اهمیت تسهیل و توسعه صادرات غیرنفتی تا جایی است که تحقق این امر را در گرو مطالعات و پژوهش های دقیق و علمی قرار داده است. تطبیق مدل های جهانی توسعه صادرات و استفاده از اهرم های آزمون شده در این مسیر راهگشای خوبی برای رسیدن اقتصاد ایران به اهدف میانی و کلان خواهد بود.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز، یکی از موضوعات مطرح شده در زمینه حمایت از صادرات بحث خوشه های صادراتی است. یک گروه نزدیک و بهم پیوسته از شرکت ها و موسسات فعال  در یک زمینه اقتصادی در محدوده جغرافیایی خاص خوشه های صنعتی را تشکیل می دهند که توسط مشترکات و تشریفات خاصی بهم پیوند می یابند و محصول یا خدمات مربوط به تولید در آن محدوده را تکمیل می نمایند. حلقه ای از این زنجیر که می تواند محصول نهایی خوشه صنعتی را به خارج از کشور صادر کند این خوشه ها را به خوشه های صادراتی بدل خواهد کرد.

گفتنی است، رقابت در کیفیت محصول و خدمات و رقابت در تأمین نظر مشتری در این مسیر افزایش می یابد و فرهنگ صادراتی در پتانسیل ها و مزیت های تولیدی اقتصاد ایران تقویت می شود. ارتقای همکاری های داخل سازمانی، ارز آوری به کشور، افزایش سرمایه  اجتماعی، تبادل اطلاعات فنی و بین المللی و انتقال تجارت از دیگر مزایای تکمیل خوشه های صنعتی و تبدیل آنها به خوشه های صادراتی خواهد بود.

لازم به ذکر است، براساس آیین‌نامه ساماندهی خوشه‌ها و شبکه‌های صادرات‌گرای کسب و کار، اهداف این آیین‌نامه افزایش سطح رقابت‌پذیری صادرات کشور، کاهش موانع ناشی از انـدازه بنگاه‌ها و حمـایت از کار جمعی و مشـترک آنها در صادرات بـویژه هدایت بخشـی از منابع پیـش‌بینی شده جـهت گستـرش بنگـاه‌های کوچک اقتـصادی زودبازده و کارآفرین است. این مهم از طریق ایجاد، توسعه و ارتقای خوشه‌ها و شـبکه‌های صادرات‌گرا محقق خواهد شد.

تکمیل حلقه صادراتی در خوشه های صنعتی

مدیر کل دفتر امور بنگاه ها در معاونت توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت در گفتگو با اگزیم نیوز تشریح کرد: خوشه های صادراتی مجموعه هایی هستند که بطور طبیعی در کشورها شکل می گیرند. در مناطق مختلف هر شهر با توجه به مزیت های آن یک سری مجموعه ها و شرکت های تولیدی شکل می گیرند؛ مثلا در منطقه ای مانند همدان که ماده اولیه خاک رس قابلیت تولید محصولات سفالی مرغوب را ایجاد می کند، مجموعه هایی در ارتباط با تولید سفال بصورت طبیعی و بدون دخالت دولت و سیاست گذاران ایجاد خواهد شد.

گیتی توانا افزود: با تکمیل زنجیره تولید و شکل گیری خوشه ها در مناطق می توان به نقش مکمل این خوشه ها برای تولید و ارتقای محصولات اشاره کرد. این خوشه ها که به خوشه های صنعتی معروف هستند با صادراتی شدن به ارتقای صادرات کشور کمک خواهند کرد.

وی در ادامه گفت: بحث صادراتی شدن خوشه ها موضوعی است که حدود 8 سال قبل از طرف سازمان توسعه تجارت به عنوان راهبرد توسعه صادرات مطرح شد.

شناسایی خوشه های صنعتی

توانا افزود: به این معنا که خوشه های صنعتی توسط سازمان صنایع کوچک شناسایی می شوند و از آنجا که ممکن است مسائل و مشکلاتی برای تولید آنها وجود داشته باشد، زیرساختی موردنیاز باشد یا ضعف در حلقه تولید دیده شود، این موارد توسط حلقه ی دیگری در زنجیره خوشه های صنعتی برطرف خواهد شد.

این مقام مسئول تشریح کرد: سازمان توسعه تجارت تبدیل تولیدات صنعتی خوشه ها را به کالاهای صادراتی بصورت مشاوره ای و طرح ریزی ارائه کرده است. از آنجا که این واحدها تولیدکننده هستند و عمدتاً کار صادراتی انجام نمی دهند، پیشنهاد شده است در داخل این خوشه ها مجموعه هایی راه اندازی شود که حلقه صادراتی را به خوشه اضافه کند.

توانا افزود: یکی از این مجموعه ها شرکت مدیریت صادرات است؛ این مجموعه که کار صادرات را برای تولیدکننده انجام  می دهد به عنوان یکی از بخش های خوشه صادراتی عمل می کند.

وی گفت: این امر با این هدف دنبال می شود که بخش صادرات محصولات تولیدی فعال شود و ارتقا پیدا کند. لذا صادراتی شدن خوشه ها در مجموعه هایی مثل مدیریت صادراتی یا شرکت های بازرگانی صادرات نمود پیدا کرده و این مجموعه ها شبکه های صادراتی نامیده می شوند.

توانا افزود: در حال حاضر 20 شرکت مدیریت صادرات در کشور وجود دارد و در مورد آنها رتبه بندی انجام شده است. این شرکت ها براساس معیارهای سازمان توسعه تجارت رتبه بندی شده و در حال فعالیت هستند.

مدیر کل امور بنگاه ها در سازمان توسعه تجارت ادامه داد: این شرکت ها که کار مدیریت صادرات را دنبال می کنند در داخل خوشه های صنعتی و برخی در داخل خوشه ها و بیرون بطور همزمان فعالیت می کنند.

توانا تاکید کرد: شرکت های مدیریت صادرات در کشورهای دیگر هم وجود دارند و در حال فعالیت هستند.

تولیدکننده ها شرکت های مدیریت صادرات را نمی شناسند

وی افزود: با توجه به اینکه این شرکت ها مجموعه هایی حرفه ای برای پرداختن به کار صادرات هستند و هدف این است که تولیدکننده بدون دغدغه صادرات به کار تولیدی بپردازد، لازم است بیشتر به ترویج کار این شرکت ها میان تولیدکنندگان بپردازیم.

این مقام مسئول همچنین گفت: متاسفانه فعالیت های مدیریت صادراتی  هنوز به طور کامل برای تولیدکنندگان جا نیفتاده و خودشان امور صادراتی را انجام می دهند.

توانا با اشاره به عدم شناخت کافی تولیدکنندگان از مفاهیم و موضوعات حمایت از صادرات افزود: باید مانور بیشتری در این رابطه داده شود و رسانه ها و فعالان برای ترویج آن فعالیت کنند.

وی در پایان تاکید کرد: آنچه در این زمینه دارای اهمیت است الگوبرداری مناسب ایران از ایده ها و موضوعات توسعه صادرات برای رسیدن به وضعیت ایده آل زمان است؛ طی کردن این پروسه طبیعتاً زمان می برد و علاوه بر صبوری به تلاش و پشتکار نیازمند است.