واقعیت این است که در حال حاضر «یک ریال» ایران به مثابه واحد پول ملی نه در داخل مرزهای ملی و نه در خارج از کشور هیچ نیرو و ارزشی ندارد، یعنی نه در بازار داخل میتوان با «یک ریال» کالا خرید و نه در خارج از ایران فردی پیدا میشود که «یک ریال» ایران را بگیرد و در مقابل آن کالا یا خدمتی بدهد.
رییس کل سابق بانک مرکزی روز 16 فروردین 1390 به میان خبرنگاران آمد و گفت بررسیهای بانک مرکزی نشان میدهد حذف چهار صفر از ریال ایران نتایج مثبتی دارد و به همین دلیل بانک مرکزی پیشنهاد اجرای این طرح در 6 ماه آینده را به هیات دولت ارایه میکند. از آن روز تاکنون حدود 2030 روز سپری شده و هنوز حرف رییس کل سابق بانک مرکزی لباس عمل نپوشیده است.
طولانی شدن زمان حرف تا عمل درباره پدیده هیجانانگیز حذف 4 صفر از ریال ایران نشاندهنده پیچیدگی این مقوله است. اگر این اتفاق کماهمیت بود باید در این مدت اجرا میشد تا یکی از مدیران وزارت اقتصاد این مساله را دوباره در دستور کار قرار ندهد و درباره آن بحث تازهای باز نکند.
واقعیت این است که در حال حاضر «یک ریال» ایران به مثابه واحد پول ملی نه در داخل مرزهای ملی و نه در خارج از کشور هیچ نیرو و ارزشی ندارد، یعنی نه در بازار داخل میتوان با «یک ریال» کالا خرید و نه در خارج از ایران فردی پیدا میشود که «یک ریال» ایران را بگیرد و در مقابل آن کالا یا خدمتی بدهد. این روزگار ناخوش برای ریال ایران که به دلایل گوناگون از ارزش و اعتبار افتاده است، برای دلسوزان به این مرز و بوم مایه تاسف است و هر فرد میهندوست و علاقمند به ایران تمایل دارد که پول کشورش واجد ارزش و اعتبار باشد.
این نخستین مساله مهمی است که مدیران سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور باید درباره آن راهکار مناسب، پایدار، کارشناسانه و غیرهیجانی ارایه کنند. اما اینکه ارز ش و اعتبار ریال ایران با حذف صفرها احیا میشود باید این اتفاق بیفتد و به طور مثال یک ریال ایران ارزشی معادل یک یوروی اروپا یا یک دلار امریکا را پیدا کند به هیچ وجه کار سادهای نیست و باید درباره آن خوب فکر کرد. بررسی تجربههای کامیاب کشورهای دیگر که اقدام به این کار کردهاند میتواند گام اول باشد. به طور مثال بررسی تجربه ترکیه که همزمان با روی کار آمدن تورگوت اوزال معمار اقتصاد جدید ترکیه بحثهایی در این باره را شروع کرد میتواند گام دوم باشد. گام سوم این است که از حالت شعار و درخواست خارج شویم و دولت لایحه دهد یا مجلس طرحی را تهیه و عرضه کند تا معلوم شود که کار جدی است و میخواهیم به سمت حذف 4 صفر از ریال پیش برویم.
این لایحه یا طرح میتواند پیش از ارایه قطعی به مجلس دراختیار همه کارشناسان و متخصصان، علاقمندان به اقتصاد سیاسی، اقتصاددانان و سایر گروههای ذینفوذ و صاحب نظر قرار داده شود و صیقل یابد تا طرح نهایی آماده شود. در این مدت میتوان و باید با شهروندان صحبت کرد و مزایای حذف 4 صفر را با آنها در میان گذاشت تا شوک تازهای به آنها وارد نشود. همراه کردن ذهنی و عینی شهروندان با هر طرح مهم اقتصادی از جمله این طرح یک ضرورت اجتنابناپذیر است. در جریان گفتوگوی با شهروندان باید همه ابعاد فنی – اقتصادی طرح توضیح داده شود تا شبههای باقی نماند.
طرح حذف 4 صفر از ریال نباید در مرحله تدوین، تصویب و تایید قانون آن دستخوش بازیهای سیاسی شده و همانند سایر موضوعها به ابزار یک جناح سیاسی برای فشار به جناح دیگر شود و ارزش و اعتبار آن مخدوش شود.
پیشنهاد میشود پس از بررسی دقیق گامهای معرفی شده در سطرهای پیشین، یک نهاد کارشناسانه بدون جهتگیریهای سیاسی تاسیس شود و در یک دوره تعریف شده، این طرح را پیش ببرد. اعضای این نهاد که بلافاصله پس از رسیدن به نقطه آخر منحل میشود میتواند برخی از اعضای اصلی گروه اقتصادی دولت، اقتصاددانانی به معرفی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، برخی از متخصصان پولی، شماری از جامعهشناسان و استادان علم سیاست باشند تا همه ابعاد کار بررسی شود. دعوت از متخصصان خارجی به ویژه کسانی که در کشورهای دیگر این طرح را پیش بردهاند نیز یک ضرورت تمام عیار است. اگر ارزش و اعتبار ریال با طرح حذف 4 صفر از ریال احیا میشود بهتر است در اجرای آن تردید نکنیم. مایه تاسف است که «یک ریال» ایران هیچ احترام عملی در جایی از کره زمین نداشته باشد.
نظر شما