخریب می شوند اما برای این که به شرایط قبلی خود و به حالت نرمال باز گردند و یا در مسیری صعودی قدم گذارند باید زمان بیشتری بگذرد.

این اقتصاد دان می گوید: به عنوان مثال امکان اینکه سرمایه گذاری به سرعت با چالش و مشکل روبه رو شود بسیار زیاد است اما این موضوع که دوباره بستر سرمایه گذاری هموار شود، ریسک های آن کاهش یابد و شرایط بهبود یابد زمان زیادی لازم است.

دکتر طیبی تصریح کرد: به هر حال برآیند این عوامل نشان می دهد که باید زمان بیشتری داده شود تا شرایط به حالتی که می خواهیم برگردد ضمن اینکه باید به این نکته توجه کرد که با وقوع تحریم ها نوعی بی اطمینانی بر فضا حاکم می شود و طبعا برای اینکه اطمینان خارجی ها برای همکاری و سرمایه گذاری در کشور به وجود آید باید برنامه های بلند مدتی را در اساس کار خود قرار داده تا آنها با اطمینان وارد کشور شده و باآرامش خیال در کشور سرمایه گذاری کنند.

وی تصریح کرد: به باور من، کم صبری و انتظار نتیجه ای خاص را داشتن در زمان کوتاه روی سیاست گذاران و کارشناسان اقتصادی  هم اثر گذاشته که این امر پدیده خوشایندی نیست.

این اقتصاددان در ادامه به ناکامی ارتباطات بانکی در پسابر جام اشاره کرد و گفت: ضمن این که طی 8 سال تحریم کشورهای غربی علیه ایران بانک های ایرانی از به روز کردن سیستم های خود بازماندند و نتوانستند با بانک های دیگر ارتباط بگیرند و در شرایط فعلی با توجه به تحریم ها اطمینان کشورهای غربی و اروپایی در کشور ما وجود ندارد که این امر سبب شده نتوانیم در این حوزه شاهد پیشرفت و جهش باشیم.

وی در ادامه تصریح کرد: به عقیده من باید هر چه سریعتر بتوانیم خود را با پیشرفت سیستم های جهانی به روز کرده و بستری را فراهم کنیم که کشورهای خارجی بتوانند با کشور مراوادات صادراتی و وارداتی داشته و نقل و انتقال پول و اعتبارات بانکی را به راحتی از طریق بانک های کشور انجام داده و نگرانی در این زمینه برای آن ها وجود نداشته باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: علاوه بر این موضوع ها باید به مسائلی همچون نوسانات نرخ ارز که امنیت سرمایه گذاری خارجی ها را به خطر می اندازد توجه کرده و شرایط با ثباتی را فراهم آوریم تا آن ها بتوانند برای کشور برنامه های بلند مدتی را متصور شده و به نوعی روی همکاری با کشورمان حساب باز کنند.

دکتر کمیل طیبی در ادامه افزود: نباید فراموش کنیم که تحریم ها شدت تخریب متغیرهای اقتصادی کشورمان را بیش از پیش افزایش داد و امضای قراداد برجام همچون سدی در مقابل این اتفاق قرار گرفت و به عقیده من امضای توافق نامه برجام کمک بزرگی به اقتصاد کشور کرده است.

وی تصریح کرد: اگر برجام امضا نمیشد حتی باید منتظر جنگ اقتصادی در کشور بودیم به این معنا که اگر برجام اتفاق نمی افتاد بخش سومی در فضای بین المللی ظاهر می شد که این بخش با بخش سوم داخلی کشور( منظور از بخش سوم دلالان و واسطه هاست) ارتباط می گرفت و هزینه های اقتصاد را رفته رفته بیشتر و بیشتر می کردند.

دکتر طیبی می گوید: باید کم رنگ شدن نقش این واسطه ها و دلال های داخلی و منطقه ای شاید یکی از اولین رسالت های برجام باشد.

وی افزود: به باور من دولت یازدهم سعی می کند در تنظیم روابط خود با کشورهای دیگر شرایط مناسبی را به وجود آورد و لذا با امضای توافق نامه برجام بستری را به وجود آورد که اگر در انتخابات سال آینده خودش سر کار باشد، چشم انداز روشنی در خصوص سرمایه گذاری خارجی، رشد صادارت خواهیم داشت که این اتفاق تحرک درآمدهای بخش های صنعتی و اقتصادی را به همراه خواهد داشت.

این اقتصاددان در خصوص رشد اقتصادی که رئیس جمهور وقت ایران در آخرین برنامه تلویزیونی خود از آن خبر داد تصریح کرد: درست است که بسیاری بر این باورند که شرایط بهبود نیافته و اثرات رشد در جامعه و اقتصاد دیده نمی شود اما مساله ای  که باید به آن توجه کرد این است که طی دو دوره قبل از دولت یازدهم شرایط به وضعیتی رسید که ما رشد منفی 7 درصد را تجربه کردیم و در شرایط فعلی طبیعی است که نمی توانیم اثر رشد را به صورت آنی مشاهده کنیم. اگر این رشدی که در دولت یازدهم استارت خود ادامه پیدا کند و در سال آینده بهعددی بالای صفر برسد به طور حتم تاثیرات این جهش را خواهیم دید.