هفته گذشته مجلس شورای اسلامی در ادامه بررسی لایحه برنامه ششم توسعه کشور، یک بند از لایحه را که مربوط به قطع و ممنوعیت معافیت های مالیاتی بود به تصویب رساند، درباره تاثیر اجرای این قانون درسال های آینده و همچنین مشکلات کنونی مالیات و مالیات ستانی در کشور با محسن بهرامی ارض اقدس رئیس کمیسیون تسهیل تجارت اتاق تهران، گفت و گو کرده ایم:

هفته گذشته مجلس شورای اسلامی در ادامه بررسی لایحه برنامه ششم توسعه ممنوعیت معافیت های مالیاتی را در طول برنامه به تصویب رساند، فکر می کنید این مصوبه چه تاثیری می تواند داشته باشد؟

ما در اسناد بالادستی داریم که اساسا نباید دولت به سمت ارائه معافیت‌های مالیات‌های برود، حتی بعضی از دوستان ما و کارشناسان روی معافیت‌های حقوقی هم به‌نوعی اعتراض دارند و می‌گویند که خلاف اسناد بالادستی است. اساسا اگر ما به سمت جایگزین کردن سایر درآمدها به جای درآمدهای نفتی می‌رویم و کاهش وابستگی بودجه جاری به نفت که یکی از آرزوهای مقام معظم رهبری است و درواقع به آن در اقتصاد مقاومتی و اسناد بالادستی مثل سند چشم‌انداز، برنامه‌های توسعه‌ی سوم و چهارم و پنجم هم تاکید شده؛ راه و جهت‌گیریمان باید قطع وابستگی اداره کشور به نفت باشد؛ طبیعتا یکی از پاک‌ترین و بهترین درآمدهای جایگزینی نفت برای این هدف، درآمدهای مالیاتی است. طبیعتا اگر اینجوری هست که هست؛ باید با هر حرکتی که در جهت تضعیف این هدف باشد، مخالفت کرد که از جمله آنها؛ بحث‌ معافیت‌های مالیاتی است که باید قطع شود و مصوبه مجلس هم در همین راستا بوده است؛ ببینید هیچ بخشی حتی بخش‌هایی را که دولت می‌خواهد مورد حمایت قرار دهد و بالاتر از اینکه از آن ها مالیات نگیرد و حتی به آن ها یارانه بدهد، هیچ اشکالی ندارد که این ها با پرداخت مالیات شفاف شود.

یعنی چی؟

این ها باید مالیات خود را پرداخت کنند و حساب هایشان را شفاف اعلام کنند و از آن طرف هم کمک‌هایش را بگیرند؛ موضوع مالیات صفر به همین دلیل در ادبیات مالیاتی ما جایگزین شده حتی نهادهایی که مشمول این حمایت‌ها هستند را از سال گذشته در قانون بودجه تحت‌عنوان مالیات صفرمی بینیم؛ که بیایند شفاف‌سازی کنند و دخل، خرج، بودجه، هزینه‌کرد و عملکردشان را مشخص کنند و بعد بگوییم خیلی خب! ما از شما مالیات نمی‌ستانیم. این می‌تواند پایه‌ی یک شفاف‌سازی درست و حسابی‌ای شود که هر زمانی که به دلیلی خواستیم آن ها را مشمول مالیات کنیم با نرخ‌های ترجیحی، امروز با نرخ صفر، فردا با نرخ 5 درصد، سال بعد با نرخ 10 درصد و ... حساب و کتابشان را شفاف بدانیم. با این کار فرهنگ مالیات‌ستانی و مالیات‌دهی در واقع در کشور جا می افتد که یک عده‌ای خودشان را تافته‌ی جدابافته ندانند. وقتی ما یک بخشی را مشمول معافیت مالیاتی می‌کنیم، همه سعی می‌کنند که خودشان را در آن بخش تعریف کنند.

