به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز پس از کاهش قیمت جهانی نفت، افت تقاضای چین به دلیل کاهش رشد اقتصادی و افزایش عرضه‌کنندگان، بازارهای کالایی در موقعیتی قرار دارند که کمتر کارشناسی، پیش‌بینی افزایشی برای این بازار متصور است. کاهش قیمت مواد اولیه، در شاخص‌های کلان اقتصادی مانند تورم اثر مثبتی داشته و توانسته به روند کاهشی شاخص قیمت مصرف‌کننده کمک کند، اما به دلیل کاهش تقاضا برای محصولات داخلی، تولیدکنندگان صنایع را با مشکل مواجه کرده است. در این خصوص، رئیس اداره توسعه ابزارهای مالی بورس کالایی ایران معتقد است: به دلیل کاهش بهره‌وری در صنایع تولیدی و مشکلات ساختاری اقتصاد ایران مانند تورم دورقمی و بالا بودن هزینه‌های مالی، برخی از صنایع ما از عرضه رقابت با سایر تولیدکنندگان کنار گذاشته شدند و در حال حاضر قدرت رقابت ما در بازارهای کالایی کاهش یافته است.

با توجه به وضعیت سخت فعلی در بازار نفت که به احتمال قوی حداقل تا سال 2017 ادامه خواهد داشت باید روزهای سختی را پیش روی بازارهای کالایی دیگر برآورد کرد. از سوی دیگر رکود فعلی باعث شده از یک سو حجم تولید و از سوی دیگر حجم مبادله این کالا نیز تضعیف شود تا جایی که رشد عرضه‌ها در برابر تقاضا را باید پس از کاهش قیمت تمام‌شده، دلیل دیگر افت نرخ‌ها برآورد کرد.

در بازارهای جهانی شاید فلزات پایه که در اغلب بورس‌های معتبر کالایی در جهان مورد داد و ستد قرار می‌گیرد مشهورترین کالاهایی به شمار بیاید که توسط صنایع مصرف‌کننده ‌‌یا سرمایه‌گذاران بین‌المللی چه با هدف سرمایه‌گذاری ‌‌یا با اهداف سفته‌بازی مورد داد و ستد قرار بگیرد. هم اکنون قیمت مس به عنوان معرف این بازار از قیمت‌هایی بالاتر از 10 هزار دلار در سال 2011 به نزدیکی 5200 دلار در هر تن کاهش یافته ‌‌یا سنگ آهن به عنوان بزرگ‌ترین بازار جهانی مواد خام با تجارت نزدیک به 1200 میلیون تن در سال از 187 دلار در سال 2011 هم اکنون به 56 دلار در هر تن کاهش قیمت داشته است.

این موارد یعنی کاهش محسوس قیمت‌ها در حالی رخ می‌دهد که از یک سو حجم تولید کاهش یافته و از سوی دیگر موجودی انبارهای این کالاها نیز تضعیف شده که می‌تواند سیگنالی برای حمایت از قیمت‌ها باشد. اگر به دو جدول موجود توجه کنید میزان کاهش قیمت نفت شدیدتر از افت بهای فلزات بوده که نشان‌دهنده کاهش آرام قیمت فلزات در سال‌های اخیر و همچنین مقاومت آنها در برابر افت محسوس قیمت‌هاست که هر دو داده فوق سیگنالی برای حمایت از نرخ‌ها به شمار می‌رود. در نهایت باید گفت که دورنمای بازارهای کالایی را نمی‌توان چندان جذاب ارزیابی کرد ولی اوضاع آن از بازار نفت بهتر خواهد بود و انتظار داریم این بازارها با سرعت بیشتری از رکود خارج شوند اما برای بازگشتن به روزهای طلایی آنها در سال 2011 به زمان بیشتری نیاز است.

در این بین طی سال‌های گذشته مس یکی از محصولات صادراتی خوب بود، حال آنکه در حال حاضر شرکت ملی مس با سود بسیار پایین صادرات را ادامه می‌دهد. همچنین در حوزه کالای روی و فولاد این مشکلات وجود دارد، به نحوی که در فولاد قدرت صادراتی کشور بسیار کاهش یافته است. به دلیل آنکه در حوزه شمش فولاد، به دلیل افزایش هزینه‌ها، قیمت تمام‌شده وارداتی محصولات، از قیمت کارخانه‌ای فولاد خوزستان پایین‌تر است. یا به عنوان مثال دیگر سال گذشته سنگ‌آهن صادراتی با قیمت 110 دلار معامله شده، اما در حال حاضر سنگ‌آهن صادراتی، خرید و فروش نمی‌شود و صرفه اقتصادی برای تولید و فروش وجود ندارد. در قیر نیز صادرات ما نسبت به سال گذشته به دلیل افت تقاضای هند کاهش قابل توجهی داشته است. به‌طور کلی اکثر تولیدکنندگان با افزایش عرضه روبه‌رو هستند و وضعیت مناسبی از لحاظ نقدینگی ندارند. به بیان دیگر، دو عامل کاهش تقاضا در داخل کشور و کاهش قدرت‌پذیری در خارج از کشور باعث شده که بازارهای کالایی کشور با مشکل روبه‌رو شوند.

کارشناسان معتقدند در کنار مشکلات جهانی در صنایع گوناگون اما به دلیل قدیمی بودن خطوط تولید ما، عملاً امکان تولید با قیمت قابل رقابت با دنیا وجود ندارد. ما صنایعی داریم که قدمت تولید آنها به 30 سال قبل بازمی‌گردد و با خطوط جدید تولیدکنندگان خارجی قابل رقابت نیست و با توجه به سوبسیدهای زیادی که در سال‌های گذشته به صنایع اعطا می‌شد، این رقابت شکل می‌گرفت اما در حال حاضر با افت قیمت انرژی، عملاً تولیدکنندگان از چرخه رقابت خارج شده‌اند. بنابراین راهکار این مشکل این است که بهره‌وری در صنایع افزایش پیدا کند. به بیان دیگر، این حمایت‌ها در قالب سوبسید انرژی نمی‌تواند مادام‌العمر تداوم داشته باشد. همچنین در کوتاه‌مدت دولت می‌تواند با سیاست‌هایی، حمایت‌هایی را برای حفظ تولید کنونی برخی صنایع مانند پتروشیمی که دارای مزیت نسبی برای صادرات هستند ادامه دهد. اما باید به این نکته اذعان کرد که تا مشکلات ساختاری اقتصاد حل نشود و بهره‌وری در تولیدکنندگان افزایش نیابد، نمی‌توان به تداوم رقابت‌پذیری با رقبای خارجی امیدوار بود.