طرح مباحث گسترده و لزوم تعمق و تدقیق بیشتر روی پیشنهادات و نظرات ارائه شده، باعث شد تا ادامه این مباحث به نشست بعدی کمیسیون موکول شود تا در نهایت جمعبندی مناسبی از این گفتوشنودها به دست آید که توسط کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران مورد پیگیری قرار گیرد.
صنعت نسبتاً فرسوده تولید لوازم خانگی
دستورجلسه این نشست بررسی وضعیت صنعت تولید لوازم خانگی در کشور بود. شراره کامرانی که به نمایندگی از انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در این نشست حضور یافته بود، گفت: صنعت لوازم خانگي داراي طيف متنوعي از محصولات در بخشهاي انرژيبر و غيرانرژيبر است. اين صنعت قريب به هشتاد سال در ايران سابقه دارد. کامرانی ادامه داد: نخستين كارخانه لوازم خانگي در سال 1316 در تهران و با 8 كارگر تاسیس شد و در دهه 40 شمسي نيز چند كارخانه ديگر ايجاد شد تا از دهه 50، كارخانجات توليدكننده لوازم خانگي در كشور گسترش یابد. در همين دههها به تدريج توليد قطعات (الكتروموتور و كمپرسور) نيز در كشور آغاز شد. او شیوههای تولید در ایران را توليد اصيل، مونتاژ، توليد بدون كارخانه و مشاركتی عنوان کرد و گفت: این صنعت اکنون در وضعیت فرسودگي نسبي و روزآمدي تقريبي قرار دارد.
به گفته این کارشناس، دلايل عقبماندگي نسبي تكنولوژيكي صنعت لوازم خانگی ایران، ورود ماشینآلات دست دوم به کشور به دلیل کمبود نقدینگی و عدم آشنايي با تحولات سريع این صنعت است که ساختار تولید را نسبتاً فرسوده کرده و موجب کاهش بهرهوری و مصرف بالای انرژی شده است. او گفت: سهم بخش صنعت از رشد اقتصادي كشور در سال 1394 معادل منفی2.2 درصد برآورد شد، در حالی که سهم بخش صنعت از توليد ناخالص داخلي در سال 1393 معادل16.6 درصد بود.
سهچهارم بازار لوازم خانگی ایران در اختیار خارجیها
کامرانی در ادامه به چالشهای پیش روی این صنعت اشاره کرد و گفت: تأثير منفي مسائل سياسي، فقدان رويكردهاي علمي صادرات، فقدان فعاليتهاي حرفهاي در بخشهاي بازرگاني سفارتخانههای ايران، فقدان يا ضعف فرهنگ توليد صادراتگرا، فقدان و ضعف فرهنگ برندينگ، عدم اتصال شبكه بانكي داخل به شبكه بانكي جهاني و فقدان يا ناكافي بودن اطلاعات شركتها از بازارهاي خارجي از جمله چالشهای این صنعت است.
او درباره حجم بازار داخلی لوازم خانگی نیز توضیحاتی ارائه داد و گفت: اندازه بازار لوازم خانگی کشور معادل 20 هزار ميليارد تومان است که 15 هزار ميليارد تومان آن در اختيار برندهاي خارجي است. ذکر این نکته هم ضروری است که سهم اين صنعت از كل ارزش افزوده صنعت 1.1 درصد و سهم آن از اشتغال 1.67 درصد است.
این کارشناس با مقایسه سهم بازار برندهای داخلی و خارجی گفت: در گروه صوتيتصويري، سهم تعدادي برندهاي خارجي 95 درصد و سهم تعدادي برندهاي ايراني 5 درصد است. درگروه يخچالفريزر، سهم تعدادي برندهاي خارجي حدود 60 درصد و سهم تعدادي برندهاي ايراني40 درصد برآورد ميشود. همچنين در گروه شويندهها سهم تعدادي برندهاي خارجي 55 درصد و سهم تعدادي برندهاي ايراني 45 درصد است. او مهمترین مساله صنعت لوازم خانگی را قدرت رقابتپذیری پایین برشمرد و گفت: رقابتپذیری پایین در این صنعت، ناشی از قیمت تمام شده بالا و کیفیت خدمات پس از فروش است.
کامرانی سپس به دیگر مسایل این صنعت از جمله قاچاق اشاره کرد و گفت: با توجه به اقلام متنوع توليدي لوازم خانگي، حوزه قاچاق اين محصولات نيز گسترده است و اكثر محصولات آن از جمله لوازم خانگي كوچك، يخچال و فريزر، كولر گازي، ماشينهاي ظرفشويي و لباسشويي و چرخ خياطي بهصورت قاچاق وارد كشور ميشود.