و این شروع شکل گیری رانت و فساد خواهد بود، درست است؟

دقیقا موجب ایجاد رانت می‌شود. مثلا شما فکر کنید می‌گویند فعالیت‌های کشاورزی از پرداخت مالیات معاف است، بعد هر کسی می‌خواهد بگوید که من هم فعالیت هایم در زمینه کشاورزی است؛عنوانش را می‌گذارد مثلا شرکت دامپروری و دامداری و کشاورزی و ... ولی وقتی می‌روید داخل شرکت را می‌بینید متوجه می شوید که کار اصلی آن ها تجارت،منتها تابلویشان را گذاشته اند شرکت کشاورزی که معافیت مالیاتی را شاملشان بشود. بنابراین معتقدم ما باید بحث معافیت های مالیاتی را کلا برای همه از ارگان های دولتی و غیر دولتی گرفته تا نهادها و سازمان ها و... ممنوع کنیم.

پس مصوبه مجلس جدید مجلس به نظر شما اتفاق مثبتی بود؟

بله این مصوبه یک گام مثبت تلقی می‌شود و باید به این سمت انشاء‌الله حرکت کنیم.

یکی از مشکلاتی که در خصوص مالیات داریم به بحث مالیات ستانی و رفتارهای افرادی که ماموران مالیاتی هستند، باز می گردد که فعالان بخش خصوصی معمولا شکایت های بسیاری از آن ها دارند؟ به نظر شما این فضا چرا به وجود آمده است؟

یک قانون جامع مالیاتی تدوین شد که طبق آن سازمان مالیاتی کشور موظف شد که این نظام مالیات‌ستانی را ساماندهی کند، رابطه مودی و ممیز در آن نظام جامع مالیاتی قرار بود، قطع شود. متاسفانه امروز وضعیت مالیات‌ستانی، رابطه مودی و ممیز و اثرگذاری اشخاصی که مسوولیت ممیزی را دارند، شرایط خوبی ندارد و زیر سوال است و همین نارضایتی بسیار بسیار گسترده‌ای در بین فعالان اقتصادی به وجود آورده که بخش زیادی از آن هم به حق است. من نمی‌خواهم سیاه و سفید ببینم، ‌ولی فکر می‌کنم که این نوع اعتراض و همگانی شدن این اعتراض به روش‌های مالیات‌ستانی و شبهاتی که راجع به سازمان مالیاتی و ممیزانش وجود دارد، حداقل می‌طلبد که ما با سرعت خیلی زیاد به سمت قطع رابطه‌ی مودی و ممیز حرکت کنیم و نظام جامع مالیاتی را مستقر و کامل اجرایش کنیم تا همه چیز خیلی شفاف و مشخص شود؛ چه کسی چه مقدار باید مالیات بدهد. این برای ساختار اداری و مالیات ستانی کشور خیلی بد و سنگین است که افرادی باشند که کارشان کم کردن مالیات ها است؛ افرادی که پول دریافت می کنند و مالیات ها را کاهش می دهند، این موضوع خطرناکی به لحاظ اعتباری، درجه فساد، عدم شفافیت و فساد اداری است. اگر قرار است درآمدهای مالیاتی به اندازه نفت مهم شود که امسال در قانون بودجه این گونه دیده شده باید برای مالیات و اجرای درست قوانین مالیاتی سرمایه گذاری کنیم همان گونه که برای بخش نفت سرمایه گذاری می کنیم.  

منظور شما این است که برای مدرن سازی سیستم مالیات ستانی در کشور سرمایه گذاری باید صورت گیرد؟

بله در حوزه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، اصلاح نظام مالیات‌ستانی مثل اینکه ما در نفت داریم سرمایه‌گذاری می‌کنیم در نظام مالیاتی هم سرمایه‌گذاری کنیم. این در واقع هدر دادن منابع نیست، ما در اینجا سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا اصلاح ساختار صورت بگیرد و این باعث می شود پرداخت‌کنندگان مالیات با اعتماد بیشتر، شفافیت و با افتخار مالیاتشان را بدهند و از اینکه بخواهند به شیوه‌های غیرقانونی متوسل بشوند، خود داری کنند زیرا می بینند که با یک دولت شفاف رو به رو هستند و مالیاتی که پرداخت می کنند برای توسعه کشور و خدمات رسانی به شهروندان هزینه می شود. به اعتقاد من سرمایه گذاری دولت برای اجرای روش های نوین مالیات ستانی و مالیاتی یک الزام است.

منبع: اتاق تهران