با رشد بهای نفت در بازارهای جهانی فرصت های مناسبی برای تقویت درآمدهای کشور فراهم شد؛ فرصت هایی که به شهادت آمار به رشد قابل توجه منابع ارزی کشورهای نفتی همسایه منتهی شد اما در کشور ما تنها توانست بر حجم واردات بیفزاید.

کارشناسان می گویند با افزایش قیمت نفت تا مرز 150 دلار انتظار می رفت صندوق ذخیره ارزی بتواند ارقام قابل توجهی را تا 500 میلیارد دلار در خود ذخیره کند اما متاسفانه در همان سال ها اعلام شد در صندوق موجودی نیست و ارقام این صندوق محرمانه اعلام شد. البته در حال حاضر برخی گمانه زنی ها حکایت از آن دارد که این صندوق همچنان با رقم قابل توجهی از منابع مواجه نباشد و شاید رقم آن به 20 میلیارد دلار هم نرسد.

البته باید گفت خالی بودن صندوق در شرایطی که دولت ناگزیر از پرداخت 3 تریلیون تومان یارانه در سال و فروش نفت با قیمت های حدود 40 دلاری است موضوع عجیبی نباشد چراکه انتظاری از شرایط موجود نمی رود به خصوص آن که کشورهای منطقه به شدت با افت درآمدها و موجودی صندوق ارزی خود مواجه شده اند. در این بین اثر ثانویه و مهم این موضوعات روی طرح های عمرانی کشور به سرعت بروز کرده است.

به عقیده کارشناسان اقتصادی کشور عدم مدیریت درست منابع ارزی کشور در سال های گذشته باعث شده است طرح های نیمه تمام زیادی روی دست دولت باقی بماند که این طرح ها به خصوص با تشدید تجریم های غرب علیه کشورمان باعث شد منابع مهمی از اقتصاد را حبس کرده و به این ترتیب مشکل بعدی یعنی حبس منابع در کشور به وقوع بپیوندد.

دکتر علی دینی ترکمانی در این رابطه در گفتگویی که با ایرنا انجام داده اعلام کرده است کشور برای راه اندازی 2 هزار و 900 طرح نیمه تمام باید 208 تریلیون تومان منابع در اختیار داشته باشد که این رقم پیش نیاز بازگشت منابع حبس شده کشور خواهد بود. این اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است نیمه تمام ماندن طرح ها در سال های پیش به بیکاری و تورم دامن زد زیرا به ازای هزینه هایی که صورت گرفت، تقاضا در جامعه را افزایش داد اما به تناسب آن عرضه کالا از محل به بار نشستن این پروژه ها تغییری نکرد.

وی ادامه داد: قفل شدن منابع کشور در طرح های نیمه تمام، به معوقات بانکی نیز دامن زد زیرا سرمایه گذاران وام های قابل توجهی برای راه اندازی طرح های خود از سیستم بانکی دریافت کردند اما چون طرح ها به بهره برداری نرسید، امکان پرداخت اقساط و تسویه بدهی ها فراهم نشد.
دینی ترکمانی با بیان اینکه ایران از تکنولوژی روز در تولید کالا دور است، افزود: زمانی که فضای کسب و کار بهبود نیابد، سرمایه، ‌مغز و فناوری به این حوزه ورود پیدا نخواهد کرد. به گزارش اگزیم نیوز دولت پیش از این اعلام کرده بود امسال برای به بهره برداری رساندن دو هزار طرح نیمه تمام کوچک و متوسط صنعتی و معدنی اقدام خواهد شد. معاون وزیر صنعت با اشاره به این که در حال حاضر تعداد طرح هایی که بین 20 تا 40 درصد پیشرفت فیزیکی دارند بالغ بر 7 هزار واحد است که برای راه اندازی آنها 45 هزار میلیارد تومان تسهیلات مورد نیاز است تعداد طرحهای 40 تا 60 درصد پیشرفت فیزیکی را 6 هزارو 100 طرح ذکر کرده بود و میزان اعتبار مورد نیاز برای این طرح ها را 22 هزار میلیارد تومان تسهیلات برآورد کرد.

به گفته ابویی مهریزی طرح‌ های بالای 60 درصد پیشرفت فیزیکی نیز طبق پیش‌بینی‌ها نیازمند 23  هزار میلیارد تومان تسهیلات است .به این ترتیب‌ اگر فرض سه ساله را برای به بهره برداری رسیدن طرح ها در نظر بگیریم سالانه 30 هزار میلیارد تومان برای انجام این مهم نیاز است.

به این ترتیب باید گفت رقم های بسیار بزرگی برای راه اندازی طرح های مذکور مورد نیاز است که به نظر می رسد این ارقام با توجه به ناموفق بودن کشور در زمینه تخصیص منابع لازم برای طرح های عمرانی دور از ذهن باشد. با این حال کارشناسان معتقدند از محل منابع بخش خصوصی، منابع مردمی و منابع ناشی از فرصت برجام می توان بخش زیادی از این منابع را تأمین کرد که این موضوع نیز احتمالا نیازمند بازنگری در شیوه های تأمین منابع مالی برای کشور است.