دکتر زهرا کریمی، استاد دانشگاه مازندران در گفت و گو با پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز در خصوص مزیت های تولید در ایران اظهار کرد: در کشور ما با توجه به جمعیتی در حدود 80 میلیون نفر (جمعیتی که مصرف کننده هستند)، مزیت یک بازار بزرگ را داریم. این در شرایطی است که برخی کشورها به قدری کوچک هستند که تولید هیچ کالایی برایشان مقرون به صرفه نیست و حتما باید بازار صادراتی پیدا کنند.

وی در ادامه افزود: البته با توجه به رکودی که سال های اخیر، گریبانگیر اقتصاد کشور شده مصرف مردم تحت فشار قرار داده شده است، اما به طور بالقوه جمعیت زمینه خوبی را برای تولید ایجاد می کند.

به عقیده این استاد دانشگاه نیروی کار ارزان عامل دیگر این برتری است. در ایران نیروی کار متخصص و تحصیل کرده زیاد است. البته نکته لازم به ذکر این است که نیروی کار با تخصص های ویژه و خاص کم است و کمبود تخصص های ممتاز مشکلاتی هم ایجاد می کند. اما با این وجود نیروی متخصص در حد متوسط و نیروی کار نیمه ماهر و غیرماهر نسبتا ارزان در کشور ما زیاد است و این عامل هم امتیازی نسبت به بسیاری از کشورهاست.

کریمی در ادامه افزود: یکی دیگر از برتری های کشورمان دسترسی به انرژی نسبتا ارزان است. با توجه به گران شدن انرژی در سال های اخیر، هنوز هم از انرژی ارزان تری نسبت به اکثر کشورهای جهان بهره می بریم.

وی ارزان تر بودن زمین برای ساخت کارخانه و واحدهای تولیدی را از مزیت های دیگر ایران دانست و اظهار کرد این برتری در مناطق دور افتاده کشور بیشتر به چشم می خورد.

این استاد دانشگاه در خصوص اینکه در نهایت مزیت کدام صنعت در کشورمان بیشتر است یا به عبارتی در رتبه بندی کدام صنایع امتیاز بیشتری دارند، اظهار کرد: به جرات می توان گفت به استثنای صنعت پتروشیمی کشور، ما بر روی هیچ صنعتی مزیت و برتری نداریم و در هیچ صنعتی نمی توانیم کالای با کیفیت بالا و قیمت تمام شده پایین تولید کنیم و سهم مناسبی از بازارهای بین المللی را به خود اختصاص دهیم.

بر این اساس و با این تعریف ما در تولید هیچ کالایی مزیت نداریم. اما در این میان این سوال پیش می آید که آیا می توان با استناد بر اینکه مزیت نداریم، تولید نکینم؟

این استاد دانشگاه در ادامه اظهار کرد: به دلیل اینکه مزیت نداریم نمی توانیم تولید را متوقف کنیم به دلیل این که 1) نمی توان همه کالایی را وارد کرد چون ارز کافی برای واردات تمامی کالاها در اختیار نداریم.2) با واردات فرصت های شغلی از میان می رود و این مسئله مطرح است که با جمعیت جوان و بی کار چه کنیم؟

به عقیده وی باید به فکر ایجاد توان رقابتی در اقتصاد کشور باشیم و توان کشور را در عرصه هایی بسیج کنیم که در میان مدت امکان رقابتی برای ایران ایجاد خواهد کرد. اگر به بررسی مزیت  رقابتی پتروشیمی ها هم بپردازیم، می بینیم که چانه زنی های زیادی در خصوص دریافت خوراک با قیمت ارزان همواره در جریان است. اگر با خوراک ارزان پتروشیمی های ما سودآور هستند و می توانند کار خود را ادامه دهند، این به معنای مزیت رقابتی نیست زیرا این صنعت عملا از رانت مواد اولیه ارزان استفاده می کند و اگر نفت را به قیمت جهانی دریافت کند، معلوم نیست چند درصد از صنایع پتروشیمی همچنان سودآور و فعال باقی بمانند.

وی ادامه داد: این در حالی است که صنایع پتروشیمی در کشوری همچون پاکستان که نفت ندارد، بدون استفاده از رانت مواد اولیه ی ارزان در بازارهای بین المللی به رقابت می پردازد.

دکتر کریمی افزود: اگر ما رانت ارز ارزان برای واردات مواد اولیه و کالاهای نیمه ساخته را نداشته باشیم، احتمالا صنعت خودرو سازی هم نمی تواند به کار خود ادامه دهد.

به گفته وی در شرایط کنونی، ایران همانند اکثر کشورهای در حال توسعه، در تولید تقریبا تمامی کالاهای صنعتی مزیتی ندارد. اما برای میان مدت و  بلند مدت می توان برنامه ریزی کرد و مشخص نمود که در بلند مدت می خواهیم در چه صنایعی به توان رقابتی دست پیدا کنیم. برای تحقق این هدف باید صنایع در اولویت را مشخص کنیم.  به طور مثال در صنعت خوردو سازی استراتژی کشور ترکیه تقویت قطعه سازی است. در سال های اخیر کشور ترکیه به یکی از قطعه سازان بزرگ دنیا مبدل شده است؛ در حالی که ترکیه خودرو تولید نمی کند.

وی با اشاره به این که هیچ کشوری نمی تواند در تمامی صنایع به مزیت دست یابدگفت: با تعیین اولویت ها و ترسیم برنامه برای چشم انداز میان مدت و بلند مدت، باید صنایع را به سمت رقابت پذیری سوق داد.

وی در ادامه تصریح کرد: برای رهایی از وضعیت کنونی، سرعت بخشیدن به چرخه تولید و رونق اقتصاد کشور باید چند صنعت را مشخص و انتخاب کنیم و با هدایت سرمایه گذاری به سوی این صنایع، و  رفع موانع ارتقاء کیفیت و افزایش تولید، این صنایع را به سمت رقابت در عرصه بین المللی هدایت کرد.

وی تأکید کرد: البته لازم به ذکر است که این تصمیم یک تصمیم سیاسی و اقتصادی است و به یک اجماع نظر نیازمند است و چیزی که واضح است این است که صنایع کهنه و غیرکارآمد نمی توانند تا ابد ادامه حیات داشته باشد.