«سرمايه انساني» عبارت است از موجودي شايستگي ها، دانش، ويژگي هاي فردي و اجتماعي که در توانايي هاي نيروي کار انعکاس مي يابد و او را قادر مي سازد تا ارزش اقتصادي ايجاد كند. امروزه، نقش و اهمیت نیروی انسانی در فرایند تولید و ارائه خدمات در جوامع بشری به عنوان مهم ترین عامل مشخص شده است. با نگاهی به مراحل تمدن بشری مشخص می شود که نقش نیروی انسانی از نیروی کار ساده به سرمایه انسانی تکامل یافته است، چرا که پیشرفت تکنولوژی بدون تحولات نیروی انسانی فاقد کارایی است، در عصر حاضر دیگر تزریق منابع مالی به عنوان فاکتور اصلی توسعه به شمار نمی آید بلکه تحولات و بهره وری نیروی انسانی سبب ارتقای سازمانها و به تبع آن توسعه نظامهای اقتصادی در جهان می شوند، به طوری که سرمایه های انسانی میزان سرمایه های مادی را تعیین می کنند. رضا پدیدار عضو اتاق بازرگانی تهران در این باره گفت: به منظور دستیابی به افق 14۰4 که کسب رتبه اول اقتصاد منطقه مورد انتظار است نیازمند تقویت شاخص های توسعه هستیم که توانمندی های ما برای رسیدن جایگاه مد نظرمان را مشخص می کند. به گفته وی از شاخصهای توسعه در اختیار داشتن منابع شامل مواد اولیه، نیروی انسانی، ابزار و پول است. علاوه بر این لازم است توسعه با عقلانیت همراه باشد. عقلانیت توسعه در واقع تلاش برای مدیریت افکار جامعه و به خصوص هدایت کنندگان کشور برای رسیدن به توسعه است.
پدیدار گفت: یکی از شاخص هایی که دنیا به آن توجه ویژه دارد به دست آوردن مدل توسعه است. سازمان ملل متحد در آغاز هزاره سوم بر اساس شاخص های درآمد سرانه، بهداشت عمومی و آموزش کشورها را به سه دسته توسعه یافته، درحال توسعه و توسعه نیافته تقسیم کرد. ایران رتبه 76 را با توجه به شاخصهای مطرح شده دارد و مهمترین آن از نظر من نیروی انسانی است. توسعه یافتگی یک جامعه ارتباط مستقیم با نیروی انسانی دارد و توسعه منابع انسانی عبارت است از یک رشته فعالیت های سازمان یافته و کاربردی در یک مدت زمان مشخص که برای تغییر رفتار شغلی طرح ریزی شده باشند.
وی فعالیتهای توسعه منابع انسانی را یکی از ملزومات بهینه سازی ساختار و کارکرد هر سازمان یا سیستمی دانست که با افزایش بهره وری نیروی انسانی در سن تحصیل به عنوان نیروی کار آینده و جمعیت فعال به بهره وری کمک می کند و نهایتا توسعه یافتگی را به ارمغان می آورد و باید با برنامه ریزی حساب شده به آن پرداخت.
وی گفت: بنابراین ویژگی مهم سرمایه گذاری در سرمایه انسانی این است که بخش عمده منافع ناشی از آن به صورت درآمد بیشتر نصیب افراد دخیل در آن بشود.
رضا پدیدار توسعه منابع انسانی را فرایندی مشمول پارامترهایی چون عمر طولانی و سالم، دسترسی به آموزش و پرورش، بهره مندی از سطح زندگی مطلوب ، حقوق انسانی تضمین شده، و رفع تبعیض های نژادی و جنسی و مادی دانست و گفت: توسعه منابع انسانی، انسانها را به عنوان وسیله قلمداد کرده و به بعد نیروی انسانی که بر پایه آن نقش انسانها به عنوان ابزاری برای فزونی تولید کالاست می پردازد. حال آنکه توسعه انسانی، انسان و بهره مندی او را هدف قرار می دهد و معنای واقعی توسعه را در توان منابع انسانی می داند.
پدیدار در ادامه به نمونه های موفق بین المللی اشاره کرد و گفت: تجربه با ارزش و عمیق ژاپن امروزه سرمشق و الگوی بیشتر کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است. راز پیشرفت علمی و اقتصادی این کشور در گماردن افراد شایسته در بخشهای مناسب با قابلیت ها و توانمندیهای آنهاست تا با ایجاد یک ساختار مناسب سازمانی، حداکثر بهره وری از پتانسیل های منایع انسانی کسب شود.
وی در ادامه گفت: همانطور که ذکر شد یکی از مهمترین عوامل موفقیت هر کشوری در فرایند توسعه ، عامل انسانی شناخته شده است. اما آیا پیش نیاز های لازم برای بهره مندی از منابع انسانی را فراهم کرده ایم؟ در واقع ما در ایران در برنامه های توسعه ای مشکل داریم. چرا که زیرشاخه هایی چون توسعه اقتصادی از طریق توسعه منابع انسانی بدست می آید و اینجاست که ما دچار پارادوکس می شویم. چون شاخص هایی چون آموزش، افزایش درآمد سرانه متعارف و بهداشت را مهیا نکرده ایم.این شاخصه ها سهم خودش را در نظام جامعه کسب نکرده است. چون برنامه های توسعه ای را بر اساس زیر بناهای اقتصادی بیان کرده ولی به آنها عمل نکرده ایم.
عضو اتاق بازرگانی تهران توسعه را یک فرایند انسانی معرفی می کند و می گوید: در تمام دنیا در خصوص توسعه اقتصادی خیلی کار شده ولی کشورهایی توانسته اند به اهداف خود دست پیدا کنند که توسعه منایع انسانی را هدفمند دنبال کرده اند.. بعنوان مثال در حال حاضر چه میزان از خروجی دانشگاه ما در جهت توسعه اقتصادی است؟ آیا ما نیاز خود به منایع انسانی را بر اساس صنایع جهانی و ملی مرتفع کرده ایم؟ ما باید روی صنایع جهانی را مطالعه کنیم و در ادامه بر اساس اولویت بندی منابع انسانی خود را تقویت کنیم. اینجاست که به تفاوت خودمان با کشورهای توسعه یافته پی می بریم.
پدیدار در خصوص افق سند چشم انداز گفت: سند چشم انداز خوب تنظیم شده اما در عمل پیش نرفته است. به دلیل افزایش سطح سواد، درآمد سرانه بخاطر افزایش فروش نفت و افزایش امید به زندگی و عمر مفید، در صورت ثبات سیاسی می توان به دستبابی به بخشی از برنامه ها امیدوار بود. اما به نظر من باید به زمان سند چشم انداز ده سال اضافه کرد.
نظر شما