او به موانع درون سازمانی رشد صنت لوازم خانگی در کشور نیز اشاره کرد و گفت: ضعف در رويكرد نظاميافته به افزايش كيفيت و كاهش قيمت، عدم نگاه استراتژيك واحدها به ضرورت دستيابي به توليد و بازار امن صادراتي، ضعف در چارچوبهاي تحقيق و توسعه و بازاريابي مطلوب، كمبود مديريت علمي در واحدهاي توليدي، خلاء فرهنگ صنعتي در برخي مديريتهاي واحدهاي صنعتي، كمبود نوآوري، خلاقيت، تحقيق و توسعه و تكنولوژي روز و درصد بالاي ضايعات از جمله ضعفهای درونی بنگاههای تولیدی در این بخش است.
کامرانی عدم كنترل اصولي واردات و عرضه محصولات تقلبي چيني به نام برندهاي ايتاليايي، تركيهاي و... در ايران و در عین حال، تهديد اصالت «توليد ايران» و شيوع انواع شيوههاي مونتاژ، انحصارات دولتي، قانون تجميع عوارض، قانون ماليات بر ارزشافزوده، قانون كار، قانون تأمين اجتماعي و نرخ بالاي بهره بانكي را از جمله عوامل بیرونی برشمرد که مانع توسعه این صنعت شده است.
در ادامه این نشست حبیباله انصاری، دبیركل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نوبت سخن را به دست گرفت و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت این صنعت ارائه کرد. كاهش نرخ سود تسهيلات توليد و متناسبسازي نرخ بهره با تورم، تشكيل كميته تعيين تعرفه (با محدوديت انجمن) در وزارت صنعت، معدن و تجارت، كاهش فشار مالياتي و پذيرش اظهارنامههاي مالياتي كه مورد تأئيد حسابرس هستند، عدم مداخله دولت در قيمتگذاري و عدم دريافت ماليات از فعاليتهاي تشكلها از جمله پیشنهادات دبیرکل این تشکل بخش خصوصی بود.
انصاری همچنین با اشاره به اینکه شرکتهای فولادی حاضر به فروش مواد اولیه به صنایع پایین دستی نیستند گفت: رفع موانع خريد مواد اوليه اساسي صنعت لوازم خانگي از قبيل فولاد، مواد پتروشيمي، مس، آلومينيوم... از شركتهاي دولتي یکی از مهمترین خواستههای تولیدکنندگان لوازم خانگی است.
او همچنین خواستار آن شد که براساس ماده (5) قانون بهبود مستمر فضاي كسبوكار از فعاليت تشكلهاي موازي ممانعت شود.
تولیدکنندگان داخلی سهم خود از بازار را به رقبا باختهاند
در ادامه این جلسه، محمدرضا جعفری نایب رییس انجمن صنایع لوازم خانگی به این نکته اشاره کرد که تولیدکنندگان ایرانی، عمده سهم بازار را به شرکتهای کرهای واگذار کردهاند. او گفت: البته بخشی از دلایل این بازماندگی ناشی از برخی مسایل فرهنگی است. زمانی که درآمدهای نفتی و به تبع آن واردات افزایش پیدا کرد، مذاق مردم هم به کالاهای خارجی خو گرفت. من این پدیده را به عنوان قاچاق مدرن میشناسم و مقابله با آن را ضروری میدانم.
جعفری افزود: به واسطه اعمال تحریمها، ساختار این صنعت، فرسوده شده است. اکنون لازم است برای ارتقا این صنعت، تسهیلات ارزانقیمت به آن اعطا شود.
علیرضا عراقی، یکی از اعضای انجمن صنایع لوازم خانگی ایران، نیز بر این عقیده بود که با مشکلاتی که بانکها ایجاد کردهاند، افزایش قدرت رقابت میسر نیست. علیرضا دانیالی یکی دیگر از اعضای این انجمن، رفع موانع تولید را خواستار شد و از اصلاح نرخ تعرفهها و توجه به نرخ تعرفه موثر سخن گفت.
حضور برندهای خارجی تهدید است یا فرصت؟
در پایان این نشست، با توجه به ادامهدار بودن بحث و نیاز به بررسی بیشتر روی مشکلات و مسایل موجود، رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران اعلام کرد که این موضوع در نشست آتی این کمیسیون نیز پیگیری میشود. مهدی پورقاضی همچنین از اعضای انجمن خواست تا با ارائه پیشنهادات مشخص برای برونرفت از وضعیت جاری، مطالبات خود را از اتاق تهران عنوان کنند.
پورقاضی همچنین با اشاره به حضور قوی برندهای خارجی در بازار لوازم خانگی این مساله را مطرح کرد که آیا این حضور برای جامعه و اقتصاد ایران یک تهدید است یا فرصت؟ او گفت: باید به این مساله از جنبههای مختلف اقتصادی و اجتماعی نگریست و با تدقیق در هزینه و فایده آن، اعلام نظر کرد.
سیدحسین سلیمی نیز با اشاره به اینکه ایران پیش از انقلاب در زمینه لوازم خانگی، تولیدکننده و صادرکننده مهمی در منطقه بوده است، گفت: کاستیها را نباید به مسائل فرهنگی پیوند دهیم و اهمیت کیفیت را نادیده بگیریم. واحدهای تولیدی لوازم خانگی در ایران کوچک هستند و باید بزرگ شوند و قدرت رقابت خود را افزایش دهند.
نظر شما