پسته به عنوان محصولی استراتژیک از جایگاه خاصی در بین دیگر تولیدات کشاورزی برخوردار است و از آنجاکه بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی کشور ما متعلق به این محصول است درآمد ارزی حاصل از صادرات پسته قابل توجه است. بحث صادرات پسته برای ورود به بازارهای جهانی و کیفیت آن از یک طرف و مشکلات داخلی فرا‌روی باغداران و تولید کنندگان پسته برای فروش در داخل از سوی دیگر موجب شده که وضعیت پسته ایران در شرایط بحرانی قرار گیرد. در این راستا با دوتن از فعالان اتحادیه صادرکنندگان خشکبار به گفتگو نشسته ایم که در ادامه می خوانید:        

عباس رسول زاده، نایب رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار در گفت و گو با پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز در خصوص وضعیت صادرات پسته گفت: متاسفانه صادرات پسته بسیار افت کرده است، از یک سو کم شدن حجم صادرات نشان دهنده کاهش تولید است و از سوی دیگر پسته ایران امروز رقبای بسیاری در خارج از کشور پیدا کرده که تلاش می کنند به جایگاه ایران در بازارهای جهانی لطمه بزنند.

وی آمریکا را به عنوان رقیب جدی تولید پسته جمهوری اسلامی ایران نام برد و افزود: آمریکایی ها با میزان باغات بسیار کم اما با برداشت 4.5 برابر ما رتبه اول تولید پسته را به خود اختصاص داده اند.

نایب رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار در خصوص عمده مشکلات پسته کاران بیان کرد: با توجه به مقاومت این گیاه در برابر خشکی، کشاورزان تصوراتی مبنی بر کاشت این محصول در مناطق کم آب دارند، درحالیکه برای افزایش بهره وری این محصول باید در مناطقی که با بحران کم آبی مواجه نیستند، کاشت شود.

وی افزود: کاهش سطح آب سفره های زیرزمینی درکنار خشکسالی های اخیر، کاهش سرمایه در گردش و قیمت بالای محصولات تولیدی بر کاهش بهره وری و میانگین تولید باغات اثر گذاشته است.

رسول زاده ادامه داد: کاهش تولید باعث شده که پسته ما روز به روز گران تر شود، چون بهره وری پایین است، هزینه تولید هم بالا رفته در نتیجه پسته گران شده است به طوریکه توانایی رقابت را در میدان های رقابت از دست داده ایم.

به گفته رسول زاده عمده مشکلات صادرکنندگان پسته را می توان کم آبی حاکم بر باغات، بالابودن قیمت محصولات تولید شده و کاهش برداشت عنوان کرد.

رقبای گردن کلفت در بازار پسته

در ادامه محمدرضا فرشچیان، منشی اتحادیه صادرکنندگان خشکبار درخصوص وضعیت صادرات پسته گفت: در حال حاضر صادرات داریم ولی وجود رقیب بزرگی مثل آمریکا که هم توان بالایی در تولید دارد و هم مدیریت و شرایط خوبی در فروش و صادرات، باید برای موفقیت در این رقابت رسیار دقیق عمل کنیم.

وی ادامه داد: در واقع وضعیت صادرات محصول پسته ایران بخاطر آمریکا با کاهش روبه رو شده و از سوی دیگرعدم مدیریت صحیح در تولید باعث شده تا حدود 35 تا 40 درصد تولید این محصول کاهش یابد.

فرشچیان افزود: البته قیمت بالای محصولات تولیدی مشکل دیگر صادرکنندگان است، در حقیقت قیمت تمام شده ما از آمریکا بالاتر نیست اما با دلار قیمت فعلی، قیمت تمام شده ما از آمریکا بالاتر می رود درنتیجه قدرت رقابت ما در بازارهای جهانی کاهش می یابد.

به گفته منشی اتحادیه صادرکنندگان خشکبار معضل دیگر صادرکنندگان پسته نرخ ارز است، به عبارت دیگر تثبیت نرخ ارز، با توجه به تورم موجود و قیمت های جهانی نه تنها برای پسته بلکه دیگر محصولات و کالاهای صادراتی تهدید محسوب می شود. چرا که به دلیل تثبیت نرخ ارز، صادرات برای آنها صرف نداشته است.

وی اضافه کرد: چندی است که بین کشورهای مختلف رقابتی مبنی بر کاهش پولی ملی کشورشان صورت گرفته است؛ استرالیا، ترکیه، انگلیس، آلمان نمونه ای از این کشورها هستند. اما تنها کشوری که هنوز قیمت پول ملی خود را حفظ کرده ایران است که این امر موجب آسیب نه تنها صادرات بلکه تولید را در بردارد.

فرشچیان درباره اینکه مشکلات پولی بانکی صادرکنندگان حتی پس از برجام همچنان پابرجاست، ادامه داد: با گذشت بیش از یکسال از اجرایی شدن برجام و درحالی که انتظار می رفت نقل و انتقال های پولی با خارج از کشور از طریق سیستم بانکی بدون هیچ مشکلی انجام پذیرد، اما به دلیل وجود برخی از مشکلات و مانع تراشی ها از طرف خارجی ها، صادرکنندگان همچنان ترجیح می دهند از طریق صرافی ها به جابه جایی وجوه با خارج از کشور بپردازند.

وی افزود: البته به تازگی اعلام کردند که روابط اتحادیه اروپا با ایران عادی سازی شده و پیش از این پارلمان اروپا این امر را تصویب نکرده بود. حال جای امیدواری است که از این پس گشایشی در مسایل پولی و بانکی حاصل شود. لازم به ذکر است که این امر نیازمند زمان است.

منشی اتحادیه صادرکنندگان خشکبار درباره کاهش تولید پسته عنوان کرد: کشاورزی سنتی ما باعث شده برداشت محصول ما از برداشت محصول میانگین بین المللی به مراتب کمتر شود و همچنین کمبود آب مزید بر علت شده است. از سوی دیگر پسته شرایط خودش را دارد به صورتیکه یک سال درختان بارآور است و سال بعد بارآوری کمتر می شود و دقیقا امسال مقارن شده با سال بارآوری کم.

به گفته فرشچیان صادرات پسته به کشورهای اروپای غربی،CIS، آسیا، چین و... انجام می شود. وی درپایان گفت: لازم به ذکر است امسال قیمت پسته نسبت به سال گذشته حدود 9 درصد کاهش پیدا کرده است البته قیمت پسته آمریکا نسبت به سال گذشته حدود 40 درصد کاهش داشته است.